Bataryadan elektrik enerjisi kullanan otomobil satın almak avantajlı mı?

– Bataryadan elektrik enerjisi alarak çalışan (BEV) motorlu taşıtların satışları her yıl önemli ölçüde artıyor. 2024 yılı sonunda toplam 17 milyon adedi bulan satışların, bu yıl sonunda dünya genelinde 20 milyonu bulması sürpriz olmayacak. Özellikle Çin pazarı, satışları domine ediyor. 2024 yılında 11,2 milyon satış yapan Çin pazarının bu yıl sonunda 15 milyon BEV satışına ulaşması bekleniyor.

– 2024 yılında Avrupa genelinde 2,96 milyon elektrik enerjisi kullanan taşıt satıldı. Bu yıl yine aynı rakamlarda bir satış hacmi bekleniyor. ABD pazarında ise 2024 yılında 1,6 milyon adet satış oldu. Bu yılın ilk yarısında ABD Başkanı Donald Trump ile gelen ek tarife engellerinin ve Tesla satışlarındaki çöküşün etkisiyle 0,5 milyonu ancak geçen elektrikli taşıt satılabildi. Ekim başında BEV türü taşıtlara verilen teşvikler durduruldu.

– Türkiye’de ise bataryadan elektrikli (BEV) otomobil satışlarında tam bir patlama yaşanıyor.  ODMD’nin verilerinee göre 2019 yılında sadece 25 adet BEV türü taşıt  satıldı. 2023 yılında TOGG ve Tesla’nın da pazara girişiyle satışlar aniden arttı ve 72 bin adedi aştı, 2024 yılında ise 105 bin adede ulaştı. 2024 yılının Aralık ayında hızlı başlayan BYD satışlarının etkisiyle bu yılın ilk sekiz ayında 121 bine ulaştı.

– Peki, tüm bu gelişmeler olurken sizin için de BEV türü bir otomobil almanın zaman geldi mi? Çoğu kullanıcının ihtiyacını karşılayan yeni BEV taşıtlar, her türlü tarife ve vergi artışlarına karşın 40.000 ABD dolarının altında fiyatta bulunabiliyor. Hatta bu fiyatları ABD’de ve AB’de üretilen taşıtlarda da bulmak mümkün. Dolayısıyla artık uygun fiyatlı, yüksek performanslı BEV için Tesla tek seçenek değil.

– Elektrikli taşıtlarda Çinli markalar çok daha öne çıktılar. Cazip Çinli modellerin yanı sıra Volkswagen, Renault, Stellantis, GM, Ford, Kia ve Hyundai markalarının giriş seviyesinde uygun modelleri şimdiden müşterilerine ulaşmış durumda. Nissan ve Subaru’nun gelecek vaat eden modelleri, yakında pazara çıkacak. Hibrit motor teknolojilerinin öncüsü Toyota 1500 km. menzil vadeden yeni batarya teknolojisini duyurdu.

– Türkiye’de üretilen yerli ve milli otomobilimiz TOGG’n satış performansı oldukça iyi. 2024 yılında 30 bin satış ile BEV satışlarının mutlak lideri olan TOGG, bu yılın ilk 8 ayında 21 bini aşan satış performansına sahip. Artık yeni model BEV’ ler hızlı şarj oluyor, yaklaşık ortalama 480 km menzil sunuyorlar. Ek olarak çabuk ivmelenme özelliği yanında tüm son teknolojik donanımları bulunduruyorlar.

– BEV ve akaryakıt tüketen taşıt karşılaştırmasının bir diğer kritik karar noktası ise ikinci el değeri. Yeni BEV taşıtlarda enerji ve bakım maliyeti %50’ye yakın tasarruf sağlasa da iş ikinci ele gelince tablo farklı. İnsanların çoğu ikinci el taşıt olarak benzinli olanları tercih ediyor. Çünkü sıfır taşıtlara göre fiyat ve çeşit olarak alternatifi bol. Hem de ikinci eli kullanıp sattığımızda değer kaybı göreceli olarak fazla değil.

