Uluslararası döviz rezervlerine ne oldu?

Merkez Bankası döviz rezervleri üzerinden bir süredir yapılan tartışmalar, yanlış bir zeminde götürülüyor. Peki bu işi doğrusu nedir? Uluslararası döviz rezervlerine ne oldu?

Merkez Bankası sistematik rezerv satışlarına 2019 Mart Ayında başladı, 2020 Kasım ayında durdurdu: 2019 Şubat ayı sonunda Merkez Bankası 53,460 milyar Dolar net rezerve sahipken 2020 Kasım sonu itibariyle net rezervleri eksi 48,694 milyar dolara düştü ve aradaki 102.1 milyar dolar rezerv satıldı. 

Satış ve alışların gün gün dağılımı dışardan değil, ancak Merkez bankası tarafından bizzat hesaplanabilir. Ancak kamuoyundaki yoğun tartışmalara rağmen Merkez Bankası bugüne kadar “toplam döviz satış miktarı” konusunda herhangi bir açıklayıcı istatistiki bilgi vermemiş olması da garipsenecek bir yaklaşım oldu.   

Merkez Bankası rezervlerinden satış yoluyla eksilen 102.1 milyar dolara ilişkin satış kurlarının tam olarak hesaplanabilmesi için, her bir münferit satış işlemi için uygulanan işlem kurlarının dışarıdan bilinmesi veya hesaplanması mümkün değil. Bu işlem kurlarını tek tek sadece Merkez Bankası biliyor.

Sistematik olarak yapılan rezerv satışları nedeniyle uluslararası rezervler 2020 Nisan ayından itibaren negatif bakiyeye dönmeye başladı. Bu durum dikkate alınmamış, rezerv satışlarına 2020 Kasım ayına kadar devam edilmiş ve negatif bakiye daha da büyütülerek eksi 48,694 milyar dolara kadar düşürülmüştür. Ülkenin rezervleri eksi iken Merkez bankası tarafından döviz satışı yapılmaya devam edilmesinin açıklanacak bir tarafı bulunmuyor.  

Eriyen döviz rezervlerinin piyasalarda yarattığı strese ve kırılganlığa dayalı olarak Türkiye’nin iç ve dış borçlanma maliyetleri artmıştır. Bu artışlar nedeniyle, şu ana kadar kamu iç borçlanmasında 99,2 milyar TL, kamu dış borçlanmasında 46.5 milyar TL, özel sektör dış borçlanmasında ise 61.4 milyar TL zarar oluştu. Merkez Bankası kredilibite kazanana kadar bu zarar daha da büyüyecektir.

2019-2020 yıllarında Merkez Bankası tarafından satılan rezervlere ilişkin kamuoyunda yapılan tartışmalarda, ifade edilen rakamların, yorumların ve sorulardaki yanlışlıkların giderilmesi amacıyla yapılan açıklamalar aşağıdadır:

• “2019 ve 2020 yıllarında Merkez Bankası tarafından sistematik ve seri olarak satışı yapılan döviz rezervlerine ilişkin kamuoyunda başlayan tartışmalar yanlış bilgiler üzerinden yürütülmektedir.”
• “Satılan net rezerv miktarı, rezervin satış nedenleri, satıştan elde edilen toplam TL miktarı, ortaya çıkan ülke zararı yanlış verilerle tartışılmaktadır.”

Rezerv Satışlarına ilişkin devam eden kamuoyu tartışmaları, aylık yayımlanan verilerden hareketle hesaplanacak “net satış miktarı” kavramı üzerinden yürütülmesi gerekirken, “toplam satış miktarı” kavramı üzerinden yürütülmekte ve yanıltıcı sonuçlara yol açıyor. Kamuoyunda yürütülen tartışmalarda “toplam satış miktarı” kavramı öne çıkartılıyor.

BU BİLGİYE ANCAK MERKEZ BANKASI’NIN YAPACAĞI ÖZEL AÇIKLAMALARLA VAKIF OLUNABİLİR

Halbuki Merkez Bankası tarafından satılan döviz rezervlerinin “toplam satış miktarı” ile “net satış miktarı” kavramları birbirinden farklıdır. Zira uluslararası rezervlerin “toplam satış miktarı” bilgisine sadece Merkez Bankası sahip olup, kamuoyu bu bilgiye ancak Merkez Bankası’nın yapacağı özel açıklamalarla vakıf olunabilir.

