TüRKMENİSTAN CENNETE DöNüŞüYOR ► Kentsel dönüşüm projeleriyle başkent Aşkabat başta olmak üzere şehirler yeniden inşa edildi. Birkaç yıl öncesine kadar adeta çölü andıran Türkmenistan’da, milyonlarca ağaç dikildi. Kurulan devasa parklar, uçsuz bucaksız ormanlarla ülke cennete dönüştü.
ATAVATAN’DA BAYRAM SEVİNCİ ► Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından 27 Ekim 1991’de bağımsızlığını ilan eden Atavatan Türkmenistan, bu yıl muhteşem törenlerle dünya liderlerini konuk ediyor. Bir yandan bağımsızlık coşkusu, bir yandan müthiş kalkınma hamlesi ile Türkmenistan, deyim yerindeyse “çifte bayram” yaşıyor.
HALK ZENGİNLEŞTİ ► Eğitimden sağlığa, spordan turizme birbirinden önemli reformların gerçekleştirildiği ülkede, halkın refah seviyesi gözle görülür şekilde yükseldi. Devlet Başkanı Berdimuhamedov’un gerçekleştirdiği hamle sayesinde Türkmenistan, bölgenin barış ve huzur ülkesi haline geldi.
Türkmenistan bu kalkınma zincirinin en önemli halkalarından birini oluşturan Avaza’da son 5 yılda yaklaşık 2 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirdi. Hazar Denizi’nin kıyısında yeralan Avaza’da bir süre önce otel ve yat limanını hizmete açan Türkmenistan, bölgenin turizm üssü haline geliyor. Orta Asya’nın parlayan yıldızı Türkmenistan, yaklaşık 6 milyonluk nüfusu, 491 bin kilometrekarelik alanı ile bölgenin en önemli ülkelerinden biri. çok değil birkaç yıl öncesine kadar yeterince gelişmemiş bir ekonomiye sahipti… Bugün ise çok farklı bir Türkmenistan var. Son yıllarda tekstilden turizme, sağlıktan enerjiye gerçekleştirilen birbirinden önemli yatırımlarla kalkınan ve dünyanın dikkatini çeken bir ülke sözkonusu. O kadarki son birkaç yıldır dünya devleri krizlerle boğuşurken Türkmenistan, büyüme rekorları kırıyor.
Bir yandan zengin doğalgaz ve petrol yatakları, bir yandan ülkenin yeniden inşa edilmesi nedeniyle büyük yatırım potansiyeli, Türkmenistan’ı devler için cazip bir ülke konumuna getiriyor. Ekonomik ve siyasi istikrarı ile Türkmenistan’ın adeta bir “barış havzası” olması, bu konumunu iyice güçlendirdi. Son yıllarda yabancı firmaların akınına uğrayan Türkmenistan, tekstilden turizme, sağlıktan enerjiye dev yatırımlara sahne oluyor. Bu kalkınma hamlesi ile zenginleşen Türkmenistan, diğer yandan Rusya, çin ve Japonya gibi ülkelerle işbirliğine giderek “bölgesel güç” olma yolunda hızla ilerliyor. Nitekim 2013, Türkmenistan için adeta şahlanma yılı oldu.
İşte 2013 yılına damgasını vuran bu kalkınma hamlelerinin mihenk taşları ve Türkmenistan’ı “bölgesel güç” yapacak dev anlaşmalar…
Turizm sektörü için adeta seferberlik ilan eden Türkmenistan, Avaza’yı bir tatil cenneti haline getirmeyi hedefliyor. Nitekim Hazar Denizi’nin incisi Avaza’da son 5 yılda yaklaşık 2 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirildi. önümüzdeki 10 yılda ise 7 milyar dolarlık yatırım yapılması hedefleniyor. İşte bu yatırım hamlesinin en önemli halkalarından biri, 2013’te hizmete açılan oteller ve tatil köyleriyle gerçekleştirildi. Avaza turizm bölgesinde inşa edilen tatil köyü ve yat kulübü, Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov‘un doğum gününde hizmete açıldı. Şölen havasında geçen törenlere, binlerce Türkmen’in yanı sıra çok sayıda yabancı konuk da katıldı.
Tesisleri gezen Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov, memnuniyetini, “Güzellikleri gezip bitiremiyoruz‘‘ diyerek ifade etti. Daha sonra Hazar‘ın Türkmen kıyısındaki tatil köyünde açılan “Yelken” isimli ilk yat kulübünü ziyaret eden Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov ve davetliler yurtdışından gelen grupların denizdeki gösterilerini ilgiyle izledi. 57 villadan oluşan tatil köyünü ve yat kulübünü Polimeks şirketi devremülk olarak 80 milyon dolara inşa etti.
2017 Asya Olimpiyatları’na ev sahipliği yapmaya hazırlanan Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ta Orta Asya’nın en büyük “Olimpiyat Kompleksi”nin temeli görkemli bir törenle atıldı. 150 hektar alanda inşa edilecek olimpiyat kompleksi 2017 Asya olimpiyatlarına ev sahipliği yapacak. Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov, Aşkabat‘ta 150 hektar alanda inşa edilecek “Olimpiyat Kompleksi”nin temel atma töreninde yaptığı konuşmada, Türkmenistan‘ın Büyük Kalkınış döneminin kültürel ve spor amaçlı yeni tesislerin inşasıyla hatırlanmasını hedeflediklerini söyledi. Temeli atılan Aşkabat Olimpiyat Kompleksi‘nin de bu amaca hizmet edecek önemli bir yatırım olduğunun altını çizen Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkmenistan dünya çapında sporcu yetiştirme hedefi doğrultusunda adımlar atıyor ve bu sporcuların yetiştirilmesi sürecinde, tesisler büyük önem taşıyor. Bugüne kadar stadyum, spor tesisi, açık hava spor kompleksleri ve spor sahaları inşaatları ülke geneline yayıldı. Yeni inşa edilecek kompleks sadece Türkmenistan‘ın değil, tüm Orta Asya‘nın gururu olacak”.
