İstanbul Doğal Kaynaklar Zirvesi'nde bakanlar enerji piyasalarını değerlendirdi

İSTANBUL (AA) – Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, maden, petrol ve doğal gaz gibi kaynaklara erişim noktasında sadece teknik değil aynı zamanda finansal zorluklarla karşı karşıya kalınan bir dönem yaşandığını belirterek, "Tedarik güvenliği artık ülkelerin egemenlik algısının, dış ve ulusal güvenlik politikalarının bir parçası haline geldi." dedi.

Turkuaz Medya Grubunun Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı himayesinde düzenlediği İstanbul Doğal Kaynaklar Zirvesi'nin "Arz Güvenliğinde Değişen Dinamikler: Zorluklar ve Fırsatlar" başlıklı Bakanlar Oturumu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar'ın moderatörlüğünde gerçekleşti.

Bayraktar, Kovid-19 salgını ve sonrasında yaşanan küresel tedarik zinciri kırılmaları ile Rusya-Ukrayna Savaşı'nın etkilerini anımsatarak, "Yaptırımlar, ambargolar, içinde bulunduğumuz ticaret savaşları, fiyat oynaklıkları gibi meseleler artık istisnai olmaktan çıkarmış durumda. Kıta Avrupası'nda yaşanan elektrik kesintisi, zaman zaman doğal gaz tedarikinde yaşanan kesintiler ve boru hatlarına yönelik tehditler de sadece belirli coğrafyaların değil neredeyse tüm ülkelerin gündemini oluşturmaya başlamış durumda." değerlendirmesinde bulundu.

Maden, petrol ve doğal gaz gibi kaynaklara erişim noktasında sadece teknik değil aynı zamanda finansal zorluklarla karşı karşıya kalınan bir dönemin içinde bulunulduğunu belirten Bayraktar, "Tedarik güvenliği artık ülkelerin egemenlik algısının, dış ve ulusal güvenlik politikalarının bir parçası haline geldi." ifadelerini kullandı.

Bayraktar, arz güvenliği açısından öne çıkan unsurlara da değinerek, şöyle devam etti:

"Arz güvenliği dediğimizde en önemli unsurlardan biri çeşitlendirme. Yani tek kaynağa, tek güzergaha bağlı olmamak, bu bağımlılığı azaltmak. Bölgesel enterkonneksiyonları güçlendirmek, yani bağlantısallık da arz güvenliği açısından önemli bir unsur. Ve elbette ki esneklik. Ne kadar esnek, ne kadar dirençli sistemlerimiz olursa arz güvenliği açısından o kadar güvende oluruz, beklenmedik, ani gelişmelere karşı hazırlıklı olabilmek adına."

– Irak petrolünde henüz çözüm yok

Irak Başbakan Yardımcısı ve Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani, ülkede birçok uluslararası enerji şirketinin faaliyet gösterdiğini, bu firmalarla çeşitli uzun vadeli sözleşmelerin bulunduğunu ifade etti.

Ceyhan Limanı üzerinden petrol ihracatına yeniden başlanmasına yönelik çözüm için 3-4 toplantı yapıldığı ve bunlardan ikisine katıldığı bilgisini paylaşan Abdulgani, "Henüz bir çözüme ulaşamadık." dedi.

Abdulgani, Irak'ın tüm taraflardan ham petrol ihracatı yaptığını aktararak, "Bunlardan biri de Türkiye boru hattı. Petrol ihracatı genelde güneydeki üretim sahalarından elde edilmekte. Bunların aslında oldukça kısıtlı kapasitesi var. Bunu artırmaya çalışıyoruz. Son zamanlarda bazı Türk şirketleriyle sözleşmeler yaptık." diye konuştu.

Kapasite artırımı ve üçüncü deniz boru hattının inşası konularında da çalışmaların sürdüğüne değinen Abdulgani, şunları kaydetti:

"Petrol ihracatının yapılması için hükümetimiz boru hattı inşasına karar verdi. Basra'dan Hadise şehrine petrol bu boru hattıyla ulaştırılacak. Böylelikle Türkiye veya Suriye'ye petrol ihracatı bu noktadan gerçekleştirilecek. İhracat ve çok sayıda noktadan ham petrol satışı için gerekli adımları attık. Bu kararı aynı zamanda Kalkınma Yolu ile birlikte ele alıyoruz. Türkiye'de sınıra kadar ulaşan bir boru hattı da bunun içinde bulunmaktadır. Biz bu boru hattının inşasına başladık. Ana planlar hazır. 2 tane depolama alanı ve pompalama alanları olacak. Bu alanlarda 10 milyon varilin üzerinde petrol depolanacak. Böylece hem Irak'ta petrol tedarikinin güvenliği temin edilecek hem de ihracat yaptığımız ülkeler için bu temin edilecek. Aynı şekilde gaz için de çalışmalarımız var."

– "Türkiye'ye gaz tedarikini 10 milyar metreküpe çıkaracağız"

Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov da Azerbaycan'ın önemli bir petrol ve gaz üreticisi olduğunu ve böyle olmaya devam edeceklerini söyledi.

