EY “Work Reimagined 2025” araştırmasının sonuçlarını paylaştı

İSTANBUL (AA) – EY, 29 ülkeden 15 bin çalışanın ve 1500 işverenin katılımıyla gerçekleştirdiği “EY Work Reimagined 2025” araştırmasının sonuçlarını yayımladı.

Şirketten yapılan açıklamaya göre, iş dünyasında yetenek dinamiklerinin nabzını takip eden ve bu sene yapay zekanın iş dünyası üzerindeki etkilerini odağa alan araştırma, yapay zeka uygulamalarıyla insan kaynağının bu dönüşüme hazırlık düzeyi kapsamında bazı gelişime açık alanlar olduğunu gözler önüne seriyor.

Ayrıca araştırma, yapay zekanın güçlü yetenek stratejisi temelinde uygulanarak etkin biçimde kullanılmasıyla, bunun şirketlerin verimliliğini yüzde 40’a kadar yükseltme potansiyeli taşıdığını ortaya koyuyor.

Araştırmaya katılan çalışanların yüzde 88’i günlük rutin işlerinde yapay zekayı kullandığını belirtiyor, ancak bu kullanım yüzde 54’le “bilgi araştırması yapmak” ve yüzde 38’le “belge özetlemek” gibi temel uygulamalarla sınırlı kalırken, çalışanların yalnızca yüzde 5’i yapay zekayı iş yapış biçimlerini dönüştürecek şekilde ileri düzeyde kullanıyor.

Bununla birlikte araştırma, yapay zekanın iş dünyasında yaygın şekilde benimsenmesine rağmen, çalışanların yapay zekayla ilgili bazı endişeleri olduğunu da ortaya koyuyor.

Çalışanların yüzde 37’si, yapay zekaya aşırı bağımlılığın kendi yetenek ve uzmanlıklarını zayıflatabileceğinden endişe ederken, yüzde 64’ü artan performans baskısı nedeniyle iş yüklerinin arttığını düşünüyor.

Aynı zamanda çalışanların yalnızca yüzde 12’si, yapay zekanın sunduğu verimlilik potansiyelinden tam anlamıyla yararlanabilecek düzeyde eğitim aldığını belirtiyor.

İşverenlerin kurum içi yapay zeka uygulaması sunma çabalarına rağmen, çalışanların kurum tarafından resmi olarak onaylanmayan yapay zeka araçlarına yönelmesiyle “gölge yapay zeka” (shadow AI) kullanımı yaygınlığını koruyor. Dünya genelinde farklı sektörlerde çalışanların yüzde 23 ila yüzde 58’i bu gibi uygulamalara yöneliyor.

– Kırılgan yetenek temelleri üzerine kurulan yapay zekanın faydaları azalıyor

Yetersiz öğrenme fırsatları ve yanlış ödüllendirme sistemleri gibi kırılgan yetenek temelleri üzerine kurulan yapay zekanın ve yeni teknolojilerin potansiyel faydaları azalıyor.

Yetenek ve teknolojiyi etkin biçimde entegre ederek “yetenek avantajı” (talent advantage) elde eden kurumlar daha yüksek değer kazanımı elde ediyor. Ancak bu seviyeye ulaşma yolunda ilerleyen kurumların oranının yüzde 28 olduğu görülüyor.

Çalışan deneyiminin ölçülmesinde temel bir gösterge olan “küresel yetenek sağlığı” (global talent health) endeksi geçen yıla göre 0-100 ölçeğinde 10 puan artarak 55’ten 65’e yükseldi.

Yaklaşık yüzde 18’lik bu yükseliş, şirketlerde ödüllendirme, gelişim ve kurum kültürüne yönelik memnuniyetin arttığını yansıtıyor.

Aynı zamanda küresel çapta çalışanların işten ayrılma isteği yüzde 29’a gerileyerek, 2021’de görülen yüzde 43’lük zirveye kıyasla son dört yılın en düşük seviyesine geldi.