Orta Asya’yı, Basra Körfez’ine bağlayacak Kuzey-Güney Demiryolu Projesi’nin ilk etabı olan Kazakistan-Türkmenistan hattı resmi törenle açıldı.
Türkmenistan’da tekstil, turizm, gıda, enerji ve ulaştırma sektörlerinde milyarlarca dolarlık yatırım gerçekleştiriliyor. Dünya pazarlarına açılan Türkmenistan, komşu ülkelerle ulaşımın kolay ve hızlı olması için de start verdi. Bu çerçevede Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev ile Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov, Orta Asya’yı Basra Körfezi’ne bağlayacak Kuzey-Güney Demiryolu Projesi’nin ilk etabı olan Kazakistan-Türkmenistan hattını resmi törenle açtı. 2007 yılında başlayan projenin ilk bölümünü, Kazakistan, kendi sınırları dâhilindeki 146 kilometrelik hattı inşa ederek tamamlamıştı. Hattın toplam uzunluğu 930 kilometre olup, inşa çalışmalarına Türk şirketleri de katılıyor.
Ekonomisini çeşitlendirmeye çalışan Türkmenistan, denizcilik sektöründe de dev adımlar atıyor. Uluslararası Deniz Limanı‘nın temel atma törenine Başbakan Erdoğan da katıldı.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan‘ın, Ağustos ayında Türkmenistan‘ın Hazar kıyısındaki Türkmenbaşı kentine gerçekleştirdiği günübirlik ziyaret, iki ülke ilişkilerine yeni bir ivme kazandırdı. Türkmen basını, Erdoğan’ın ziyaretini ‘Türkmenistan-Türkiye stratejik ortaklığı denizlere açılıyor‘ başlığıyla manşetlere taşıdı.
İKİ üLKENİN STRATEJİK ORTAKLIĞI DENİZLERE AçILIYOR
Türkiye ile ilişkilere büyük önem verdiğini dile getiren Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov, Türk inşaat şirketlerine öncelik tanındığını, Türkiye‘nin turizm alanında büyük başarılara sahip bir ülke olması nedeniyle bu alandaki ilişkilerin arttırılarak devam ettirilmesinde kararlı olduklarını ifade etti. Türkmen lider ayrıca, deniz limanı inşaatında Türkiye‘nin başarılı olduğunu uluslararası uzmanlar tarafından tescil edildiğini ve bu nedenle ülkesini güçlendirecek deniz limanı projesine, Türk şirketine teslim ettiklerini kaydetti. Avrupa ile Asya‘yı birbirine bağlayacak Uluslararası Deniz Limanı‘nın temeli atıldı. Bu proje, çalık Holding‘in bünyesinde faaliyet gösteren GAP İnşaat şirketi tarafından inşa edilecek. İnşa edilecek dev projenin, 4 yılda tamamlanması bekleniyor. Başbakan Erdoğan böyle bir önemli proje için Türkmenistan‘ı ziyaret etti.
Enerjide mega projelere imza atan Türkmenistan, çin’e 65 milyar metreküplük gaz satacak. çin bu anlaşmayla, Türkmen gazının en büyük kullanıcılarından biri haline geliyor.
Orta Asya turuna çıkan çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, ilk gezisini Türkmenistan’a yaptı. Xi‘nin Türkmenistan’a gerçekleştirdiği ziyaret, doğalgaz alanında imzalanan anlaşmalar ile tarihe geçti. Cumhurbaşkanı Xi, Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov tarafından Oğuzhan Köşkü‘nde askeri törenle karşılandı. Bu önemli ziyarette, iki ülke ilişkilerini stratejik ortaklığa taşıyacak üst seviyelere taşıyacak 13 anlaşmaya imza atıldı. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan çin, doğalgaz zengini Türkmenistan‘dan yüklü miktarda doğalgaz almak için anlaşma imzaladı. Anlaşma çerçevesinde Türkmenistan‘a doğalgaz kredisi verme taahhüdünde bulunan çin yönetimi, bu ülkedeki dünyanın en büyük 2. doğalgaz yatağı olarak bilinen Galkınış sahasının işletmeye açılması çalışmalarının ikinci aşaması için finansman desteğinde bulunacak. çin Ulusal Petrol Şirketi, Galkınış sahasının ikinci aşamasında 30 milyar metreküp kapasiteli doğalgaz tesisi inşa edecek. Ayrıca, imzalanan anlaşmalar kapsamında çin, Türkmenistan’dan daha önce yıllık 40 milyar metreküplük protokolüne ek olarak 25 milyar metreküp doğalgaz satın alacak.
Doğalgaz anlaşmasının dışında iki ülke ilgili yetkilileri arasında doğalgaz başta olmak üzere eğitim, spor, teknik işbirliği gibi birçok konuyu içeren ikili anlaşmalar imzalandı.
CUMHURBAŞKANI Xİ: DOĞALGAZ İŞBİRLİĞİ STRATEJİK öNEME SAHİP
çin CumhurbaşkanıXi, doğalgaz sektöründeki işbirliğini uzun vadede sürdürmek istediklerini belirtti. Türkmenistan’ın dünyanın en büyük doğalgaz üretici ülkelerinden birisi olduğunu ifade eden Xi, çin’in ise en önemli bir pazar olduğunu söyledi.
GURBANGULI BERDİMUHAMEDOV: çİN öNEMLİ ORTAĞIMIZ
Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov ise çin‘in, önemli işbirliği ortaklarından biri olduğunu söyledi. İki ülke arasındaki doğalgaz işbirliğinin 2006 yılında başladığını ve geçen süre içinde Türkmenistan-çin doğalgaz boru hattının inşa edildiğini, ilk olarak 40 milyar metreküplük doğalgaz anlaşmasını imzaladıklarını söyledi. Yeni imzalanan 25 milyar metreküp doğalgaz anlaşmasının yürürlüğe gireceğini söyleyen Türkmen lider, yeni bir hat çekmek istediklerini ve bu hattın Türkmenistan-özbekistan-Tacikistan-Kırgızistan-çin doğalgaz boru hattı olacağını belirtti. Berdimuhamedov, iki ülke ticaret hacminin 2012’de 9 milyar dolar, bu yılın ilk altı ayında 4,5 milyar dolar seviyesine ulaştığını ve Türkmenistan‘ın en büyük doğalgaz tedarikçisi konumuna geldiğini belirtti.
