Lisanslama ile uyum mesleği kurumsallaşıyor…

Gürdoğan Yurtsever

– Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla mücadele konusunda Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (MASAK) tarafından etkin faaliyetler yürütülüyor. Son olarak MASAK tarafından hazırlanan Uyum Görevlisi Lisanslama Tebliği, 9 Eylül 2025 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Tebliğe göre, uyum görevlisi ve yardımcısı olarak atanacakların belirli şartları taşıması gerekiyor.

– Sınavda başarılı olan uyum görevlilerine lisans verilecek.  Lisans sahipleri her üç yılda bir yapılacak lisans yenileme eğitimlerine katılacak. Ayrıca lisans verilme şartlarını taşıdığına dair belgeleri iletecek. Yenileme eğitimini zamanında tamamlamayanlar ile lisans verilme şartlarını taşıdığına dair belgeleri iletmeyenlerin lisansı askıya alınacak ve sicile kaydedilecek. Lisans sahiplerinin bilgileri MASAK tarafından elektronik ortamda tutulacak Uyum Görevlisi Siciline kaydedilecek.

Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla mücadele, günümüzde en fazla önem verilen konulardan birisi olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye’de de bu alanda yasal ve idari düzenlemeler bulunuyor. Ülkemizin mali istihbarat birimi olan Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (MASAK) tarafından giderek etkinleşen faaliyetler yürütülüyor. Bu kapsamda bankalar, aracı kurumlar, sigorta ve emeklilik şirketleri, finansman, faktoring ve finansal kiralama şirketleri, portföy yönetim şirketleri, A grubu yetkili müesseseler, ödeme ve elektronik para kuruluşları ile kripto varlık hizmet sağlayıcıları tarafından uyum programı oluşturulması gerekiyor. Bu çerçevede bu şirketlerde uyum birimleri, uyum görevlileri, uyum görevlisi yardımcıları ve personeli görev yapıyor. Uyum programı zorunluluğu bulunmayan diğer yükümlülerde ise bu alanda münhasıran görevlendirilen uyum görevlileri bulunuyor.

UYUM GÖREVLİSİ LİSANSLAMA TEBLİĞİ YAYIMLANDI

Uyum görevlisi ve yardımcısı olarak atanacakların Türk vatandaşı olması, kamu haklarından mahrum bulunmaması, lisans mezunu olması, mevzuatta belirtilen suçlardan ceza almamış olması, lisans mezunu olması, finans kuruluşlarında idareci, uzman veya denetim görevlerinde en az 5 yıl tecrübesinin bulunması, kuruluşta nitelikli pay sahibi olmaması gibi şartları taşıması gerekiyor. 2024 yılının Aralık ayında mevzuatta yapılan değişiklikle uyum görevlisi olarak yetkilendirilmek isteyenlere ilişkin yetkilendirme sınavı, uyum görevlisi sicili tutulması gibi hususların Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirleneceği belirtilmişti. Bu kapsamda MASAK tarafından hazırlanan tebliğ 9 Eylül 2025 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

UYUM GÖREVLİSİ LİSANSI VERİLECEK VE SİCİLİ TUTULACAK

Tebliğ, yükümlüler nezdinde uyum görevlisi veya uyum görevlisi yardımcısı olarak yetkilendirileceklerin, suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanının önlenmesi ile kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesi konularındaki mesleki yeterliliğinin, bilgi ve becerilerinin ölçümü amacıyla yapılacak sınavlara, mesleki eğitim ile lisanslama süreçlerine ve sicile ilişkin usul ve esasları düzenliyor. Buna göre “Uyum Görevlisi Lisansı”, yetkilendirme sınavında başarılı olması ve tebliğde belirtilen şartların sağlanması halinde MASAK tarafından verilen, uyum görevlisi veya uyum görevlisi yardımcısı olarak çalışmak için aranan mesleki yeterliliği gösterir belge olarak ifade ediliyor. Bu lisansı alanların kayıtlarının tutulduğu elektronik veri tabanı ise “Uyum Görevlisi Sicili” olarak belirtiliyor.

LİSANSI OLANLAR UYUM GÖREVLİSİ OLABİLECEK

Yetkilendirme sınavına katılacakların Türk vatandaşı olması, kamu haklarından mahrum bulunmaması, lisans mezunu olması, tebliğde belirtilen suçlardan ceza almamış olması yeterli olacak. Sınava girebilmek için fiilen uyum görevlisi olarak çalışmak gerekmeyecek. Sınavda MASAK’ın görev alanına giren konulardan sorular sorulacak. Sınav çoktan seçmeli olarak elektronik ortamda veya kağıt ortamında yapılabilecek. Sınav geçme notu 100 üzerinden 65 olacak. Her bir modülden en az 50 puan almak gerekecek. MASAK tarafından sınav komisyonu kurulacak. Sınav sürecindeki çalışmalarda gizlilik esas olacak. Sınavı başarıyla tamamlayan adaylar sınav sonucunun ilanından sonra lisansı olmak için MASAK’a başvuracak. Yönetmelikteki şartları sağlayanlara Uyum Görevlisi Lisansı verilecek. Lisans verilen kişiler, uyum görevlisi veya uyum görevlisi yardımcısı olarak yetkilendirilmiş sayılacak. Lisans, sicile kaydedilecek.