– BEV taşıtlarda ise ikinci el piyasası henüz istikrara kavuşmadı. Dahası, BEV taşıtlarda teknoloji hızla yenilendiği için aldığınız taşıtı sıfır km. fiyatından çok düşük fiyatlara satma riski var. Yeni BEV’lerin ortalama satış fiyatı 50 bin dolara ulaştı. Elbette 40 bin doların altındaki BEV modelleri de mevcut. Ancak günümüz teknolojileriyle donanmış benzinli ikinci el modellerinin birçok çeşidini 30 bin dolar altında bulmak mümkün.

– Türkiye’de ikinci el piyasasında hâlâ benzinli araçlar baskın durumda. Ayrıca BEV ile akaryakıt ve yağ değişiminden tasarruf edilse de sigorta masrafı daha yüksek. Ortalama olarak %50 daha pahalı. Ek olarak ağırlıkları ve güçlü hızlanmaları nedeniyle lastikler daha çabuk yıpranıyor. Bununla birlikte batarya ömrü artık sorun değil. BEV bataryalarının taşıtlardan daha uzun süre dayandığını görüyoruz.

– Sonuç olarak dünyada artık içten yanmalı motor teknolojileri gelişmiyor. Bakım maliyetleri yüksek, parçaları zor bulunuyor. Dizel motorlar ise bitmek üzere. BEV taşıtları ile ilgili tereddütler devam ediyor. Ama satın almak için yıllar geçtikçe akaryakıt tüketen taşıtlarınıza talep giderek azalacağı için istediğiniz fiyata satamayabilirsiniz. O nedenle eğer taşıtınızı yenileyeceksekseniz hibrit taşıtları almanız daha mantıklı olur.

Bataryadan elektrik enerjisi alarak çalışan (BEV) motorlu taşıtların satışları her yıl önemli ölçüde artıyor. 2024 yılı sonunda toplam 17 milyon adedi bulan satışların, bu yıl sonunda dünya genelinde 20 milyonu bulması sürpriz olmayacak. Özellikle Çin pazarı, satışları domine ediyor. 2024 yılında 11,2 milyon satış yapan Çin pazarının bu yıl sonunda 15 milyon BEV satışına ulaşması bekleniyor.

AB VE ABD PAZARI, ÇİN PAZARININ GERİSİNDE KALDI

Bu büyük dönüşümün lokomotifi olan Çin pazarı dışında diğer iki büyük pazar olan AB ve ABD pazarları, Çin’de üretilen ve elektrik enerjisiyle çalışan taşıtlara konan ek gümrük tarifeleri engeline takıldılar. Dolayısıyla Çin pazarının çok gerisinde kaldılar. Örneğin 2024 yılında Avrupa genelinde 2,96 milyon elektrik enerjisi kullanan taşıt satıldı. Bu yıl yine aynı rakamlarda bir satış hacmi bekleniyor.

ABD pazarında ise 2024 yılında 1,6 milyon adet satış oldu. Bu yılın ilk yarısında ABD Başkanı Donald Trump ile gelen ek tarife engellerinin ve Tesla satışlarındaki çöküşün etkisiyle 0,5 milyonu ancak geçen elektrikli taşıt satılabildi. Ekim başında BEV türü taşıtlara verilen teşvikler durduruldu. Öncesinde BEV satın almak için teşvik avantajını kaçırmak istemeyenler ve ABD’li markaların yeni modellerinin pazara girmesi geçen yılki satış hacminin üzerine çıkan bir satış rakamı getirebilir.

ABD pazarında 30 Eylül 2025 tarihi itibariyle elektrik enerjisiyle çalışan taşıtlara 7.500 ABD dolarına kadar verilen federal teşvikler sona erdi. Bu durum Eylül ayındaki teşvikli olan BEV satışlarında önemli bir artış getirmiş oldu. Milyonlarca ABD’li “ya şimdi ya hiç” kararı vermek durumunda kaldı. Ancak pek çok kişi hâlâ “henüz zamanı değil” demiş olabilir. Özellikle taşıtlarını uzun mesafelerde kullananlar, evde veya işte şarj imkânı olmayanlar ve ikinci el taşıt almak isteyenler bu düşüncede olabilirler. Rakamlar çıkınca göreceğiz.