Galkınış sahasındaki doğalgaz arıtma tesisleri ilk etabı için 10 milyar dolar yatırım yapıldı. Bunun 8,1 milyar doları çin kredisi oluşturdu. Bağımsız İngiliz denetim şirketi Gaffney, Cline & Associates Galkınış sahasının doğalgaz rezervini 26,2 trilyon metreküp olarak açıkladı.
TüRKMEN-JAPON ORTAKLIĞINDA DEV ADIM
Dünyanın doğalgaz zengini ülkesi Türkmenistan ile teknoloji ülkesi Japonya güçlerini birleştiriyor. Japonya’nın dev şirketleri, Türkmenistan’da doğalgaz ve kimya sanayi tesislerini inşa edecek. Bazı projelerini Türk şirketleri ile hayata geçirecek olan Japon şirketlerin inşa edeceği tesislerin maliyetinin, 10 milyar doları bulması bekleniyor. Japon şirketler, Türkmenistan’da inşaat alanında lider konumda olan Türk şirketleri ile ortaklaşa dev doğalgaz ve kimya sanayi tesislerini hayata geçirecek. Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov’un Japonya’ya gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında doğalgaz ve kimya sanayi tesislerin inşaatına yönelik dev anlaşmalara imza atıldı. Türk şirketlerinden Rönesans Holding ile çalık Holding, dev yatırım pastasından payını aldı. Rönesans, Japonlar ile birlikte benzin, sülfürik asit, sodyum sülfat ve deterjan üretim tesislerini inşa edecek. çalık Holding’in bünyesindeki GAP İnşaat ise amonyak ve üre üretim fabrikası kuracak. Japonya’nın önde gelen şirketleri tarafından Türkmenistan’da inşa edilmesi planlanan doğalgaz ve kimya tesislerin maliyetinin 10 milyar doları bulması bekleniyor.
TEKSTİL ENDüSTRİSİ GELİŞİYOR Türkmenistan‘da modern teknolojiler ile donatılmış, ihracat odaklı tekstil sanayisi de ekonomiye önemli katkı sağlıyor. Tekstil endüstrisinin gelişimi istihdamı destekliyor Türkmenistan‘da tekstil komplekslerinin inşaatına yönelik yabancı yatırımcıların çekilmesi için uygun koşullar oluşturulmuş durumda. ülkede halı dokumacılığı da oldukça gelişmiş durumda. Halı dokumacılığı sanatının geliştirilmesi ve teşvikinde “Türkmenhalı” devlet kurumu büyük rol oynuyor. İpek sanayinin geliştirilmesi ve imalatına da büyük önem veriliyor.
İNŞAAT ENDüSTRİSİ BüYüYOR İnşaat sektörünün gayri safi yurtiçi hâsılat payı yaklaşık % 6‘dır. İnşaatlarda ve yapı malzemeleri sanayisinin işletmelerinde Türkmenistan ekonomisinde çalışan toplam işçi nüfusunun % 9’dan fazlasını istihdam ediyor. Türkmenistan‘ın inşaat sektöründe 3 binden fazla işletme ve kuruluş bulunuyor.
DENİZ YOLU TAŞIMACILIĞI Türkmenistan‘da deniz yolu taşımacılığı da geliştiriliyor. Türkmenbaşı limanının yenilenmesiyle kapasite iki katına çıktı. Liman, tüm yıl boyu deniz gemilerini kabul etme ve gün boyu yükleme ve boşaltma işlerini gerçekleştirme imkânına sahip. Deniz limanının yeniden yapılanması ve Türkmenbaşı kentinde yeni bir modern deniz istasyonunun inşası planlanıyor.
HAVA TAŞIMACILIĞI Bağımsızlık yılları boyunca havayolu taşımacılığı büyük önem taşıdı. Aşkabat‘ta saatte 1600 yolcuya hizmet verme kapasiteli havalimanı kompleksi inşa edildi, hava trafik kontrol sistemi tamamıyla yenilendi, yeni uçuş ve iniş pisti yapıldı, yeni modern uçaklar ve helikopter satın alındı. Günümüzde birçok yabancı uçak, Türkmenistan hava sahasından geçiyor. Türkmenistan‘ın hava araçları parkında dünyaca ünlü “Boeing” uçak şirketinin ürünü olan “Sikorski” ve “Süper Puma” helikopterleri bulunuyor. Yeni filosunu “Boeing” uçakları ile tazeleyen Türkmenistan, şirketle işbirliğini gelecekte de devam ettirecek. “Türkmenhovayolları” ulusal devlet acentesi iç uçuşlar hariç Abu Dabi, Amritsar, Almatı, Bangkok, Birmingem, Deli, Londra, Moskova, Minsk, Pekin, İstanbul, Frankfurt ve Kiev olmak üzere toplam 13 hava yolu hattına uçuş yapıyor. Türkmenistan’ın havayolu taşımacılığı açısından çok büyük önem taşıyan dev proje ise başkent Aşkabat’ta inşa edilecek. Bu dev projeyi Türk firması Polimeks yürütüyor.
TURİZM SEKTöRü öNE çIKIYOR Hazar Denizi‘nin Türkmen kıyısında şifa veren ve doğa güzellikli turizminin gelişimi için çok büyük fırsatlar bulunuyor. ülkenin bu bölgesi yumuşak iklimi, madeni ve çamur kaynakları, altın kumsalları, harika güzel deniz manzarası, “Kuş pazarları”, Hazar devlet doğa rezervlerinin biyolojik çeşitliliğine göre eşsiz, sulak alanları olan yerlerdir. Türkmenistan’da Avaza önemli bir turizm bölgesi haline dönüştü. Antalya’ya benzeyen bir modelle hızla gelişen Avaza’ya önemli yatırımlar yapılıyor. 1700 hektarlık alanda “Avaza” Ulusal turizm bölgesinde otel ve tatil köyleri, diğer tatil merkezli tesisler ile kapasitesi 254,2 MW olacak elektrik santralinin inşaatı da dâhil olmak üzere pek çok proje hala devam ediyor. Avaza‘dan birkaç saat uzaklıkta yerleşen Mollagara gölü, tuzlu suyu ve şifalı siyah çamuru ile omurga ağrısı bulunan insanlara doğal tedavi sunuyor.