Ayrıca, istihdamın yavaşladığı dönemlerde çalışanların mevcut pozisyonlarına daha sıkı tutunduğu gözlemleniyor. Ancak yapay zeka söz konusu olduğunda tablo değişiyor.

Liderlik yaklaşımı, yapay zekanın benimsenmesini ve sürekli öğrenmeyi destekleyen kurum kültürü oluşturmada kritik rol oynarken, ekibine güvenen, onları geliştiren ve önemseyen liderler kurum kültürünün tonunu belirliyor ve yetenek sağlığının yüzde 44’ünü şekillendiriyor.

Araştırma ayrıca çalışanların yetkinliklerini geliştirmeye yönelik yatırımların, dönüşümü hızlandırdığını, ancak aynı zamanda çalışan bağlılığı konusunda bazı zorluklar oluşturduğunu ortaya koyuyor.

Yılda 81 saatten fazla yapay zeka eğitimi alan çalışanlar, ortalamanın üzerinde haftalık 14 saatlik verimlilik artışı bildiriyor. Ancak, yapay zeka yeteneklerine olan talebin fazlalığı ve dış fırsatların şirket içi terfi döngülerinden daha cazip hale gelmesinden dolayı bu çalışanların mevcut işlerinden ayrılma olasılığı yüzde 55 daha fazla olabiliyor.

İşverenler, çalışanların teknolojiye erişim, esneklik ve yapay zeka becerilerini kullanmalarına imkan tanıyan kariyer fırsatlarını da içeren paket sunarak, çalışanları elde tutma konusunda zorlukları azaltabiliyor.

Araştırma, insan faktörleriyle yapay zeka entegrasyonu arasındaki etkileşimi, yapay zeka benimseme başarısı, öğrenme, yetenek sağlığı, kurum kültürü ve ödüllendirme mekanizmaları olmak üzere beş temel alanda ortaya koyarken, bu alanlarda öne çıkan kurumlar “yetenek avantajı” elde ederek yapay zekadan dönüşümsel değer elde edebiliyor.

– “Yapay zeka iş dünyasındaki mevcudiyetini her geçen gün artırıyor”

Açıklamada görüşlerine yer verilen EY Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Bölüm Başkanı ve Şirket Ortağı Gökhan Gümüşlü, araştırmayı, küresel yetenek dinamiklerini, yapay zekanın benimsenmesini ve çalışma kültüründeki değişimleri daha iyi anlamak adına gerçekleştirdiklerini belirtti.

Araştırmanın, yapay zekanın iş dünyasındaki mevcudiyetini her geçen gün artırdığını gözler önüne serdiğini aktaran Gümüşlü, şunları kaydetti:

“Çalışanların ve işverenlerin yapay zekayı benimseme oranlarının da giderek yükseldiğini gösteren araştırmada, etkili kurgulanmayan modellere entegre edilen teknoloji ve yapay zeka yatırımlarının gerçek potansiyelini ortaya çıkaramadığını gözlemliyoruz. Araştırmaya göre, şirketlerin yetenek stratejisindeki bazı eksiklikler nedeniyle kaçırdıkları verimlilik artış potansiyeli yaklaşık yüzde 40 oranına ulaşabiliyor.”

Gümüşlü, çalışanların yapay zekayla ilgili endişelerinin giderilmesi, işveren tarafında yatırım modellerinin doğru dizayn edilmesinin önem taşıdığına işaret ederek, insanı merkeze alan yöntemlerle yapay zeka uygulamaları ve iş gücünün daha uyumlu hale getirilmesi gerektiğini vurguladı.

Yapay zekanın, gelecekte yetenek gücüyle çok daha ileri bir seviyeye ulaşacağının aşikar olduğuna dikkati çeken Gümüşlü, “İş dünyasının her geçen gün yeniden şekilleneceği bu yakın gelecekte rekabet avantajı elde etmek isteyen şirketlerin, insan faktörünün merkezde olduğu yapay zeka dönüşümüne ivme kazandırmaları gerekiyor.” ifadelerini kullandı.