TBMM KİT Komisyonunda ÇAYKUR ve Türkşeker'in 2021 ve 2022 yılı hesapları görüşüldü

TBMM (AA) – TBMM Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) Komisyonunda, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR) ile Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ'nin (Türkşeker), 2021 ve 2022 yıllarına ilişkin bilanço ve netice hesapları görüşüldü.

ÇAYKUR Genel Müdürü Yusuf Ziya Alim komisyondaki sunumunda, Türkiye'de çay tarımının 792 bin dekar alan üzerinde yaklaşık 205 bin üretici aile tarafından yapıldığını bildirdi.

ÇAYKUR'un güçlü dağıtım ağıyla Türkiye'de çay sektörünün lider kuruluşu olduğunu vurgulayan Alim, 100'ün üzerinde ülkeye paketli çay ihracatı yaptıklarını ifade etti. Geçen yıla ilişkin yaş çay alımları, üretim ve ödeme faaliyetlerine ilişkin bilgi veren Alim, "Üreticilerimizden satın aldığımız yaş çay bedelleri, satın almayı takip eden ay içerisinde ödenmektedir. Bu doğrultuda 783 bin ton yaş çay karşılığında üreticilerimize toplam 13 milyar 676 milyon lira ödeme yapılmıştır. Üreticilerimize dekar başına 10 bin liradan, 356 milyon lira organik çay fark ödemesi yapılmıştır." diye konuştu.

Alim, 2010'dan bugüne kadar üreticilere toplam 1 milyar 356 milyon lira organik çay fark ödemesi yapıldığını belirterek, "Yıl sonu itibarıyla 87 bin ton kuru çay stokumuz bulunmaktadır. Pazarlama planlamaları doğrultusunda ve satış seyrine göre 2025 yılının kampanya dönemine 40 bin ton stokla girilmiştir." dedi.

Geçen yılın sonunda bütçe hedeflerinin üzerinde, ihracat dahil toplam 132 bin ton kuru çay satışı yapıldığını aktaran Alim, soğuk çay ürünlerinin yıl sonu satışının ihracat dahil 122 milyon litre olarak gerçekleştiğini bildirdi.

Çay sektörünü düzenlemek için uyguladıkları temel çözüm ve yöntemler kapsamında iki önemli projeye çalıştıklarını ifade eden Alim, şunları söyledi:

"Yıllar içerisinde düzenli olarak artış gösteren yaş çay rekoltesine karşılık mevcut yaş çay işleme kapasitemizin orantısal olarak artırılması gerekiyordu. Uzun yıllar fabrikalarımızda 6 bin 200 ton/gün olan işleme kapasitemizi 9 bin 250 ton/güne çıkarmış bulunmaktayız. Üreticilerimiz bu sayede özel firmalara karşı taban fiyatın altında yaş çay alımlarına karşı korunmaktadır. Kapasite artışının yanı sıra üretim proseslerimizden olan soldurma ünitesi, makine parkı uygun olan fabrikalarımızda yaş çayın ideal şartlarda en az 24 saat bekletilebileceği yedek kapasite alanı diyebileceğimiz ilave sistem kurulması olmuştur. Teşekkülümüz, geçtiğimiz son 2 yılda olduğu gibi 2024 yılı bilanço dönemini de karla kapatmıştır."

– Şekerde yaklaşık yüzde 34 üretim artışı

Türkşeker Genel Müdürü Muhiddin Şahin, şirketin dünya şeker pancarının yaklaşık yüzde 2,5'ini ürettiğinin bilgisini vererek, "Ülkemizde 2024'te yaklaşık 93 bin üreticiyle 3,4 milyon dekar alanda yetiştirilen 22,3 milyon ton şeker pancarından 2 milyon 750 bin ton şeker üretilmiştir." dedi.

Pancarın, 2023 yılı üretim döneminde tarihi rekorlar kırdığını belirten Şahin, 2021 yılıyla karşılaştırıldığında şeker miktarında yaklaşık yüzde 34 üretim artışı sağlandığını vurguladı. Şahin, şirketin sermaye açısından da 2022'den itibaren güçlenmeye başladığına dikkati çekti.

Yerli tohum çalışmaları kapsamında "2023" ve "2053" isimli iki tohumun geçen yıl Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından "Milli Çeşit Listesi"ne kaydedildiğini dile getiren Şahin, "Bu sayede dışa bağımlılıktan kurtulmanın ilk adımı atılmıştır. Tescillenmiş çeşitlerin tohum üretimine 2024 yılı itibarıyla başlanmış olup, 2025'te çiftçiler tarafından ekilmeye başlanmıştır. Önümüzdeki yıllarda bütün çiftçilere ulaştırılması sağlanacaktır." dedi.

Sorulara da yanıt veren Şahin, Türkiye'de şeker fiyatlarının arttığını ama fiyatların olması gereken fiyatların altında olduğunu söyledi.

Komisyon üyelerinin görüş, öneri ve sorularının ardından ÇAYKUR ve Türkşeker'in 2021 ve 2022 yıllarına ilişkin bilanço ve netice hesapları ibra edildi.