BANKACILIK SİSTEMİ Bağımsızlıktan bu yana Türkmenistan‘da Türkmenistan Merkez Bankası ve ticari bankalar sistemi olmak üzere etkili çalışan, iki dereceli bankacılık sistemi kuruldu.Türkmenistan‘daki bankaların faaliyetleri “Türkmenistan‘ın Merkez Bankası”, “Ticari Bankalar ve Bankacılık Faaliyetleri”, “Döviz düzenlemesi” yasalarına ve diğer hükümlere göre yürütülüyor.
TELEKOMüNİKASYON ülkede hızlı bir şekilde, otomatik telefon santrallerinin yenilenmesi ve inşası, uluslararası şebekelerin genişletilmesi, şebekelerin üye sayısının ve iletişim hizmetlerinin çeşidinin arttırılmasıyla, telekomünikasyon altyapısı geliştiriliyor.
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI GELİŞTİ Karayolu taşımacılığı devletin ekonomideki en önemli bağlantı anahtarı. Bağımsızlıktan bu yana, ülkede araç sayısı üç kat daha arttı. Yapılan yatırımlarla devlet kara yollarının uzunluğu 13,7 bin kilometreye ulaştı. Ayrıca, şehir içi düzeyde, sert kaplı ve çok kavşaklı otoyolların yaygın bir ağı bulunuyor. Günümüzde toplam uzunluğu 1600 kilometre olan “Türkmenbaşı-Aşkabat-Marı-Türkmenabat” ve “Aşkabat-Karakum-Daşoğuz” otoyollarının inşaatı ile ilgili geniş çaplı çalışmalar yürütülüyor.
TARIM STRATEJİK HEDEFLERDEN BİRİ Türkmenistan, tarım endüstri sektörünü kalkındırmayı hedefliyor. Bu temel hedef; halkın çevre yönünden temiz, yüksek kaliteli besin ihtiyaçlarını karşılama, rafineri sanayilerine hammadde sağlama, üretim verimliliğini artırma ve yeni ekonomik ilişkiler kurma temelinde gıda güvenliğini güçlendiriyor. Bu sorunların çözümü için Türkmenistan mevzuatında yerli tarım üreticileri için teşvikler sağlanıyor.
Türkmenistan’ın kalkınma hamlesinde Türk firmaları, Atavatan’ın hep yanında oldu. Bugün 600 civarında Türk firması, Türkmenistan ekonomisinin ilerlemesinde etkin faaliyetleriyle büyük rol oynuyor. Türk işadamları, yaptıkları yatırımlarla bu ülkede önemli projelere imza atıyor. 2012 yılında Türkmenistan’da yaklaşık 5 milyar dolarlık iş yapan Türk müteahhitlik firmaları, toplamda ise 35 milyar dolarlık hacme ulaştı.
DEV ENERJİ PROJELERİ TAPI DOĞALGAZ PROJESİ Türkmenistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan ile dev doğalgaz anlaşması imzalamıştı. Türkmen doğalgazını Afganistan üzerinden Pakistan ve Hindistan‘a ulaştıracak Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan (TAPI) doğalgaz projesi önemli bir imzaydı. Asya Kalkınma Bankası‘nın büyük destek verdiği TAPI projesiyle yıllık 33 milyar metreküp doğalgaz, Güney Asya pazarına akmış olacak.
NABUCCO BORU HATTI PROJESİ Nabucco Boru Hattı anlaşması, Ankara’da 13 Temmuz 2009’da hükümetler arasında imzalanan anlaşmayla başladı. Proje, Türkiye üzerinden AB ülkelerine doğalgaz taşınmasını sağlıyor. Avrupa‘nın en büyük doğalgaz tedarikçisi konumundaki Rusya‘dan yapılan sevkiyata alternatif olması amacıyla daha çok ABD ve AB tarafından destekleniyor. Devlet Başkanı Gurbangulı Berdİmuhamedov’un ekonomİk kalkınma hamlelerİ ve dışa açılım polİtİkalarıyla hızla büyüyen Türkmenİstan 2012’de; 15,4 mİlyar dolarlık İhracat ve 10,1 mİlyar dolarlık İthalatla dünyanın dİkkatİnİ çekİyor.
Malumları olduğu üzere Türkmenistan; kavimler göçü sırasında Hazar Denizi’nin öte tarafında bıraktığımız kardeşlerimizin yaşadığı, topraklarımız arasındaki uzak mesafenin tersine halklarımız arasında ortak tarih, dil ve kültür temelinde sıcak bir yakınlığın bulunduğu, ata evimiz, ata toprağımızdır. Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbangulı Berdimuhamedov’un deyimiyle bizler ‘Kemik Kardeşi’yiz.
Türkmenistan ile bahsetmiş olduğum yakınlık, üst düzey ziyaretlere de yansıyor ve iki ülke üst düzey yetkilileri olarak sıkça bir araya geliyor. Nitekim kendi adıma, Bakanlık görevim çerçevesinde çeşitli vesilelerle, bazıları Sayın Cumhurbaşkanımız ve Sayın Başbakanımızla birlikte olmak üzere 13 kez Türkmenistan’a gitme fırsatı yakaladım.
Türkmenistan, SSCB’nin dağıldığı 1991 yılında, siyasi ve ekonomik olarak tıkanmış bir sistemin içerisinde, yıllık 1 milyar doları bulmayan nominal GDP’ye sahip bir ülke konumundayken, bugün 24,5 milyar dolarlık nominal GDP ile dünyanın en büyük 100 ekonomisinden biri haline geldi. 2012 yılında Türkmenistan, 15,4 milyar dolar ihracat ve 10,1 milyar dolar ithalat ile dünya ticaretinde sırası ile 79. ve 95. sırada yer alıyor. Bu başarının başta Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov olmak üzere, Türkmen Yönetiminin ekonomik kalkınma hamleleri ve dışa açılım politikalarının bir sonucu olduğu açıktır.
