Kredi notu rüzgarı… ?

Ali Coşkun

15 Temmuz 2016 günü yaşanan karanlık gecede ülkemiz büyük bir badire atlattı ancak halkımız milli irademize, Cumhuriyet ve demokrasiye bağlılığını şehitler vererek bütün dünyada bir kez daha ispatladı.

Böylesine beklenmedik çılgın bir kalkışma hangi ülkede olsa doğal olarak halkın huzurunu ve ekonomiyi belirli bir süre olumsuz yönde etkiler. Ancak başta ülkemizde yatırım yapmış Uluslararası sermaye ile iş dünyası çevrelerinin açıklamaları, borsa, döviz hareketleri ve Hazine’mizin mali piyasalarda ki durumu değerlendirildiğinde ülkemiz ekonomisinin temelleri sağlam olduğundan piyasalarda krize sürüklenen bir olay olmadığı görüldü. Sonuçta ekonomimiz sarsıntıyı ve sapmaları çok hafif atlatabildi.

KREDİ NOTU…

Sayıları onlarca olan Uluslar arası kredi derecelendirme kuruluşlarından biri olan Moody’s Türkiye’nin kredi notunu Baa3’den Ba1 seviyesine indirerek not görünümünü durağan (Büyüyen,  esnek ekonomi ile  mali disiplinin önemi ) olarak bildirdi. Bu açıklama; Türkiye’nin geçirdiği piyasa şartları karşısında biraz aceleci ve politik bir davranış olarak değerlendirmek  mümkün görünüyor  Bir diğer kredi kuruluşu Fitch daha dikkatli davranarak 19 Ağustos 2016 günü kredi notumuzu o günkü politik belirsizliğin ekonomimize muhtemel etkisi sebebiyle (BBB) seviyesinde durağan  görünümü (negatif) olarak açıklamıştı.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının bu değerlendirme açıklamaları kalıcı olmayıp uzun vadeli ve kısa vadeli olarak değişik aralıklarla ve  ihtiyaç duyuldukça yapılıyor. Nitekim Moody’s Aralık 2016 tarihinde yeniden değerlendirme derecelerini açıklayacağını bildirdi. Diğer taraftan çoğu zaman ülkeler, kuruluşlar ihtiyaç duyduğunda bu kuruluşların belirlediği bedeli ödeyerek kendilerine ait değerlendirme derecelerini özel olarak yaptırılabiliyor. Ancak bu kuruluşlar açıkladıkları kredi notlarından sorumlu değil.

NOT DÜŞÜŞÜ NEDENİYLE ÖFKELİ DAVRANMAK DOĞRU DEĞİL  

Dünya serbest piyasa ekonomilerinde çeşitli kuruluşlarca bu gelişmeler siyasi eğilimlere, ekonomik konjonktüre ve çoğu zaman nedeni kendilerince bilinen çeşitli kriterlere göre yapılıyor. Genelde Uluslar arası sermaye hareket çevreleri açıklanan bu kredi notu derecelerinden olumlu ya da olumsuz yönde etkilenmekte yatırım kararlarını ona göre yönlendiriyor. Ancak ülkelerin, ilgili kurum ve kuruluşların bu dereceleri kabullenmeleri ya da önemsememeleri tamamen kendi yetkili kurullarının değerlendirmelerine bağlı. Bu nedenlerle yetkililerin not düşmesine normal açıklamalar dışında çok öfkeli davranmaları ya da muhalif grupların açıklanan kredi derecelerinin arkasına gizlenerek ekonomimizi yıpratıcı tenkitler sürdürmeleri kabul edilemez.

Başta Financial Times (FT) ve diğer kuruluşlar geliştirdikleri Credit Rating İnternational (CRI) endeksleri ile kredi kuruluşlarının notlarını ortak bir endekste birleştirerek zaman zaman  bir tabloda sunuyor. Ancak bu tablolar  yatırımcılar için bağlayıcı olmayan bir rehber niteliğinde. Genel olarak uzun vadeli kredi notları aşağıda sunulan  tabloda görüldüğü gibi  A, B, C, D, ile belirleniyor. Özet olarak;  (A)  ile başlayan kredi notları ödeme dengesinin yüksek düzeyde olduğunu,  (B) düzeyi o anda belirleyici bir risk olmamasına karşın gelecekte sorun çıkabileceğini, (C) düzeyi belirli bir ödeme dengesi bozukluğunun olduğunu,  (D) düzeyi ise tamamen istikrarsız ortam ve gelecek için sağlıklı bir tahmin yapılamayacağını duyuruyor.

Aşağıda ülkemizde çok bilinen üç kuruluşun kredi notları tabloları verildi.

Sonuç olarak başbakanımız Sayın Binali Yıldırım’ın  uzlaşımacı tutumunu sürdürerek doktorun sağlığımız için belirlediği tavsiyelerini değerlendirdiğimiz gibi açıklamaları değerlendirir, Başbakan Yardımcımız Sayın Mehmet Şimşek’in belirttiği gibi çalışır notumuzu düzeltiriz.

Yeter ki ekonomik tedbirleri günlük siyasi kısır çekişmelerin ve tercihlerin önünde sürdürebilelim.

Ali Coşkun

58. ve 59. Hükümetler Sanayi ve Ticaret Bakanı

coskun@turcomoney.com