Oysa Merkez Bankası tarafından satılan döviz rezervlerinin “net satış miktarı” bilgisine kamuoyu tarafından her ayın sonunda otomatikman erişmek mümkündür. Zira Merkez Bankası “Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi” ve “Analitik Bilanço” tablolarını, günlük değil de aylık olarak yayımladığı için gün ve ay içerindeki alış/satış hacimlerinin tam olarak dışarıdan üçüncü kişiler tarafından hesaplanması mümkün değildir. Dışarıdaki üçüncü taraflarca sadece ay sonlarındaki net rezerv azalış veya artışları hesaplanabilir.

Satış ve alışların gün gün dağılımı dışardan değil, ancak Merkez bankası tarafından bizzat hesaplanabilir. Ancak kamuoyundaki yoğun tartışmalara rağmen Merkez Bankası bugüne kadar “toplam döviz satış miktarı” konusunda herhangi bir açıklayıcı istatistiki bilgi vermemiş olması da garipsenecek bir yaklaşım oldu.

• Merkez Bankası tarafından sistematik olarak 209/Mart-2021/Kasım arasında satılan uluslararası döviz rezervlerinin toplam tutarı, kamuoyunda yaygın bir şekilde 128 milyar dolar olarak konuşulmakla birlikte, esasen “Net olarak satılan rezerv” miktarı 102.1 Milyar dolardır. Bizzat Merkez Bankası tarafında “Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi” adıyla EVDS’de yayımlanan zaman serilerinden elde edilen özet sonuçlar aşağıda Tablo:1’de verilmiştir. Buna göre, 2019 Mart ayı ile 2020 Kasım ayı arasında (21 ayda) Merkez Bankası tarafından toplam 116.2 Milyar dolar satılmış ve aynı aralıkta 14,1 milyar dolar da satın alınmış ve sonuçta rezervlerden satılan veya eksilen net tutar 102,1 milyar dolar oldu. (Tablo:1)

2019 MART İLE 2020 KASIM ARASINDA 102.1 MİLYAR DOLAR REZERV SATILDI

• Merkez Bankası sistematik rezerv satışlarına 2019 Mart Ayında başladı, 2020 Kasım ayında durdurdu: 2019 Şubat ayı sonunda Merkez Bankası 53,460 milyar dolar net rezerve sahipken 2020 Kasım sonu itibariyle net rezervleri eksi 48,694 milyar dolara düştü ve aradaki 102.1 milyar dolar rezerv satıldı.
• 2019 Mart ve 2020 Kasım arasında rezerv miktarında net olarak eksilen veya net olarak satılan 102,1 milyar dolar, gün gün yapılan toplam satış miktarlarını göstermeyip, ay sonlarına göre net satış tutarını veya net olarak eksilen rezerv tutarını gösteriyor.

Zira Merkez Bankası “Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi” ve “Analitik Bilanço” Tablolarını, günlük değil de aylık olarak yayımladığı için gün ve ay içerindeki alış/satış hacimlerinin tam olarak dışarıdan üçüncü kişiler tarafından hesaplanması mümkün değildir.. Dışarıdaki üçüncü taraflarca sadece ay sonlarındaki net rezerv azalış veya artışları hesaplanabilir. Satış ve alışların gün gün dağılımı dışardan değil, ancak Merkez bankası tarafından bizzat hesaplanabilir. Ancak kamuoyundaki yoğun tartışmalara rağmen Merkez Bankası bugüne kadar herhangi bir açıklayıcı istatistiki bilgi vermedi..

• Satılan 102.1 milyar USD’lik net rezervin 16,85 milyar doları 2019 yılında, 85,304 milyar doları da 2020 yılında satıldı

