İSTANBUL (AA) – Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) Genel Müdürü Ekrem Arıkan, bugün itibarıyla sermaye piyasalarında toplam kayıtlı yatırımcı sayısının 37 milyona yaklaştığını belirterek, "10,5 milyon kadar bakiyeli yatırımcı var." dedi.
Arıkan, İstanbul Finans Merkezinin katkılarıyla hazırlanan Anadolu Ajansı (AA) Finans Masası'nda gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulunarak soruları yanıtladı.
Sermaye piyasaları merkezli olarak faaliyet gösteren ama sadece sermaye piyasalarında faaliyet alanı sınırlı kalmayan, elektronik ürün senetleri için de aynı şekilde saklama hizmetini sunduklarını anlatan Arıkan, kuruluşun çalışma alanı hakkında bilgi verdi.
Arıkan, kuruluşun faaliyetlerini 4 temel alanda sınıflandırdıklarının altını çizerek, şunları kaydetti:
"Dünyada ciddi anlamda böyle örnek teşkil eden bir şekilde ayrışıyoruz. Bizim globaldeki ismimiz Central Securities Depository (CST). Tabii biz Osmanlıca, Arapça kökenli olarak menkul kıymet diye tabir ediyoruz. Kıymetler için nakledilebilir, yerini tutan bir finansal varlık oluşturuyoruz. Yani güvence oluşturmakla çok ciddi anlamda bir ilişki kurulmuş. Finansal varlıklar için Türkiye'nin merkezi güvence deposuyuz. CST olarak baktığımızda globalde dünyada genelde sermaye piyasası alanında faaliyet gösteriyor şirketler. Saklama hizmetlerimizi, sermaye piyasasında, ürün piyasasında, kitle fonlaması platformları ve kripto varlık piyasası için ve bunun yanında Hamiline Pay Kayıt Sistemi gibi esasında Ticaret Bakanlığımız tarafından verilen sorumluluklarla yerine getiriyoruz."
İkinci bir faaliyet alanı olarak veri hizmetleri sunduklarını aktaran Arıkan, verinin bugünün dünyasında çok değerli ve önemli olduğunu kaydetti.
Arıkan, veri hizmetlerini özel tanımlı bir rol çerçevesinde yerine getirdiklerine değinerek, 2008 küresel krizinden sonra özellikle türev işlemlerin ülkeler arasında paylaşımıyla ilgili olarak sistemik risk oluşturabileceğinin ortaya çıktığını anımsattı.
Devam eden süreci paylaşan Arıkan, 2012 yılında G20 ülkelerinin, uluslararası sistemik krizlerin önüne önceden geçilebilmesi amacıyla kendi aralarında birbirlerine türev işlemlerini raporlanması konusunda karar aldığını söyledi.
Arıkan, 2015 yılında Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) Türkiye'de veri depolama kuruluşu yani finansal piyasalarla ilgili bu işlevi yerine getirecek olan veri depolama kuruluşu rolünü MKK’ye tanımladığını belirtti.
2018 yılından itibaren finansal piyasalar için veri depolama kuruluşu olarak faaliyet göstermeye başladıklarını hatırlatan Arıkan, "Veri hizmetlerini o çerçevede sınırlı tutmadık. Türev işlemlerini T+1 raporlamanın yani işlem gününün sonrasındaki raporlamanın ötesine taşıdık. T+0 raporlamasını yani işlem günü türev işlemleriyle alakalı swap işlemleriyle alakalı raporlamayı alıyoruz. Kurumlardan sadece finansal kuruluşlardan da değil, tüm tüzel kişiliklerden bunun yanına borçlanma araçları piyasası raporlaması geldi. İlave olarak yatırımcı risk takip sistemini kurduk." diye konuştu.
Arıkan, bu doğrultuda Veri Analiz Platformu (VAP) adıyla hizmete aldıkları platformda, ekonomi muhabirleri, akademisyenler ve piyasa profesyonellerinin artık verileri takip edebildiğini bildirdi.
Veri hizmetlerinin kamuya açık olanları olduğu gibi özel yetkili mercilere raporlama amaçlı oluşturulan ürünlerinin de bulunduğunu bildiren Arıkan, "Veri hizmetlerinde VAP kamuya açık, GEFAS yine gelişen piyasalar için ve gayrimenkule dayalı menkul kıymetler için özel olarak yine VAP'a benzer kamuya açık yayınladığımız bir platformumuz." ifadesini kullandı.