BAŞLICA İHRACAT VE İTHALAT üRüNLERİ Türkmenistan’ın uluslararası ticaretindeki mal kompozisyonuna baktığımız zaman; petrol, doğalgaz, tekstil ürünleri ve pamuk lifinin başlıca ihraç ürünleri; makine-teçhizat, demir-çelik ve gıda ürünlerinin ise başlıca ithal ürünleri arasında yer almakta olduğunu görüyoruz. Bu çerçevede hızla büyüyen ve gelişen Türkmenistan ekonomisi, Türkmenler ile aynı dili ve kültürü paylaşan Türk girişimcisine benzersiz imkanlar sunuyor. Dünya çapında başarılı ve üst düzey faaliyetler ile tanınan Türk girişimcisinin, Türkmenistan’a ilgisi de, ilişkilerimizin geleceği için ümitli olmamızı sağlayan bir unsurdur. Nitekim ülkemiz, Türkmenistan’ın en çok ithalat gerçekleştirdiği ülkeler arasında 2. ihracat gerçekleştirdiği ülkeler arasında ise 3.sıraya gelmiş durumda. Ayrıca memnuniyetle belirtmek istiyorum ki, ülkelerimiz arasında 2012 yılında gerçekleştirdiğimiz toplam 1,7 milyar dolar ticaret hacmine bu yılın daha Temmuz ayında neredeyse ulaşmış durumdayız. 2013 yılı Ocak-Temmuz döneminde önceki yılın aynı dönemine göre ihracatımız yüzde 40 oranında artış göstererek 1,154 milyar dolar, ithalatımız ise yüzde 118 oranında artış göstererek 395 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu çerçevede, 2013 yılının ülkelerimiz arasındaki ticari ilişkilerin ivme kazanacağı bir yıl olacağına inandığımı belirtmek istiyorum.
İKİ üLKE İLİŞKİLERİ GELİŞİYOR İkili ekonomik ilişkilerimizde üzerinde durmamız gereken bir diğer hususun ise inşaattan gıdaya, tekstilden turizme birçok sektörde Türk firmalarının gerçekleştirdikleri yatırımlar olduğunu düşünüyorum. Türkmenistan’da 500 milyon doların üzerinde Türkiye sermayeli yatırım mevcut. üçüncü ülkelerle yapılan ortak yatırımları ve yeniden yatırıma dönüştürülen kazançları da dahil ettiğimizde bu rakamın 1 milyar doları aştığı tahmin ediliyor. ülkemiz firmaları özellikle inşaat ve tekstil alanında büyük projelere imza atıyor, kurdukları modern tesisler ile sanayinin temelini oluşturuyor. Son dönemde Türkmenistan’a Türk firmaları tarafından enerji, inşaat malzemeleri imalatı, tarım teknolojileri, bankacılık, sağlık sektörü, kağıt sanayisi ve gıda sektöründe de yatırımlar gerçekleştiriliyor. Türkmenistan’ın ülkemizdeki yatırımları ise 3 milyon dolar civarındadır. Ayrıca ikili ekonomik ilişkilerimizde önemli yer teşkil eden bir diğer alan olan müteahhitlik sektöründe kardeş Türkmenistan’a ülkemiz firmalarının verdiği hizmetler ve bıraktıkları eserlerin hepimiz için büyük bir gurur vesilesi olduğunu da belirtmek istiyorum.
TüRK MüTEAHHİTLERİ İçİN öNEMLİ PAZAR Türkmenistan, dünyanın birçok bölgesinde faaliyet gösteren Türk müteahhitlik firmalarının en çok iş üstlendikleri pazarlardan biri konumunda. 1972 yılından günümüze kadar Türk firmalarınca yurt dışında üstlenilen projelerin ülkelere göre dağılımına bakıldığında, Türkmenistan’ın, Rusya Federasyonu’ndan sonra Türk müteahhitlerinin en aktif oldukları ikinci ülkedir. Firmalarımız bugüne kadar Türkmenistan’da yaklaşık 36,7 milyar dolar değerinde 848 proje üstlendi. Türkmenistan 2012 yılında üstlenilen 4,9 milyar dolar tutarındaki proje ile Türk firmalarının en yüksek değerde iş üstlendikleri ülke oldu. 2013 yılında ise Türkmen kardeşlerimizin gösterdiği büyük teveccüh ile Türk firmaları; Ocak-Ağustos döneminde büyük bir başarıya imza attı ve bugüne kadar Türk müteahhitlerince bir yıl içerisinde bir ülkede üstlenilmiş en yüksek proje bedeli olan 7,3 milyar dolar seviyesine ulaştılar.
Firmalarımızın son dönemde Türkmenistan’da üstlendiği projeler arasında toplamda 5 milyar dolara mal olacak Olimpiyat Kompleksi Projesi’nin; 3,5 milyar dolar değerindeki 1. ve 2. aşama işleri, bir Türk firmasınca yurt dışında tek başına üstlenilen en büyük proje olan Aşkabat Havaalanı Projesi, yüksek kalitede otoyollar, enerji santralleri ve enerji nakil hatları ve ak şehir Aşkabat’ın baştan inşası anlamına gelen idari binalar sadece bizim değil, tüm dünyanın dikkatini çekiyor. Aşkabat’ın simgelerinden birisi haline gelen ve aynı zamanda uluslararası bir ödül de kazanmış olan Aşkabat Televizyon Kulesi de, yine bir Türk firmasınca başarı ile tamamlanarak kullanıma açıldı. Bu veriler aynı zamanda Türkmenistan’la ikili ticari ve ekonomik ilişkilerimizin geliştirilmesinde müteahhitlik ve müşavirlik hizmetleri sektörlerinin “lokomotif rolünü” de perçinliyor.