MERKEZ BANKASI’NIN ISRARLA HERHANGİ BİR AÇIKLAMA YAPMAMASI DA MANİDARDIR

• Merkez Bankası rezervlerinden satış yoluyla eksilen 102.1 milyar dolara ilişkin satış kurlarının tam olarak hesaplanabilmesi için, her bir münferit satış işlemi için uygulanan işlem kurlarının dışarıdan bilinmesi veya hesaplanması mümkün değildir. Bu işlem kurlarını tek tek sadece Merkez Bankası bilmektedir. Bu konuda da Merkez Bankası’nın ısrarla herhangi bir açıklama yapmaması da manidardır.
• Merkez Bankası rezervlerinden satış yoluyla eksilen 102.1 milyar doların satış kurlarının dışardan üçüncü kişiler tarafından bilinmesi mümkün olmamakla birlikte, Merkez Bankası’nın ilgili ayda yayımladığı günlük kurların aylık ortalamasının o aydaki döviz satışlarının satış kuru olarak kabul edilmesi önemli bir yanılgıya yol açmaz: İşte her ayın ortalama kurları ilgili ayda satılan dövizlerin satış kuru olarak kabul ederek ekteki tablolarda yer alan hesaplamalar buna göre yapılmıştır.
• Her ayın ortalama döviz satış kurlarını ilgili ayda satılan dövizlerin satış kuru olarak kabul ederek hesaplama yapıldığında, toplam 102,1 milyar dolarlık rezerv satışından toplam 646.8 Milyar TL nakit para elde edildiği görülür. (Tablo:2)
• Net olarak 102.1 Milyar dolarlık rezerv satışının ortalama satış kuru 6,33 olarak hesaplanmaktır. (Tablo: 3).
• Döviz satışından elde edilen 646.8 milyar TL nakdin 15 Nisan 2021 tarihine kadar ürettiği (ya da üretmesi gerektiği) faiz 95,4 milyar TL’dir. Kazanılan bu TL faiz ile Döviz satışından dolayı oluşan 1,2 milyar USD’lik döviz faiz kaybının etkileri birlikte dikkate alındığında, nihai ortalama rezerv satış kuru 7,18 olarak hesaplanmaktadır.
• Rezerv satışından elde edilen 646.8 milyar TL ile kazanılması gereken 95.4 milyar TL’lik faiz toplamı olan 742 milyar TL Merkez Bankası’nın bilançolarında bulunmamaktadır. Nereye harcandığı da kamuoyu tarafından bilinmemektedir. Bu konuda da Merkez Bankası sessizliğini korumaktadır.
• Satılan rezervin anaparası 102,1 milyar USD ve kaybedilen faizi de 1,2 milyar USD olmuş ve toplam azalan rezerv sonuçta 103,3 milyar ABD doları olarak hesaplanmıştır.
• Döviz kurunun 7.18 üzerine çıkması, rezerv satışlarının zararı olacaktır. Nitekim şu andaki kur seviyesi 8.10 olduğuna göre, rezerv satışlarının ürettiği kur zararı halihazırda 95 milyar TL’na ulaştı. Ancak döviz satışından elde edilen 646.8 Milyar TL nakit para şu anda merkez bankası Bilançolarında yer almadığı için, bu nakdin üretmesi gereken 95.4 TL’lik faiz geliri de oluşmamış ve dolayısıyla satış kuru olarak 7.18 seviyesinin değil, 6.33 seviyesinin esas alınması ve kar ya da zararın 6.33 seviyesine göre hesaplanması gerekir.  Bu durumda mevcutta oluşan zarar 183 milyar TL’dir.

 REZERVLER EKSİYE DÜŞMÜŞKEN DÖVİZ SATIŞINA DEVAM EDİLMESİNİN AÇIKLANACAK BİR TARAFI YOKTUR

• Merkez Bankası tarafından sistematik olarak yapılan rezerv satışları nedeniyle uluslararası rezervler 2020 Nisan ayından itibaren negatif bakiyeye dönmeye başlamış olmasına rağmen, bu durum dikkate alınmamış, rezerv satışlarına 2020 Kasım ayına kadar aynen devam edilmiş ve negatif bakiye daha da büyütülerek eksi 48,694 milyar dolara kadar düşürülmüştür. Ülkenin rezervleri eksi iken Merkez bankası tarafından döviz satışı yapılmaya devam edilmesinin açıklanacak bir tarafı bulunmamaktadır.
• Eriyen döviz rezervlerinin piyasalarda yarattığı strese ve kırılganlığa dayalı olarak Türkiye’nin iç ve dış borçlanma maliyetleri artmıştır. Bu artışlar nedeniyle, şu ana kadar kamu iç borçlanmasında 99,2 milyar TL, kamu dış borçlanmasında 46.5 Milyar TL, özel sektör dış borçlanmasında ise 61.4 Milyar TL zarar oluşmuştur. Merkez Bankası kredilibite kazanana kadar bu zarar daha da büyüyecektir.
• Sonuçta Rezerv Satışları nedeniyle, toplamda mevcut durumda toplam olarak şu ana kadar oluşan 390 Milyar TL zarar, bütçe gelirlerinin %27,84’ünü, Millî gelirin ise %7.22’sını teşkil edecek önem ve büyüklüktedir. (Tablo:4). Türkiye Cumhuriyet tarihinde, işlem bazında bu zarardan daha büyük ve daha kapsamlı bir zarar bulunmamaktadır.
• Uluslararası döviz rezervlerinin satış nedenleri hakkında yapılan açıklamalar, gerçekleri açıklama yerine da soru işaretlerini daha da artırmaktan başka bir işe yaramamıştır:
• Rezervlerin kurdaki dalgalanmayı önlemek amacıyla kullanıldığına ilişkin ileri sürülen gerekçenin hiçbir bilimsel dayanağı bulunmamaktadır. Zira genel risklilik seviyesi ve enflasyon sorunu çözümlenmeden yapılan döviz satışları yerel paranın dış değerindeki istikrarsızlığı çözemez.