ÜÇ YILDA BİR LİSANS YENİLEME EĞİTİMLERİ OLACAK

Lisans sahipleri her üç yılda bir yapılacak lisans yenileme eğitimlerine katılacak. Ayrıca lisans verilme şartlarını taşıdığına dair belgeleri iletecek. Yenileme eğitimini zamanında tamamlamayanlar ile lisans verilme şartlarını taşıdığına dair belgeleri iletmeyenlerin lisansı askıya alınacak ve sicile kaydedilecek. Lisansı askıya alınanlar, uyum görevlisi veya uyum görevlisi yardımcısı olarak çalışamayacaklar. Lisans sahiplerinin bilgileri MASAK tarafından elektronik ortamda tutulacak Uyum Görevlisi Siciline kaydedilecek. Yükümlüler, uyum görevlisi veya uyum görevlisi yardımcısı olarak çalışacak kişilerin sicile kayıtlı olduğunu ve lisansının askıda olmadığını, hizmet akdini imzalamadan önce ve hizmet süresince Uyum Görevlisi Sicilinden kontrol edecekler. Sicil kayıtları gizli olarak tutulacak. Bu süreçlerde rol alanlar sık saklama yükümlülüğü altında olacak.

İLK LİSANSLAMA SINAVI 18 EKİM’DE YAPILACAK

Bu kapsamda MASAK tarafından ilk sınavın duyurusu yapıldı. İlk sınav 18 Ekim 2025 tarihinde Ankara ve İstanbul’da MASAK adına Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu A.Ş. (SPL) tarafından gerçekleştirilecek. Sınav başvuruları 10-29 Eylül tarihleri arasında alındı. Mevcut durumda uyum görevlisi ve yardımcısı olarak görev yapanlara yönelik bir istisna olmadığından lisans sınavına yoğun bir ilgi oldu. Sınav çoktan seçmeli 100 sorudan oluşacak. Sınavda, MASAK’ın görevleri, ilgili mevzuat, aklamanın aşamaları, yöntemleri, terörizmin finansmanı, kaynakları, yöntemleri, malvarlığının doldurulması, yükümlülükler, şüpheli işlem bildirimi, uyum programı, uyum yönetiminde görev ve sorumluluklar, işlemlerin ertelenmesi, yükümlülük denetimi, cezalar, uluslararası standartlar ve kuruluşlar, yaptırımlar, ulusal koordinasyon, ulusal risk değerlendirmesi, finansal teknolojiler ve gelişen riskler gibi konulardan sorular sorulacak.

MEVZUAT UYUM PRESTİJLİ BİR MESLEK OLARAK YÜKSELİYOR

Suç gelirlerinin aklanmasının, terörün finansmanının ve kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesi mevzuatına uyum sağlanmasına yönelik kuruluşlarda görev yapan uyum profesyonelleri kritik bir rol üstleniyor. Bu görevin mesleki yetkinlik ve yeterlilik ile yürütülmesi önem taşıyor. Bunun için de lisanslama önem taşıyor. MASAK tarafından bu alanda getirilen lisans zorunluluğunu, genel olarak tüm dünyada önemi giderek artan mevzuat uyum (compliance) mesleğinin ve uzmanlığının önemini, saygınlığını ve prestijini artıran, kurumsallaştıran ve profesyonelleştiren tarihi bir adım olarak değerlendirmek yanlış olmayacak. Lisansı olanlar ve mevzuatta yer alan diğer şartları taşıyanlar kuruluşlar tarafından uyum görevlisi veya yardımcısı olarak atanabilecek. Lisanslama ile uyum görevliliğinin kamusal görev niteliği daha da güçleniyor. Günümüzün dinamik ve değişken ortamında uyum profesyonellerinin lisanslarının yanı sıra kendilerini sürekli olarak güncel tutması, yeni bilgi ve becerilerle donatması ayrıca önem taşıyor.

Not: Kapak görseli, yapay zeka asistanı Gemini tarafından oluşturulmuştur.

Gürdoğan YURTSEVER

Mevzuat Uyum Derneği Kurucu Başkanı

yurtsever@turcomoney.com