Trump tarifeleri Detroit’in sonu olabilir mi?

İbrahim Aybar

Merhabalar,

2 Nisan akşamından bu yana neredeyse Trump tarifeleriyle yatıp kalkıyoruz. Geçen bu üç hafta içinde görünen o ki en büyük darbeyi sanki ABD’nin kendisi aldı. %145’e varan Trump tarifesiyle karşılaşan Çin oralı bile olmadan yoluna devam ediyor.

Bu yazımda; ABD’nin otomotiv üretim üssü Detroit’in tam da canlanma belirtileri içindeyken Trump tarifeleriyle yeniden zora düştüğünden söz edeceğim.

Detroit, ünlü Amerikan otomotiv markaları General Motors (GM), Ford Motor ve Chrysler‘e (şimdi Stellantis grubu içinde) ev sahipliği yapan endüstri kenti. Bu markalar üretim tesislerini ilk bu şehirde faaliyete geçirdiler. Şayet Trump tarifeleri bu üç büyük markanın ve tedarikçilerinin çalışanlarını işten çıkarmaları sonucunu doğurursa sadece Detroit değil, tüm Michigan eyaletinin bu yıl ciddi olarak etkileneceği Newsweek dergisine konu olmuş durumda.

AKARYAKIT KRİZİ, DETROIT’İN FİLASINA YOL AÇMIŞTI

Hatırlayanlar bilir. 1950’lerde General Motors (GM) yüzbinlerce Amerikalıyı işe aldığında Detroit ABD’nin beşinci büyük kenti olmuştu. Şehrin nüfusu 1,8 milyonu bulmuştu. 1970’lere gelindiğinde, bu üç marka da ekonomik zorluk yaşamaya başlamış ve Detroit kentinde yaşam oldukça olumsuz etkilenmişti. Takip eden yıllarda, Japonya ve diğer yabancı ülkelerden gelen markaların yoğun rekabeti, iki kez yaşanan akaryakıt krizi ve makroekonomik durgunluk Detroit’in iflasına yol açmıştı.

 FORD MOTOR, GOOGLE, MICROSOFT VE STELLANTIS ŞEHRİ TEKRAR CANLANDIRDI

2020 de dünyaya hakim olan Covid-19 pandemisi ile beraber Detroit umulmayan ölçüde canlanma yaşamaya başladı. Aralarında Ford Motor, Google, Microsoft ve Stellantis gibi devlerin olduğu şirketlerin açtığı yeni iş pozisyonları şehri tekrar canlandırdı. Emlak sektörü hızla büyüdü. Ev fiyatları ve gayrımenkul değerleri hızla tırmandı. Pandemiden bu yana 200 bin ve üzeri nüfuslu şehirler arasında en yüksek artış Detroit’de görüldü. Öyle ki ortalama ev fiyatları Mart 2020 den Ekim 2024 e kadar 46.500 dolardan 80.000 doların üzerine çıktı. Yani %72’lik artış oldu. Ev fiyatları bu yılın ilk çeyreğinde de 87.500 dolara ulaşarak yükselmeye devam etti. Ancak son günlerde artış hızı bıçak gibi kesilmiş durumda. Otomotiv markalarının işten çıkarmalara başlaması halinde yine 1970’lerdeki karanlık günlere dönüleceği endişeleri şehire hakim olmaya başladı.

Ben 1980’li yılların başlarında ABD’de doktora çalışması için bulunuyordum. ½20’ye ulaşan enflasyon ve ekonomik durgunluğun ülkeyi ne hale getirdiğini canlı olarak görmüştüm. Bu kez sadece ABD değil, tüm dünyayı ve dolayısıyla ülkemizi şiddetli etkileyecek olan ekonomik bozulma riskine karşı Trump’ın daha akılcı ve sağ duyulu politikalarla ülkesinin dış ticaret açığı sorununu çözmeye yönelmesini dileyelim.

İbrahim AYBAR

Vesiile A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı

aybar@turcomoney.com