DÖVİZLERİN DTH OLARAK TUTULDUĞU VE ÜLKE İÇERİNDE KALDIĞI GEREKÇESİ DE DOĞRU DEĞİLDİR

• Yerleşiklere satılan dövizlerin bankalarda DTH olarak tutulduğu ve dolayısıyla bu dövizlerin ülke içerinde kaldığı gerekçesi de doğru değildir. Zira yerleşiklerin Merkez Bankası’ndan edindiği dövizlerin yerleşikler adına bankacılık sistemine aktarılması esnasında bankacılık aktarılan bu tutarları kendi rezervlerinde birebir korumayıp türev ürünleri yoluyla pozisyonunu dengeleyerek TL varlıklara dönmektedir. Zaten bankacılık sisteminin şu andaki güncel yabancı para rezerv miktarları 2019 yılındaki tutarlara yakın seyretmekte, herhangi bir bariz artış bulunmamaktadır. Dolayısıyla yerleşiklere aktarılan bu tutarlar nihayetinde ülke içerinde döviz olarak tutulmamaktadır.
• Geçmiş yıllardaki gibi, Merkez bankası 2020 yılındaki cari açığı mevcut rezervlerle kapma yolunu tercih etmesi yanlış bir politika olmuştur: 2019 yılında cari fazla, 2020 yılında da 36,7 milyar dolar cari açık verilmiş idi. Bu cari açığın 31.8 Milyar doları hakikaten rezervlerden karşılanmıştır. Ancak geçmiş yıllardaki gibi, Merkez Bankası 2020 yılındaki cari açığı rezervlerle kapmayabilir idi. Nitekim 2002-2019 yılları arasında Türkiye ekonomisi birikimli olarak 534 Milyar Dolar cari açık vermesine rağmen, aynı süre içerisinde Merkez Bankası’nın nezdindeki uluslararası rezervleri azalmak yerine 60 milyar daha da arttı. Aynı politikayı 2020 yılında da uygulamaması yanlış oldu.
• 2020 yılındaki 31 milyar dolarlık yabancı sermaye çıkışı ile özel sektör dış borç ödemeleri aynı yılın cari açık tutarı içerisinde kaldıkları için, bu tutarların ayrıca bağımsız olarak ifade edilmeleri matematiksel olarak mükerrer sayımdır. Bu nedenle, döviz rezervlerinin azalması arasında bunların cari açık ödemeleri dışında ayrıca ifade edilmeleri yanlış ve mükerrer sayım halidir.
• TÜRKİYE BÜTÇESİNDEKİ BİR YILLIK GELİR HACMİNİN %27.84’Ü BÜYÜKLÜĞÜNDEDİR

Özet olarak;

• Sistematik ve seri rezerv satış işlemleri 2019/Mart-2020/Kasım tarihleri arasında devam etmiştir.
• Net rezerv satış tutarı 102.1 Milyar dolardır.
• Merkez Bankası tarafından yapılan sistematik ve seri rezerv satış işlemleri 2019/Mart-2020/Kasım tarihleri arasında devam etti.
• Merkez Bankasıtarafından günlük yayımlanan kurların aylık ortalamalarına göre, rezervlerin ortalama satış kuru 6,33 TL’dir.
• Rezervlerin satışından 646.8 Milyar TL elde edildi.
• Bu satış işlemi sürecinin sonunda 2020/Nisan tarihinde net rezervler terse (negatif değere) dönmeye başlamış olmasına rağmen, 2020/Kasım ayına kadar satışa devam edildi ve 2020/Kasım ayı itibariyle net rezervlerin negatif değeri 48,6 milyar dolara kadar geriledi.
• Sistematik ve seri rezerv satışları nedeniyle, 2021, 15 Nisan itibariyle ortaya çıkan ülke zararı 390 Milyar TL olup, Türkiye Bütçesindeki bir yıllık gelir hacminin %27.84’ü, milli gelirinin ise %7.22‘kadar bir büyüklüktedir.