Arıkan, bunun da İslam İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi'nde (İSEDAK) alınmış bir karar olduğunu söyleyerek, "2015 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İSEDAK Genel Kurulunda Dönem Başkanlığı sırasında alınan kararla ülkelerin birbirlerine özellikle gayrimenkul ağırlıklı gelişen piyasa verilerinin paylaşımına yönelik bir platform geliştirilmesi söylenmiş. Biz bunu geçtiğimiz yıllarda gerçekleştirdik. İSEDAK üyesi ülkelerin piyasa verilerine birbirlerinin arasında kolay gelişmeleri için böyle bir platformu hayata geçirdik. GEFAS'tan da bunu sağlıyoruz. Farklı farklı ürünlerimiz, kanallarımız bu şekilde mevcut." şeklinde konuştu.
Kurumsal yönetim hizmetlerini de çok önemsediklerini sözlerine ekleyen Arıkan, dünyada CST denilen saklama kuruluşlarının içerisinde bu alanda ortaya koydukları hizmetlerle de çok ciddi anlamda ayrıştıklarını aktardı.
Arıkan, Türkiye’de finansal piyasalarda yatırımcı olunabilmesi için bir aracı kurumdan veya banka üzerinden hesap açılması zorunluluğuna atıfta bulunarak, "Yatırımcıların da şunu bilmesi lazım, açtıkları yatırım hesabının gerçek anlamda açıldığı yer MKK'dir. Çünkü biz bir güvence merkeziyiz. Yatırım ekosisteminin tapu merkeziyiz esasında." diye konuştu.
Yatırımcıların geriye dönük olarak da hesaplarının kayıt altında tutulduğu bilgisini paylaşan Arıkan, "e-YATIRIMCI" uygulaması üzerinden yatırımcıların tüm kurumlardaki hesaplarını görebildiğini kaydetti.
Arıkan, finansal piyasalara yönelik operasyon hizmetlerinin yanında son yıllarda finansal teknoloji çözümleri de geliştirip bunu yurt içine ve yurt dışına sunan bir kuruluş haline geldiklerini anlattı.
– "Önemli birçok sistemi güvenli bir şekilde sunuyoruz"
Ekrem Arıkan, söz konusu hizmetleri hakkıyla yerine getirebilmek için son derece güvenli, yenilikçi teknolojiye sahip olmak gerektiğini vurguladı.
2013 yılından beri Türkiye'de sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kuruluşlar içerisinde yerinde AR-GE merkezi olan ilk kurum olduklarından bahseden Arıkan, "2013 yılında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız tarafından bu sertifikasyon verildi. AR-GE'ye dayalı çok proje geliştiriyoruz, yeni ürünler geliştiriyoruz ve işimizi de çok daha güvenli teknolojik altyapılar üzerine yapmak için son derece gayretle çalışıyoruz. Ankara'da olağanüstü durum veri merkezimiz ve İstanbul'da olağanüstü durum operasyon merkezimiz var. Çok değerli, önemli birçok sistemi güvenli bir şekilde sunuyoruz, operasyonunu yerine getiriyoruz." dedi.
Bu anlamda uluslararası global sertifikalara da sahip olduklarının altını çizen Arıkan, operasyonel verimliliği en üst seviyede tutarak faaliyet gösterdiklerini söyledi.
– "Toplam kayıtlı yatırımcı sayısı 37 milyona yaklaştı"
Arıkan, Merkezi Kayıt Kuruluşu olarak, veriye ilişkin çok dinamik bir yönetim şekli benimsediklerini dile getirdi.
Dünyada çok az kurumda görülebilecek şekilde, iş zekası uygulamalarıyla dinamik bir şekilde veriyi sunduklarını belirten Arıkan, "mkk.com.tr web sitesini yerli yabancı herkes piyasaya ilişkin tüm verileri en güncel haliyle bir önceki günün piyasa kapanışı itibarıyla tüm verileri görme imkanına sahip. Web sitemize girdiğimiz zaman direkt en üstte veri panelimiz var, MKK piyasa verileri ekranımız var. Orada en güncel şeklini görebilirler." diye konuştu.