 TÜRKİYE’DE ELEKTRİKLİ OTOMOBİL SATIŞLARINDA PATLAMA YAŞANIYOR

Türkiye’de ise bataryadan elektrikli (BEV) otomobil satışlarında tam bir patlama yaşanıyor.  ODMD’nin verilerine göre 2019 yılında sadece 25 adet BEV türü taşıt  satıldı. 2023 yılında TOGG ve Tesla’nın da pazara girişiyle satışlar aniden arttı ve 72 bin adedi aştı, 2024 yılında ise 105 bin adede ulaştı. 2024 yılının Aralık ayında hızlı başlayan BYD satışlarının etkisiyle bu yılın ilk sekiz ayında 121 bine ulaştı. Böylece AB’nin en çok BEV satılan pazarlarından birisi olduk.

Kaynak: ODMD

BEV TÜRÜ BİR OTOMOBİL ALMANIN ZAMANI GELDİ Mİ?

Peki, tüm bu gelişmeler olurken sizin için de BEV türü bir otomobil almanın zaman geldi mi? O halde gelin BEV türü otomobilleri neden düşünmemiz gerektiğini ve günümüz için ve gelecekte göz önünde bulundurulacak faktörleri inceleyelim.

1. BEV TAŞITLARIN FİYATLARI UYGUN HALE GELDİ

Çoğu kullanıcının ihtiyacını karşılayan yeni BEV taşıtlar, her türlü tarife ve vergi artışlarına karşın 40.000 ABD dolarının altında fiyatta bulunabiliyor. Hatta bu fiyatları ABD’de ve AB’de üretilen taşıtlarda da bulmak mümkün. Dolayısıyla artık uygun fiyatlı, yüksek performanslı BEV için Tesla tek seçenek değil. Çinli markalar çok daha öne çıktılar. Cazip Çinli modellerin yanı sıra Volkswagen, Renault, Stellantis, GM, Ford, Kia ve Hyundai markalarının giriş seviyesinde uygun modelleri şimdiden müşterilerine ulaşmış durumda. Nissan ve Subaru’nun gelecek vaat eden modelleri ise yakında pazara çıkacak. Hibrit motor teknolojilerinin öncüsü Toyota 1500 km menzil vadeden yeni batarya teknolojisini duyurdu.

Türkiye’de üretilen yerli ve milli TOGG otomobilimizin satış performansının özel olarak altını çizelim. 2024 yılında 30 bin satış ile BEV satışlarının mutlak lideri olan TOGG, bu yılın ilk 8 ayında 21 bini aşan satış performansına sahip. Artık yeni model BEV’ ler hızlı şarj oluyor, yaklaşık ortalama 480 km menzil sunuyorlar. Ek olarak çabuk ivmelenme özelliği yanında tüm son teknolojik donanımları bulunduruyorlar.

Giriş seviyesi BEV’ ler günümüzdeki birçok küçük detayda benzinli araçlardan daha iyi hale geldiler. Performans, donanım zenginliği, yol güvenliği ve akaryakıt kirliliğinden kurtulmak BEV almak için yeterli olmuyorsa, bir daha asla yağ ve filtre değişimi olmadığını, kışın antifiriz gerekmediğini bilmek ikna edici olabilir.

2. BEV TÜRÜ TAŞIT, YAŞAM TARZIMIZA UYUYOR MU, UYUMUYOR MU?

Bir kullanıcının hayatına BEV türü taşıtın uyup uymayacağını anlamak için onun taşıtı nasıl kullandığına bakmak gerekiyor. Birçok kişi hâlâ menzil endişesini BEV’den uzak durma nedeni olarak gösteriyor. Ancak ortalama bir sürücünün günde 60 km. altında yol yaptığını istatistikler söylüyor. Basit bir monofaze priz bile taşıtın bataryasını gece boyunca şarj etmeye yeterli. Üstelik maliyeti de ülkemizde akaryakıt maliyetinden on katına kadar düşük.