 

• Ortaya çıkan bu parasal zarara, ekonomik birimler arasında sebep olduğu adaletsiz sermaye transferi maliyetleri dahil değildir.
• Ortaya çıkan zararın ölçek ve içerik yönünden bir benzeri Türkiye tarihinde hiçbir zaman görülmemiştir.
• Rezerv satışından elde edilen 646.8 Milyar TL nakit Merkez Bankası’nın şu andaki bilançosunun varlıkları arasında yer almıyor.
• Satışı yapılan rezerv satışlarına ilişkim Merkez Bankası’nın her türlü detay bilgiyi şeffaf bir şeklide kamuoyuna açıklaması anayasal ve toplumsal bir gerekliliktir.
• Şu ana kadar rezerv satışlarına ilişkin yetkililer ve politika yapıcıları tarafından yapılan açıklamaların genel açıklayıcı gücü zayıf ve çoğunluğu da yanlış bilgilerdir.

 

 TABLO: 1)

TÜRKİYE’NİN ULUSLARARASI REZERVLERİ VE DÖVİZ LİKİDİTESİ (MİLYON ABD DOLARI)
Yıl-Ay	Resmi rezerv varlıkları	Döviz kredileri, menkul kıymetler ve mevduatlar	Yurt içi para karşılığında döviz forward ve future’ların toplam kısa ve fazla pozisyon büyüklükleri	Diğer	Şarta bağlı döviz yükümlülükleri	Net Rezerv	Satılan Döviz	Alınan Döviz	Net Satılan/Alınan
2019-02	100,113	-13,709	-1,119	0	-31,825	53,460
2019-03	96,267	-12,150	-13,055	0	-31,179	39,883	-13,577		-13,577
2019-04	92,758	-10,797	-14,609	0	-31,200	36,152	-3,731		-3,731
2019-05	95,613	-15,142	-19,429	-506	-35,190	25,346	-10,806		-10,806
2019-06	96,326	-17,255	-17,580	-556	-36,318	24,617	-729		-729
2019-07	99,351	-17,117	-16,528	-492	-36,103	29,111		4,494	4,494
2019-08	101,550	-16,811	-16,393	-882	-36,162	31,302		2,191	2,191
2019-09	101,113	-16,684	-17,272	-981	-35,135	31,041	-261		-261
2019-10	104,593	-16,714	-17,852	-654	-36,562	32,811		1,770	1,770
2019-11	104,810	-15,226	-17,653	-642	-35,338	35,951		3,140	3,140
2019-12	105,696	-16,032	-18,163	-243	-34,648	36,610		659	659
2020-01	102,467	-17,053	-19,009	-826	-35,905	29,674	-6,936		-6,936
2020-02	107,724	-18,147	-25,859	-1,065	-36,739	25,914	-3,760		-3,760
2020-03	92,145	-22,397	-29,680	-1,254	-32,656	6,158	-19,756		-19,756
2020-04	86,343	-22,253	-35,533	-2,237	-30,224	-3,904	-10,062		-10,062
2020-05	90,914	-22,213	-51,862	-3,424	-27,642	-14,227	-10,323		-10,323
2020-06	86,345	-21,243	-54,401	-4,472	-27,915	-21,686	-7,459		-7,459
2020-07	90,254	-24,865	-52,992	-5,257	-34,074	-26,934	-5,248		-5,248
2020-08	83,750	-25,573	-58,556	-5,438	-31,451	-37,268	-10,334		-10,334
2020-09	79,680	-25,654	-57,852	-5,035	-39,865	-48,726	-11,458		-11,458
2020-10	84,526	-25,994	-61,270	-5,583	-38,602	-46,923		1,803	1,803
2020-11	82,694	-27,571	-58,067	-5,361	-40,389	-48,694	-1,771		-1,771
2020-12	93,277	-28,246	-56,367	-5,561	-46,688	-43,585			0
2021-01	95,675	-28,234	-53,423	-5,838	-48,376	-40,196			0
2021-02	95,309	-30,572	-52,948	-5,076	-49,395	-42,682			0
TOPLAM (Milyon ABD Doları)							-116,211	14,057	-102,154

 

 TABLO: 2)

