2025 yılının son üç ayına girmişken otomotiv üretim ve ihracatımız

İbrahim Aybar

Merhabalar,
Geçenlerde bu yıl otomotiv üretimimizin ve ihracatımızın gelişimine yönelik yorumlarımı sizinle paylaşmıştım.Şimdi, yılın son üç ayına girmişken OSD tarafından verilen üretim ve ihracat rakamlarımızın ilk 9 ayda nasıl şekillendiğine birlikte bakalım.

Bu yılın ilk 9 aylık döneminde toplam taşıt üretimi geçen yılın aynı dönemine göre %3,1 artışla 1 milyon 31 bin 527’ye ulaşmış oldu ama Eylül ayında toplam üretim %0,1 azaldı. Otomobil üretimi ise ilk 9 ayda %3 azalarak 637 bin 450 olarak gerçekleşti. Sadece Eylül ayında otomobil üretiminin %14,7 azalmış olması dikkat çekici.

Toplam taşıt üretimi traktör dahil ilk 9 ayda 1 milyon 53 bin 250 adet olarak gerçekleşti.
İlk 9 ayın detaylarına baktığımızda ise taşıt üretimi ticari araç grubunda %15, hafif ticari araç grubunda %17 artarken, ağır ticari araç grubunda ise %4 geriledi. Bu dönemde, otomotiv sanayimizin kapasite kullanım oranı %65 olarak ölçüldü.

Detaylarda ise taşıt grubu bazında kapasite kullanım oranlarının hafif araçlarda (otomobil + hafif ticari) %66, kamyon grubunda %55, otobüs-midibüs grubunda %65 ve traktörde %39 seviyesinde kaldığını görüyoruz.

Şimdi kısaca ihracat rakamlarımıza bakalım.
Otomotiv sektörümüzün taşıt ihracatı, yılın 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre adet bazında %6 artarak 769 bin 625’e ulaştı.
Ancak aynı dönemde otomobil ihracatı %7 düştü. Buna mukabil ticari araç ihracatı ise %28 arttı.

Traktör ihracatı yılın 9 ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla %25 azaldı ve 8 bin 336 adet olarak gerçekleşti.

Türkiye İhracatçılar Meclisi, toplam otomotiv sanayi ihracatının bu yılın 9 aylık döneminde %17,4 pay ile sektörel ihracat sıralamasında liderliğini sürdürdüğünü belirtiyor.

Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği verileri ise, 9 aylık dönemde toplam otomotiv ihracat gelirini 29,7 milyar dolar olarak açıklıyor.
Aynı dönemde otomobil ihracatı ise değer bazında %8 artışla 8,4 milyar dolar seviyesine çıktı. Yine bu dönemde dolar bazında ana sanayi ihracatı yüzde 15, tedarik sanayi ihracatı ise yüzde 7 artmış oldu.

Son olarak, toplam taşıt ithalatına ait verilere baktığımızda durum iç açıcı değil. İthalatımız ilk 9 ay sonunda geçen yılın aynı dönemine göre %11,6 artarak 683.000 taşıt sayısına ulaşmış durumda.

Bu yazımın sonunda da yine benzer yorumu yapmak durumundayım. Şimdilik sektörde gördüğümüz ihracat artışının sürdürülebilir olmadığını belirteyim. Çünkü otomotiv sanayimiz büyük çoğunlukla fosil yakıt tüketen taşıtlar üretiyor. Yeni nesil taşıtlar (NEV) olarak bilinen ve Co2 salımı yapmayan taşıt üretme oranımız çok düşük. Sadece TOGG ve Ford E-Transit seri üretiyoruz. Başka bir marka ve model NEV üretimimiz henüz yok. Halbuki ihracat pazarlarımız artık NEV tipi taşıtlar istiyor. Örneğin en büyük ihracat pazarlarımızdan Almanya’nın hükümet koalisyonu, Co2 üretmeyen NEV türü satışların artması için 2029 yılına kadar 3,5 milyar $ lık teşvik paketinde uzlaştı. Çinli markalardan BYD ve Chery de AB ülkelerinde bu yıl bitmeden NEV türü taşıt üretimine geçmiş olacak. Öte yandan AB pazarının lideri Volkswagen grubu yeni bataryadan elektrikli NEV modellerinin AB pazarındaki satış payını %11,5 düzeyine çıkardı. Tüm markalar NEV tipi taşıtların satışını artırma peşinde.

Unutmamamız gereken bir husus daha var: Üç ay sonra, yani 2026 başında AB komisyonu sınırda karbon vergisi uygulamasını başlatıyor. Bizim ihraç ettiğimiz taşıtlar bakalım bu uygulamayla nasıl rekabetçi olabilecek? Bu konuda ne kadar etkin çalışıyoruz? Sektörümüze kolaylıklar diliyorum.

İbrahim AYBAR
Vesiile A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı

aybar@turcomoney.com