Daha çok yol yapanlar, doğal olarak gittikleri güzergahlarda yeterli sayıda ve daha hızlı şarj cihazları arıyorlar. Güzergahı buna göre seçmek önemli. Ancak soğuk kışların yaşandığı yerlerde menzilin % 25 veya daha fazla azalabileceği de unutulmamalı.

Menzil kaygısı yolda hayatını geçirenler için anlaşılır bir durum, ancak son zamanlarda halka açık hızlı şarj istasyonlarının her zamankinden daha yaygın ve daha iyi duruma geldiğini ülkemizde de görüyoruz.

Bazılarımız için bu durum aslında bir “konfor kaygısı”. BEV’yi şarj etme süresini benzinli bir taşıtı doldurma süresiyle kıyaslayıp uygun bulmuyoruz. Oysa hızlı şarj sayesinde, yollarda bile şarj etmek nispeten hızlı hale geldi. Yarım saatlik bir mola yetiyor. Üstelik çoğu zaman şarj noktalarının yanında kahve ve sandviç satan dükkanlar da bulunuyor.

3. BEV SATIN ALMA KARARI VERİRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?

BEV ve akaryakıt tüketen taşıt karşılaştırmasının bir diğer kritik karar noktası ise elbette ikinci el değeri. Yeni BEV taşıtlarda enerji ve bakım maliyeti %50’ye yakın tasarruf sağlasa da iş ikinci ele gelince tablo farklı. İnsanların çoğu ikinci el taşıt olarak benzinli olanları tercih ediyor. Çünkü sıfır taşıtlara göre fiyat ve çeşit olarak alternatifi bol. Hem de ikinci eli kullanıp sattığımızda değer kaybı göreceli olarak fazla değil. BEV taşıtlarda ise ikinci el piyasası henüz istikrara kavuşmadı. Dahası, BEV taşıtlarda teknoloji hızla yenilendiği için aldığınız taşıtı sıfır km fiyatından çok düşük fiyatlara satma riski var.

ABD doları cinsinden söylersek yeni BEV’ lerin ortalama satış fiyatı 50.000 dolara varmış durumda. Buna kıyasla 40.000 doların altındaki BEV modelleri de mevcut. Ancak popüler ve günümüz teknolojileriyle donanmış benzinli ikinci el modellerinin birçok çeşidini ortalama 30.000 dolar altında kolayca bulmak mümkün.

Dikkat edilecek konu şu: BEV’ler çok hızlı geliştiği için eski modeller genellikle yenileriyle kıyaslanamıyor. (Tesla’yı hariç tutalım. Çünkü aynı modellerle devam ediyor.) Sonuç olarak ikinci el piyasasında hâlâ benzinli araçlar baskın durumda. Ayrıca BEV ile akaryakıt ve yağ değişiminden tasarruf edilse de sigorta masrafı daha yüksek. Ortalama olarak %50 daha pahalı. Ek olarak ağırlıkları ve güçlü hızlanmaları nedeniyle lastikler daha çabuk yıpranıyor. Bununla birlikte batarya ömrü artık sorun değil. BEV bataryalarının taşıtlardan daha uzun süre dayandığını görüyoruz.

4. ŞİMDİ Mİ YOKSA ÖNÜMÜZDEKİ YILLARDA MI BEV SATIN ALINMALI?

Şimdi satın alamasak bile enflasyon kaynaklı fiyat güncellemesi dışında BEV taşıtlara özgü fiyat artışı beklenmiyor. Uzmanlara göre ABD’de de federal teşvikler sona erdikten sonra dahi BEV satışlarında sert bir düşüş olmayacak. Daha ılımlı bir satış düşmesi yaşanabilir. Bazı eyaletlerin ise kendi teşviklerini sürdürmeye devam edeceği belirtiliyor. Ayrıca tüm pazarlara otomobil üreticileri talebin üzerinde BEV ürettikleri için günümüzde çok cazip kampanyalar sürecek. Yani avantajlı fiyatlar bulmaya devam edeceğiz.