2019-2020 YILLARINDA SATILAN DÖVİZ REZERVLERİNİN AYLIK BAZDA GÖSTERİMİ (MİLYON ABD DOLARI)
Yıl-Ay	Net Satılan/Alınan (USD/Milyon)	Birikimli Satılan/Alınan Rezerv (USD/Milyon)	Aylık Ortalama Kur	MB Ortalama Faizi %	Gün	Döviz Satışının TL karşılığı	Birikimli TL (milyon TL)	TL Faiz Kazancı (Milyon TL)	Döviz Faiz Kaybı (Milyon USD)
2019-02	n.a	n.a		24	31
2019-03	-13,577	-13,577	5.26	24	28	-71,415	-71,415	-1,315	-10.42
2019-04	-3,731	-17,308	5.44	24	31	-20,297	-91,712	-1,884	-14.70
2019-05	-10,806	-28,114	5.74	25	30	-62,026	-153,738	-3,098	-23.11
2019-06	-729	-28,843	6.05	24	31	-4,410	-158,149	-3,289	-24.50
2019-07	4,494	-24,349	5.81	24	30	26,110	-132,038	-2,596	-20.01
2019-08	2,191	-22,158	5.67	23	31	12,423	-119,615	-2,364	-18.82
2019-09	-261	-22,419	5.62	20	31	-1,467	-121,082	-2,017	-19.04
2019-10	1,770	-20,649	5.71	18	30	10,107	-110,976	-1,624	-16.97
2019-11	3,140	-17,509	5.78	16	31	18,149	-92,826	-1,242	-14.87
2019-12	659	-16,850	5.73	14	30	3,776	-89,050	-1,004	-13.85
2020-01	-6,936	-23,786	5.84	13	31	-40,506	-129,557	-1,389	-20.20
2020-02	-3,760	-27,546	5.92	11	31	-22,259	-151,816	-1,444	-23.40
2020-03	-19,756	-47,302	6.04	11	29	-119,326	-271,142	-2,335	-37.58
2020-04	-10,062	-57,364	6.31	10	31	-63,491	-334,633	-2,876	-48.72
2020-05	-10,323	-67,687	6.82	9	30	-70,403	-405,036	-3,003	-55.63
2020-06	-7,459	-75,146	6.95	8	31	-51,840	-456,876	-3,209	-63.82
2020-07	-5,248	-80,394	6.81	8	30	-35,739	-492,615	-3,101	-66.08
2020-08	-10,334	-90,728	6.85	8	31	-70,788	-563,403	-3,613	-77.06
2020-09	-11,458	-102,186	7.25	9	31	-83,071	-646,473	-4,969	-86.79
2020-10	1,803	-100,383	7.50	10	30	13,523	-632,951	-5,436	-82.51
2020-11	-1,771	-102,154	7.87	12	31	-13,938	-646,889	-6,692	-86.76
2020-12	0	-102,154		15	30	0	-646,889	-7,731	-83.96
2021-01	0	-102,154		15	31	0	-646,889	-8,318	-86.76
2021-02	0	-102,154		15	31	0	-646,889	-8,318	-86.76
2021-03		-102,154		15	28	0	-646,889	-7,513	-78.36
2021-04	0	-102,154		19	15	0	-646,889	-5,051	-41.98
Toplam	-102,154	-1,497,222				-646,889	-646,889	-95,433	-1,202.66

 

 

TABLO: 3) 2019-2020 YILLARINDA SATILAN DÖVİZ REZERVLERİNİN ORTALAMA SATIŞ KURU
Satılan Rezerv  -USD	Ortalama Satış Kuru	AÇIKLAMA
– 102,154,000,000	6.332	Fiili satış
– 102,154,000,000	7.267	(TL’den faiz elde edildiği ancak döviz rezervlerinden faiz alınmadığı Varsayımına göre)
– 103,356,658,658	7.182	(TL’den faiz elde edildiği ve ayrıca döviz rezervlerinden faiz alındığı varsayımına göre)

 

 

 

TABLO: 4 Satılan rezervlerin Türkiye’ye Parasal maliyeti	TL
Merkez bankası Aleyhine Kur farkı zararı	182,684,467,484
Kamu İç Borcu üzerindeki zararı	99,221,917,808
Kamu Dış Borcu Üzerindeki Zararı	46,496,219,178
Özel Sektör Dış Borcu üzerindeki zararı	61,355,835,616
Toplam Zarar-TL	389,758,440,087
Bütçe gelirleri büyüklüğü içerindeki yeri %	27.84%
Milli gelir büyüklüğü içerindeki yeri %	7.22%

Orhan Ökmen

Sesmir Yönetm Kurulu Başkanı

okmen@turcomoney.com