Ekrem Arıkan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bugün itibarıyla sermaye piyasalarında toplam kayıtlı yatırımcı sayısı 37 milyona yaklaştı. 10,5 milyon kadar bakiyeli yatırımcı var. Yatırımcı sayısı şu kadar oldu deniyor ama hangi yatırımcı sayısı? Şimdi yatırımcı sayısı, 37 milyona yakın kayıtlı yatırımcı var. Yani MKK'den bir kere sicil numarası almış, artık yatırım ekosistemine girmiş. 10,5 milyon kadar bakiyeli yatırımcı var ama bakiyeli yatırımcı bakiyesinde pay senedi bulundurabilir, yatırım fonu bulundurabilir, borçlanma aracı bulundurabilir. Herhangi birinden en az bir miktar varsa bakiyelidir. Hiçbirinden bir şey yoksa sıfır bakiyelidir. Bakiyeli yatırımcı değildir."
Pay senedinde bakiyeli yatırımcı sayısının 6,4 milyon olduğunu kaydeden Arıkan, yatırım fonlarındaki yatırımcı sayısını da 5 milyon 600 bin olarak açıkladı.
Arıkan, yatırım fonlarında geçen yıllarda çok ciddi anlamda artış kaydedildiğini belirterek, 5,5 milyonu aşan yatırımcı sayısının elinde tuttuğu portföy değerinin 6,5 trilyon liraya kadar yaklaştığını kaydetti.
2023'te özellikle çok ciddi anlamda büyük artış görüldüğünü ifade eden Arıkan, pay senedine yatırım yapan yatırımcı sayısında yıllar içerisindeki değişimleri şöyle anlattı:
"Zaman zaman yatırımcı sayısında çok azalma var falan diye söyleniyorsa çok artmış durumda zaten, yani biz 1, 2 ve 3 milyonlardan daha 4-5 sene öncesinde çok hızla 2020'lerden sonra 3 milyon, 4 milyon, 5 milyon derken 8,5 milyonları gördük oradan 7'lere 6,5 milyonlara düştü."
– "Biz sermaye piyasalarını, yatırım ekosistemini hem kadın hem erkek bütün yatırımcılara yayabilmeyi önemsiyoruz"
Bugün gelinen noktada pay senedine doğrudan yatırım yapan çok önemli bir kitle oluştuğunu vurgulayan Arıkan, yatırım ekosistemini, finansal okuryazarlığı farklı enstrümanlarla geliştirdiklerinin altını çizdi.
Arıkan, yatırımcılar istatistiklerine de değinerek, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Kadın yatırımcı sayısı, yaş gruplarına göre sayılar çok merak ediliyor. 2020'lerden itibaren, özellikle 2023'te son derece yüksek bir yatırımcı girişi oldu. Daha öncesinde yatırımcı olarak kaydı varsa veya yeni sicil almışsa bile çok ciddi, anormal bir sermaye piyasasında pay senedi alan yatırımcı oluştu. Bunun 2020'li yıllara kadar kadın oranı yüzde 20'lerdeydi. Bu artık yeni yatırımcılarda yüzde 40'lara çıkmış görünüyor. Hakikaten bu sevindirici. Biz sermaye piyasalarını, yatırım ekosistemini hem kadın hem erkek bütün yatırımcılara yayabilmeyi önemsiyoruz."
Arıkan yaş grupları bazında, en çok yatırımcının 20'li 30'lu yaşlarda oluştuğunu belirterek, 2020'lerden itibaren gerek halk arzlardaki yoğunlukla beraber gerek yatırımcı farkındalığının finansal okuryazarlığının daha da gelişmesiyle birlikte, 10’lu yaş gruplarında bile çok ciddi anlamda artış görüldüğünü kaydetti.
Bu yaş gruplarında görülen artışın yüksek ihtimalle ebeveyn kaynaklı oluştuğuna dikkati çeken Arıkan, çocuklarda bu konuda oluşturulacak farkındalığın öneminden bahsetti.
(Sürecek)
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
İsim *
Email *
Bir dahaki sefere yorum yaptığımda kullanılmak üzere adımı, e-posta adresimi ve web site adresimi bu tarayıcıya kaydet.
Δ
This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.