ülkelerimiz arasındaki bağın dikkat çekici bir diğer kanıtı da 2012 yılında ülkemizi 135.168 Türkmen turistin ziyaret etmiş olmasıdır. 2013 yılı Ocak-Temmuz döneminde ise ülkemizi önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8.3 oranında artışla 81.335 Türkmen turist ziyaret etti. Ekonomik ve ticari ilişkilerimizde öncelikli hedefimiz, ticaret hacmini istikrarlı ve sürdürülebilir bir yapıda geliştirmek ve ekonomik işbirliğimizi derinleştirmektir. Aldığımız kararlar ve çizdiğimiz vizyon çerçevesinde bu temel hedefe çok kısa bir süre içinde ulaşacağımızdan şüphe duymuyorum.
TİCARET HACMİNDE HEDEF çİFT HANELİ RAKAMLAR Malumunuz Türkiye ve Türkmenistan, aralarındaki coğrafi uzaklığın aksine, tarihi ve kültürel olarak birbirine çok yakın; ayrıca ekonomik ve ticari ilişkilerini geliştirme potansiyeline sahip iki kardeş ülkedir. üstelik tarihi ipek yolu ülkelerimizden geçiyor. İpek yolunu yeniden canlandırmalı ve yakın gelecekte ülkelerimiz arasındaki ticarete ilişkin olarak, en azından çift haneli milyar dolarları telaffuz eder hale gelmeliyiz.
Türkiye ve Türkmenistan için önümüzde çok parlak bir dönem bulunduğuna inanıyorum. Türkmenistan’ın 22 yıl içerisinde kazandığı büyük başarılara önümüzdeki yıllarda çok daha büyük başarıları ilave edeceğinden kuşku duymuyorum. çünkü Türkmenistan’ı yöneten değerli kardeşlerimle görüştüğüm zaman, her birinin 10, 20, 30 yılla ilgili orta ve uzun vadeli programlarını dinlediğimde heyecanlanıyorum.
Son olarak Atayurdumuz Türkmenistan’ın kuruluşunun 22. yılında, 21. Yüzyılın gözde ekonomilerinden biri olma yolunda attığı adımları dikkatle izlediğimiz ve Türkmen kardeşlerimizin başarılarını gururla takip ettiğimizi ifade etmek istiyorum.
Türkmenistan dünyadaki ekonomik krizlere rağmen kalkınma programlarına uygun bir şekilde yatırımlarına devam etmeyi başaran ve Orta Asya’nın en istikrarlı büyüyen ekonomiye sahip ülkesidir. Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbangulı Berdimuhamedov dinamik, enerjik ve vizyoner yapısıyla Türkmenistan’da gerçekleştirdiği dev eserlerle ülkesini, dünya çapında tanınır duruma getirdi. Devlet Başkanı Sayın Gurbangulı Berdimuhammedov’un ekonomik kalkınma hamleleri ve dışa açılım politikalarıyla Türkmenistan milyarca dolarlık dev yatırımlarla dünyanın dikkatini çekti. Türkmenistan’daki en büyük yatırım sektörü inşaat ve ilgili inşaat malzemeleridir. Bunu takiben enerji, tekstil, kimya, petrokimya, sağlık sektörleri geliyor. Türkmenistan’a ihraç edilebilecek ürünler arasında başta inşaat malzemeleri olmak üzere, gıda, kimyevi madde, tekstil, iş makineleri, sanayi makineleri, tarım makineleri, elektrik malzeme ve ekipmanları, petrol ve gazla ilgili malzeme ve ekipmanları olarak sayabiliriz.
AŞKABAT OLİMPİYATLARA EV SAHİPLİĞİ YAPACAK 2017 yılında Asya Olimpiyatları‘nın Aşkabat’ta yapılacak olması Başkent ve diğer şehirleri birer şantiye haline getirdi. Spor merkezleri, oteller, kültür merkezleri, müzeler, hastaneler, konutlar ve alışveriş merkezlerinin sayıları hızla artıyor.
Havalimanları, deniz limanı, otoyol ve demiryolları, atık su ve temiz su arıtma tesisleri, enerji nakil hatları, doğalgaz çevrim santralleri hızla inşa ediliyor. Türkmenistan’ın en büyük deniz liman şehri olan Türkmenbaşı şehrine yakın Avaza tatil bölgesine çok büyük turistik yatırımlar yapılıyor ve turistik tesisler inşa ediliyor. Bu vesileyle Türkmenistan’da turizm sektöründe büyük gelişmeler ve yatırımlar ile yeni iş imkanları oluşturuluyor.
TüRKMENİSTAN’DA İŞ YAPACAK OLANLAR NELERE DİKKAT ETMELİ? Global ekonomik sistemde uluslararası firmaların faaliyette bulunduğu değişik ülkelerde toplumların kültürel özellikler ve değerlerini dikkate alarak hareket etmesi bir zorunluluk haline geldi. Buradan hareketle Türkmenistan’da faaliyet gösterecek firmalarımız bu konuda hassas davranmalı, göndereceği personele dikkat etmeli, Türkmen dilini, kültürünü, örf ve ananelerini bilenlerden ve buna uygun davranacak kişilerden seçmelidir. Türkmenistan’da yatırım yapmak isteyenler bu ve daha başka alanlardaki bilgilere; DEİK Türk-Türkmen İş Konseyi başta olmak üzere Türkmenistan’daki Türk Büyükelçiliği, Ticaret Müşavirliği, TİKA, Ziraat Bankası, Türkmen ortaklığı olan Türkmen Türk Ticaret Bankası, Türkmenistan Sanayiciler ve Girişimciler Birliği, Türkmenistan Ticaret ve Sanayi Odası, Türkmenistan Ankara Büyükelçiliği ve yine Türkmenistan’da iş yapan Türk firmaları aracılığı ile ulaşabilirler. Yatırıma yeni başlayacak firmalar için Türkmenistan’daki Türk sergileri ile yerel sergilere katılmakta büyük fayda var. Türkmenistan’da iş yapmak isteyen firmalar, uzman oldukları alanları seçerek, ülkeye katkı sağlayacak projeler sunmalı ve uzun vadeli bütçeler hazırlayarak bu pazarda bu şekilde iş yapmayı hedeflemeli.