Azerbaycan'ın Türkiye ile enerjide uzun süreli ve başarılı bir işbirliği olduğuna işaret eden Şahbazov, "Türkiye'ye gaz tedarikini sürdürüyoruz. Bu tedariki Türkiye pazarı için yaklaşık 10 milyar metreküp seviyesine çıkaracağız." diye konuştu.

Türkiye'nin enerjide hem merkez hem de transit ülke rolü oynadığına dikkati çeken Şahbazov, Azerbaycan'ın Türkiye üzerinden Avrupa'da 10 ülkeye gaz tedarik ettiğini ifade etti.

– Yenilenebilir enerji alanlarına yatırımcıları bekliyoruz

Libya Petrol ve Gaz Bakanı Halife Abdussadık da Libya'da gaz ve petrol alanında yaşanan gelişmeleri anlatarak, ülkede son dönemde ciddi bir üretim süreci başlattıklarını aktardı.

Ülkede petrol ve gaz konusunda 22 ruhsatlandırılmış bölge olduğunu, bunların 11'inin denizde, geri kalanının ise karada yer aldığını belirten Abdussadık, "Bunlar kolay işlenebilir projeler. Çoğu, üretim yapan sahalara yakın. Petrol ve gaz bulunduğu zaman, bu kaynakların pazara ulaştırılması için de avantajlı lokasyonlardalar." dedi.

Libya'da halihazırda günlük 1,4 milyon varil petrol üretimi yaptıklarını kaydeden Abdussadık, "Yıl sonunda bu rakamı 1,5 milyon varilin biraz üzerine çıkaracağımızı düşünüyoruz. Önümüzdeki 3 yıl içinde 2 milyon varile ulaşmayı hedefliyoruz." bilgilerini verdi.

Abdussadık, Libya'da günlük 140 bin varil ham petrol işlediklerini ancak yerel talebi karşılamak için işleme kapasitesini 400 bin varilin üzerine çıkarmaları gerektiğini kaydetti.

Fosil kaynakların yanı sıra güneş ve hidroelektrik kaynakları da geliştirmek istediklerini ifade eden Abdussadık, yenilenebilir enerjyle ilgilenen yatırımcıları Libya'ya davet etti.

– Bulgaristan enerji transfer kapasitesini artırmaya çalışıyor

Bulgaristan Enerji Bakanı Zhecho Stankov ise Bulgaristan'ın Avrupa'ya enerji tedarikinde önemli bir rolü olduğunu, elektrik ve gaz alanında daha fazla enerjinin ülkelerinden transfer edilmesi için çalışmalar yürüttüklerini söyledi.

Bu kapsamda sadece Balkanlar'a değil, Avrupa'nın kalbine enerji tedariki sağlamak için yalnızca şebekenin genişletilmesine değil, aynı zamanda yerel ihtiyaçlara ve komşu ülkelerin taleplerine dengeli şekilde yaklaştıklarını belirten Stankov, Türkiye ile enerji işbirliğinin geliştirilmesi konusunda son dönemde önemli adımlar atıldığını dile getirdi.

– Moldova enerji bağımsızlığında stratejik adımlar atıyor

Moldova Enerji Bakanı Dorin Junghietu, Moldova'nın son yıllarda yaşadığı enerji krizlerini dış destekle aşarken, özellikle gaz tedarikinde önemli adımlar attığını aktardı.

Dikey Koridor üzerinden LNG ithalatı gerçekleştirilerek Ters Balkan Gaz Hattı kullanıldığını aktaran Junghietu, bu yöntemin başarılı olduğu ve gelecekte de kullanılabileceği ifade etti.

Ülkede enerji karışımının dengelenmesi için yenilenebilir kaynaklara da yatırım yapıldığını anlatan Junghietu, nisanda elektriğin yüzde 34’ünün yenilenebilir kaynaklardan elde edildiği bilgisini paylaştı.

Romanya Enerji Bakanı Sebastian-Ioan Burduja, Karadeniz'deki Neptün Derin Sahası'nda başlatılan sondaj çalışmalarıyla 2027'den itibaren gaz üretiminin iki katına çıkacağını açıkladı.

Burduja, bu üretimin Romanya’nın sanayi ve tarımında, özellikle gübre ve ilaç üretiminde kullanılacağını bildirdi.

– Suriye, enerji altyapısını yeniden inşa ediyor

Suriye Enerji Bakanı Muhammed el-Beşir, enerji sektörünün savaş sonrası toparlanması için kapsamlı bir yatırım planına ihtiyaç duyduklarını söyledi.

El-Beşir, Beşar Esed döneminde Şam'a günde sadece 1 saat elektrik verildiğini ifade ederek, "Şu an günde 5 saat elektrik verebiliyoruz. Elektrik santrallerini rehabilite ediyoruz. 5 bin megavatlık bir seviyeye ulaşmaya çalışıyoruz. Suriye'de yeni yatırım projelerine ihtiyacımız var." diye konuştu

Yeni yatırım projelerine hız verdiklerini kaydeden el-Beşir, güneş ve rüzgar enerji çalışmalarının önümüzdeki hafta sonu tamamlanacağı bilgisini paylaştı.