BİRÇOK OTOMOTİV MARKASI 2026 SONUNA KADAR DAHA UYGUN FİYATLI YENİ MODELLER GETİRECEK         

Görünen o ki farklı BEV modelleri arka arkaya pazara çıktıkça rekabet sayesinde fiyatlar düşük kalacak. Örneğin geçtiğimiz Haziran ayında Çin’deki BEV markaları arasında bir fiyat savaşı başladı. Dolayısıyla başta Çinliler olmak üzere birçok otomotiv markası 2026 sonuna kadar çok daha uygun fiyatlı yeni modeller getireceklerdir.

Her geçen ay daha gelişmiş BEV teknolojisinin haberlerini alıyoruz. 640 km. ortalama menzil, daha hızlı şarj, daha gelişmiş sürüş destek sistemleri ve hatta 1000-1500 km. ye kadar menzil sunan katı hal bataryaları duyuyoruz. Ancak uzmanlara göre BEV teknolojisi şu an için fazlasıyla yeterli. Asıl engel; bütçemize uygun fiyat bulamamak ve kullanıcıların BEV kullanmaya alışmamış olması. Öte yandan otomotiv endüstrisi elektrik enerjisi kullanan otonom taşıtlara hızla evriliyor. Örneğin Tesla, geçenlerde 2026 yılından itibaren sadece otonomiye ve robot teknolojilerine odaklanacağını duyurdu. Bildiğimiz türde taşıt satış ve dağıtım işini yapmayacak. Analizler, 2030’da 2,5 milyon otonom taksinin yollarda olacağını gösteriyor. ABD ve Çin bu alanda da kıyasıya rekabet içinde olacak.

AB ÜLKELERİNDE 2035 YILINDAN İTİBAREN AAKARYAKIT TÜKETEN HİÇBİR TAŞIT SATILAMAYACAK

Ülke yönetimlerinin tutumlarına gelince tablo şöyle: AB Komisyonu 2035 yılında akaryakıt tüketen hiçbir taşıtın 27 AB üyesi ülkesinde satılamayacağına dair Yeşil Mutabakatı uygulayacak. Israrla bundan geri adım atmıyor. 2026 yılından itibaren AB ülkeleri sınırda karbon vergisi uygulayacak. Yani, AB ülkelerine ithal edilen ve akaryakıt tüketen taşıtlara uygulanacak karbon vergisi onları daha pahalı yapacak. Bu durum, AB’ye Gümrük Birliği ile bağlı olan ülkemizi yakından ilgilendiriyor. Otomotiv sanayimiz AB’ye ihraç edeceği taşıtları daha çok BEV türü taşıt olarak üretmek durumunda. 2050 yılına kadar global olarak konulmuş olan karbon sıfır hedefi de BEV türü taşıtları destekliyor. Global ısınma ve sera gazı etkisi gibi çevresel faktörler hepimizin gündeminde. Sonuç olarak ibre net olarak BEV yönünde.

TAŞITINIZI YENİLEYECEKSEKSENİZ İLK AŞAMADA TERCİHİNİZİ HİBRİT TAŞITLAR LEHİNE KULLANMANIZ DAHA İYİ OLUR                      

BEV satın almak isteyen herkes artık net olarak BEV teknolojilerine inanmış durumda. Ülkemizde akaryakıt fiyatları ve üzerine konan vergiler de malum. Dünyada artık içten yanmalı motor teknolojileri gelişmiyor. Bakım maliyetleri ve parça bulunurluğu sorun haline geliyor. Dizel motorlar ise neredeyse bitmek üzere. Çok yakında pek çoğumuzun taşıtlarını yenileme aşamasında bu konularla yüzleşip elektrik enerjisi kullanan taşıtları kabullenmesi ihtimali artık her zamankinden daha fazla.

Son söz: Yeni nesil teknolojiler içeren BEV türü taşıtlar hakkında henüz tereddütlerimiz bitmedi. Ama BEV taşıtları satın almak için yıllar geçtikçe sahip olduğumuz akaryakıt tüketen taşıtlara talep giderek azalacağı için istediğimiz fiyata elden çıkaramayabiliriz. O nedenle eğer taşıtımızı yenileyeceksek en azından ilk aşamada tercihimizi hibrit taşıtlar lehine kullanmamız yerinde olacaktır.

İbrahim AYBAR

Vesiile A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı

aybar@turcomoney.com