Sürücüsüz robotaksiler, Ortadoğu’ya açılıyor

İbrahim Aybar

Merhabalar,

Bu günlerde robotaksilerle ilgili yeni ve heyecan verici bilgiler peş peşe geliyor.Geçtiğimiz Nisan sonunda yayınlanan global bir araştırma raporunun 2030 yılına dair öngörülerini Beykent Üniversitesi’nden değerli dostum Dr. Osman SİMAV’ın düzenlediği Ulaşımın Geleceği isimli çalıştayda aktarmıştım. Rapora göre 2030 yılında 2,5 milyon robotaksi yollarda olacak. Çin ise 1 milyon robotaksi ile dünyanın öncüsü konumuna yerleşecek.

Bu öngörüleri destekleyen haberleri almaya devam ediyoruz. Wall Street Journal, Çinli robotaksi üreticilerinin sürücüsüz modelleriyle Çin dışındaki ülkelere açılma planları hakkında bu hafta bir haber yayınladı. Bir kısım ülkelerdeki yasal ve jeopolitik kısıtlara karşılık, özellikle Ortadoğu ülkelerinden büyük ilgi gördükleri ortaya çıkıyor.

Örneğin Baidu Apollo Go, WeRide ve Pony AI olarak adlandırılan Çinli en büyük robotaksi markaları Ortadoğu pazarlarına açılarak Çin pazarındaki başarılarını tekrar etme niyetindeler. Bu açılımı Gulf ülkelerinin yoğun şehir yaşamı, kamu yönetimlerinin isteği ve teknolojiye olan yoğun ilgisi tetikliyor kuşkusuz.

Suudi Arabistan 2030 yılında kamusal ulaşımın %15’inin otonom taşıtlarla yapılması hedefini açıkladı. Abu Dhabi ve Dubai yönetimleri de aynı hedefi koydular.
Diğer taraftan ABD ile Çin arasındaki ticari gerginlikler de Çin hükümetinin yeni teşvikleriyle Çinli markaları alternatif pazarlara açılmaya zorluyor.

WeRide, Pony AI ve Apollo Go üçlüsü, sağlanacak desteklerle Ortadoğu pazarında kazançlı işletme yapmayı öngörüyorlar. Öte yandan Apollo Go, UBER ile ortak olarak 100 milyon dolar ek yatırım ile Suudi Arabistan’da robotaksi işletimine geçmek üzere. Hatta bu ortaklık halen Abu Dhabi’de robotaksi işletmesini başlatmış durumda.

Silikon vadisinde kurulan Pony AI girişimi de UBER ile ortaklık halinde Ortadoğu pazarına açılma aşamasında. Bugünlerde Dubai yollarında ülkenin Ulaştırma Bakanlığı’nın desteğiyle sürücüsüz taksi servisine başlıyor. Apollo Go ise bu yılın sonunda yine Dubai’de 100 robotaksi ile işletmeyi başlatacak. Robotaksi sayısını üç yıl içinde 1000 in üzerine çıkartmayı planlıyor. Ayrıca UAE merkezli Autogo ile Abu Dhabi’de bağlantılı çalışacak.

Eğer Çinli bu üç robotaksi üreticisi Ortadoğu pazarında başarılı olursa hızla diğer pazarlara açılacağını öngörebiliriz.
Burada dikkat edilecek bir husus var. Kamu otoritelerinin desteği olsa da sürücüsüz taksi ile ulaşımın tamamen güvenli olduğuna kamuoyunun ikna olması şimdilik zor. Buna karşılık Çinlilerin ekonomik modelleri ve lojistik avantajı onları Ortadoğu pazarında rakiplerinin oldukça önüne çıkarıyor.

Günümüzde Apollo Go, Pony AI ve WeRide yapımı robotaksiler 30 ila 50 bin ABD dolar arasında satılabiliyor. Bu rakamlar Google Waymo‘ya göre çok daha ucuz. Eğer bu maliyet avantajının yanı sıra herhangi bir trafik güvenliği sorunu yaşamazlarsa Çinli robotaksiler ABD pazarına dahi girebilir.

Tabii Tesla‘nın CyberCab isimli robotaksi modelinin söylendiği gibi bu yıl sonuna doğru 30 bin dolar fiyatla pazara çıkması ve işletme maliyetinin 0,20 cent/mil gibi son derece rekabetçi olması mümkün. Bu sağlanırsa robotaksiler arasında da ciddi bir rekabet savaşını şimdiden bekleyelim.

Kurban bayramının siz değerli okurlarıma ailece esenlikler getirmesini diliyorum.

İbrahim AYBAR

Vesiile Yönetim Kurulu Başkanı

aybar@turcomoney.com