TüRKİYE TüRKMENİSTAN İLİŞKİLERİ GüçLENİYOR Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbangulı Berdimuhamedov’un ileri düşünceleri ve modern anlayışıyla Türkmenistan sadece enerji, petrol, doğalgaz ve inşaat alanlarında değil, turizm ve kültürel alanda da örnek bir ülke olmuştur. Türkiye ve Türkmenistan ilişkisi iki devlet bir millet olgusuyla devamlı gelişerek sağlamlaşmaktadır. İki devletin başkanlarının sürekli temas halinde olmaları ve karşılıklı ziyaretleri, Başbakanımız ve Bakanlarımızın çoklu ziyaretleri de bu ilişkiye büyük katkı sağlıyorlar. Türkmenistan’da, 2013 itibariyle bugüne kadar toplam 8 milyar dolarlık proje Türk firmalarına verildi. Bu rakam, Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbangulı Berdimuhamedov’un, Türk firmalarına karşı duyduğu güvenin göstergesi olarak algılanıyor. Bu anlamda firmalarımız, kendilerine duyulan bu güvene layık olmak için çalışmalarını başarılı bir şekilde devam ettiriyor.
4 KITADA BüYüYEN DEV RöNESANS HOLDİNG Türkiye’deki en önemli inşaat markasını bünyesinde tutan Rönesans Holding; inşaat, gayrimenkul yatırım ve enerji üretim faaliyetleriyle büyümeye devam ediyor. İnşaatın ardından enerji sektöründe de büyüme devam eden ve Türkiye ile Rusya başta olmak üzere toplam 11 farklı ülkede başarılı projelere imza atan şirketler topluluğu Rönesans’ın temelleri 1993 yılında Dr. Erman Ilıcak tarafından Rusya’nın St. Petersburg kentinde kurulan ve bugün Rönesans Holding’in şirketlerinden biri olan Rönesans İnşaat ile atıldı. Rönesans İnşaat, etkin yönetim anlayışı ve doğru stratejilerle kısa zamanda yeni pazarlara açılmayı başardı ve uluslararası bir müteahhitlik firması niteliği kazanarak Kuzey Rusya’da müteahhitlik alanında birinci sıraya yükseldi.
Başarı öyküsünün kahramanı olan Rönesans Holding Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Erman Ilıcak, sürekli gelişime inanarak, kaliteden ödün vermeksizin bugünkü şirketler grubunu ortaya çıkardı. Bugün ana müteahhit ve yatırımcı olarak 4 farklı kıtada alışveriş merkezleri, ofisler, oteller, karma yapılar, ağır sanayi tesisleri, altyapı tesisleri, araba ve makine fabrikaları, devlet binaları ve enerji santrallerinin yanı sıra hastane projeleri inşa eden Dr. Ilıcak; Türkiye, Rusya, Türkmenistan, Ukrayna, Azerbaycan, Libya, Irak, Belarus, Arabistan, Katar ve Afrika’da faaliyetlerini sürdürüyor. Rönesans İnşaat; Rusya’nın en büyük yabancı yatırımcısı, Türkiye’nin ise gayrimenkul ve yatırım alanında en büyük şirketlerinden biri konumunda.
GAYRİMENKUL YATIRIMLARI TEK çATI ALTINDA Gayrimenkul alanında ise, 2000 yılında yatırımlarına başlayan Rönesans Holding, 2006 yılında Rönesans Gayrimenkul Yatırım A.Ş.’yi kurarak tüm gayrimenkul yatırımlarını tek bir çatı altında topladı. Rönesans Gayrimenkul Yatırım A.Ş., Türkiye ve Rusya’da çoğunlukla ticari gayrimenkul projelerini geliştirmekte ve yatırımlarını yapıyor.
TüRK İNŞAAT ŞİRKETLERİ ARASINDA BİRİNCİ ENR (Engineering News-Record) Dergisi’nin 2013 yılında yayınladığı “En Büyük Uluslararası 250 Müteahhit Listesi”nde 2012 yılına göre 17 sıra atlayarak 64. sıraya yükselen Rönesans İnşaat, listeye girmeyi başaran 38 Türk şirketi arasında “En üst Sırada Yer Alan” Türk şirketi oldu.
RöNESANS ENERJİDE DE BüYüYOR Rönesans Holding, büyüme planları stratejileri doğrultusunda 2007 yılında enerji sektörüne adım attı ve 2009 yılında kurulan “Rönesans Enerji A.Ş.” ile yenilenebilir enerji projelerine yatırım yapmaya başladı.
RöNESANS’TAN 30 BİN KİŞİYE İSTİHDAM Faaliyet gösterdiği sektörlerde hızla büyümeyi başarıyla sürdüren Rönesans Holding; güçlü liderlik etrafında iyi eğitimli ve çalışkan kişilerden oluşturduğu kadrosuyla, başarıya giden bu yolda en önemli unsurun insan olduğu görüşünü benimseyerek yoluna emin adımlarla devam ediyor. Genel merkezi Türkiye’den (Ankara) lojistik, finansal, insansal yapı, bilgisayar ve hukuk konularında destek veren, ayrıca, ST. Petersburg, Moskova, Aşkabat, Kiev, Bakü, Viyana, Trablus, Riyad, Doha, Erbil ve Gabon-Libreville’de ülke ofisleri bulunan Rönesans Holding’in 30’u aşkın bölgede yaklaşık 19.000’i kendi bordrosunda kayıtlı olmak üzere, daimi taşeronlarıyla birlikte yaklaşık 30 binden fazla çalışanı var.
COCA-COLA ULUSLARARASI OPERASYONLAR BAŞKANI HüSEYİN M. AKIN: TüRKMENİSTAN’IN GELECEĞİNE İNANIYORUZ İstİkrarlı bİr büyüme sergİleyen Türkmenİstan’da operasyonları hızla artan ve gelİşen Coca-Cola Grubu olarak bu ülkenİn geleceğİne İnanıyoruz.
Türkmenistan, dünya ekonomisinin daralma yaşadığı dönemlerde istikrarlı büyümesiyle dikkat çeken bir ülke oldu. Orta Asya’nın zengin enerji kaynaklarıyla öne çıkan ülkelerinden biri olan Türkmenistan’ın, önümüzdeki dönemde de bu büyüme trendini sürdürmesini bekliyoruz. ülke en büyük gelir kaynağı olan doğalgaz üretimini artırıyor ve doğalgaz kaynaklarını dünyaya satma konusunda alternatif kanallar üzerinde çalışıyor. Doğalgaz satış kanallarının çeşitlendirilmesi ise ekonomiyi olumlu yönde etkiliyor. Bununla birlikte Türkmenistan‘ın enerji sektöründeki yeni yatırımları ve teknolojik transferleri, ülkenin ekonomik kalkınması ve gelişmesinin önünü açıyor.
YATIRIMLARIMIZDAN MEMNUNUZ Türkmenistan’ın geleceğine güvenen bir grup olarak bu ülkeye yaptığımız yatırımlarda önemli bir sorunla karşılaşmıyoruz ve gelişmelerden memnunuz. Coca-Cola olarak bu ülkede, gelişen ve büyüyen operasyonlara sahibiz. 1991 yılında SSCB’nin dağılmasının ardından bağımsızlığını kazanan tüm Orta Asya ülkeleri gibi Türkmenistan’ın da, dış yatırımcıları kendine daha fazla çekebilmesi için birtakım adımları atmaya devam etmesi gerekiyor. Yatırım ortamının iyileştirilmesi ve yasal altyapının güçlendirilmesi hususunda atılacak adımlar tüm dünyada olduğu gibi Türkmenistan’da da dış yatırımları artıracak unsurlar arasındadır. Coca-Cola olarak ülkenin büyümeye yönelik potansiyeline inanıyoruz.
Türkmenistan pazarına özel entegre enerji çözümleri Schneider Electric Orta Asya Başkan Yardımcısı Mehmet Ali Keçiciler: “1996 yılından bu yana aktif olarak faaliyet gösterdiğimiz Türkmenistan’da uzman ve yerel bir ekiple şirketlere, yatırımcılara ve müteahhitlere entegre enerji çözümleri sunuyoruz.”
100‘den fazla ülkede 140 binden fazla çalışanıyla enerji yönetiminde global uzman kimliğine sahip Schneider Electric, 1996 yılından bu yana bir parçası olduğu Türkmenistan’da güçlenerek büyüyor. Schneider Electric Orta Asya Başkan Yardımcısı Mehmet Ali Keçiciler, “Türkmenistan, şirket olarak odaklandığımız enerji konusunda hem doğal kaynakları ve üretim potansiyeli, hem de bölgedeki konumuyla bir köprü vazifesi görüyor. Dolayısıyla kendi yatırımlarıyla büyürken yabancı yatırımcıların da ilgisini çekiyor” dedi.
KEçİCİLER: UZMAN VE YEREL BİR EKİPLE İŞ BAŞINDAYIZ! “Enerji sektöründeki yatırımlarıyla gelişme hızında dev ekonomileri bile geride bırakan Türkmenistan’daki fırsatları yakından izliyor ve değerlendiriyoruz” diyen Keçiciler, uzman ve yerel bir ekiple şirketlere ve müteahhitlere entegre enerji çözümleri sunduklarını vurguladı. 2012 yılında Schneider Electric’in IEC ve GOST Standartlarına ve yüksek düzeyde kurulum güvenliğine sahip Prisma A.G. Modüler Pano Sistemi’ni Türkmenistan pazarına sunduklarını belirten Keçiciler, konut ve altyapı sektöründeki ekipman ihtiyaçlarının karşılanması konusunda çok uygun yerel çözüm oluşturduğunu ve bu yerel oluşumunu OG sistemleri ile de genişletmek arzusunda olduklarını söyledi.
AŞKABAT’IN ENERJİ AĞINDA SCHNEIDER İMZASI Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ın elektrik dağıtım ağının yenilenmesi ve modernleştirilmesi projesi, ilk olarak 2008 yılında başladı. Ardından 2012’nin son aylarında Turkmenistan tarafı ile çalık Holding arasında sözleşme imzalandı. üç safhadan oluşması planlanan projenin birinci aşamasında, 110 kV 16 adet, 35 kV 11 adet trafo merkezi ve sistemi kontrol edecek DMS merkezinin kurulması gerçekleştirilerek 2014 yılında devreye alınmış olacaktır. Projenin ikinci ve üçüncü aşamaları 2014 yılı içerisinde gündeme gelecektir. çalık Enerji ile 2012 yılında başlayan Trafo, OG Sistemler ve Smart City konularındaki teknik ve ticari görüşmeler, 2013 yılı Mayıs ayında Trafo ve OG Sistemler kapsamında başarıyla sonuçlandırılmış olup projenin teslimatı bu yılın Ekim ayında başlayacak ve 2014 yılı içerisinde tamamlanacak. Kontrata bağlanan kısım kapsamında Güç ve Dağıtım Trafosu, Gebze Şekerpınar OSB’de kurulu Schneider Enerji Fabrika’mız tarafından, OG Hücrelerinin F-400 ve MC Set üretimleri Manisa OSB’de kurulu Schneider Elektrik Fabrikamız ve SM6-24 hücreleri ise Fransa’da kurulu Schneider Electric Fabrikasında üretilecek ve Türkiye çözüm Merkezi liderliğinde Türkmenistan’da devreye alınacaktır.
Schneider Electric’in Türkmenistan’daki önemli projelerinden bazıları: – Türkmenbaşı Rafinerisi – Bahtiyarlık ve Devletabad Kompresör İstasyonları – Başkanlık Sarayı Kompleksi – Bakanlık Binaları – Kıpçak Camii – Olimpiyat Kompleksi – Birçok Otel ve Hastane
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
İsim *
Email *
Bir dahaki sefere yorum yaptığımda kullanılmak üzere adımı, e-posta adresimi ve web site adresimi bu tarayıcıya kaydet.
Δ
Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.
