Yeni teşvik sistemi ne getiriyor?

Gürdoğan Yurtsever

– Teşvik sistemimizde yakın zamanda kapsamlı bir değişiklik yapıldı. Yeni teşvik sistemi olarak ifade edilen “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” 30 Mayıs 2025 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı. Bu karar ile 2012 ve 2018 yıllarında yürürlüğe konulan kararlar, yürürlükten kaldırıldı.  Yeni karar ile kalkınma planlarında öngörülen hedefler doğrultusunda, üretim ve istihdamın artırılmasına, dışa bağımlılığı azaltacak ve uluslararası rekabet gücünü artıracak katma değeri yüksek yatırımların özendirilmesine yönelik usul ve esaslar belirleniyor.

– Yeni teşvik sistemi Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi, Sektörel Teşvik Sistemi Uygulamaları ile Bölgesel Teşvikler’den oluşuyor. Bunlar teknoloji hamlesi programı, yerel kalkınma hamlesi programı ve stratejik hamle programı olarak belirtiliyor. Bu kapsamda dışa bağımlılığı azaltma, yeşil/dijital dönüşüm gibi stratejik amaçlara göre belirlenen kriterlere göre proje bazlı değerlendirilecek ve gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, faiz/kar payı desteği, yatırım yeri tahsisi gibi destekler sağlanacak.

– Bölgesel teşvik sisteminden yararlanılabilmesi için yatırımların öncelikle Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi ile Sektörel Teşvik Sistemi kapsamında desteklenmesi gerekiyor. Desteklenen bu yatırımlar, yatırım bölgesine göre de ayrıca sektörel teşviklerden faydalanabilecek. yatırımlar projeye ve coğrafi konuma göre farklılaşmış şekilde desteklenecek. Ayrıca belirlenmediği hallerde, 1. ve 2. bölgelerde asgari sabit yatırım tutarı 12 milyon TL, diğer bölgelerde ise 6 milyon TL olarak uygulanacak.

Kalkınma planlarında öngörülen hedeflerin gerçekleştirilmesinde doğru yatırımların gerçekleştirilmesi büyük önem taşıyor. Bunun için de yatırım teşvikleri önemli ve yönlendirici bir işlev görüyor. Teşvik sistemimizde yakın zamanda kapsamlı bir değişiklik yapıldı. Yeni teşvik sistemi olarak ifade edilen “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” 30 Mayıs 2025 tarihinde Resmi Gazetede yayımlandı. Bu karar ile 2012 ve 2018 yıllarında yürürlüğe konulan kararlar yürürlükten kaldırıldı.

YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ DEĞİŞİYOR

Yeni karar ile kalkınma planlarında öngörülen hedefler doğrultusunda, üretim ve istihdamın artırılmasına, ülkenin kritik ihtiyaçlarını karşılayacak, arz güvenliğini sağlayacak, dışa bağımlılığını azaltacak ve uluslararası rekabet gücünü artıracak katma değeri yüksek yatırımların özendirilmesine, işletmelerin yeşil ye dijital dönüşümlerinin hızlandırılmasına, uluslararası doğrudan yatırımların artırılmasına ve bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılmasına yönelik yatırımların desteklenmesine ilişkin usul ve esaslar belirleniyor.

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ ÜÇ TEMELDEN OLUŞUYOR

Yeni teşvik sistemi Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi, Sektörel Teşvik Sistemi Uygulamaları ile Bölgesel Teşvikler’den oluşuyor. Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kendi içinde üç ana programa ayrılıyor. Bunlar teknoloji hamlesi programı, yerel kalkınma hamlesi programı ve stratejik hamle programı olarak belirtiliyor. Bu kapsamda yatırımlar katma değer, uluslararası rekabet gücü, dışa bağımlılığı azaltma, arz güvenliği, yeşil/dijital dönüşüm gibi stratejik amaçlara göre belirlenen kriterlere göre proje bazlı değerlendirilecek ve gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, faiz/kar payı desteği, makine desteği, yatırım yeri tahsisi gibi destekler sağlanacak. Bu yatırımlar belirlenen komiteler tarafından onaylanacak ve diğer teşviklerden daha yüksek tutarda desteklenebilecek.

SEKTÖREL TEŞVİK SİSTEMİ ÖNCELİKLİ VE HEDEF YATIRIMLARI KAPSIYOR

Belirlenen sektörlerdeki yatırımları desteklemeyi hedefleyen sektörel teşvik sistemi de temelde iki alt teşvik sisteminden oluşuyor. Bunlar öncelikli yatırımlar teşvik sistemi ile hedef yatırımlar teşvik sistemi şeklinde kararda yer alıyor. Burada önceden tanımlanış sektörlerdeki öncelikli veya hedef yatırımlar belirlenen kriterlere uygunluklarına göre desteklenecek. Başvuruda proje bazlı bir değerlendirme gerekmeyecek. Sektörel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlarda gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, faiz/kar payı desteği, yatırım yeri tahsisi gibi destekler sağlanacak.

YATIRIMIN BÖLGESİNE GÖRE TEŞVİK FARKLILAŞACAK

Bölgesel teşvik sisteminden yararlanılabilmesi için yatırımların öncelikle Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi ile Sektörel Teşvik Sistemi kapsamında desteklenmesi gerekiyor. Desteklenen bu yatırımlar, yatırım bölgesine göre de ayrıca sektörel teşviklerden faydalanabilecek. Bu kapsamda sigorta primi işveren hissesi desteği, sigorta primi desteği söz konusu olacak. Böylece yatırımlar projeye ve coğrafi konuma göre farklılaşmış şekilde desteklenecek. Ayrıca belirlenmediği hallerde, 1. ve 2. bölgelerde asgari sabit yatırım tutarı 12 milyon TL, diğer bölgelerde ise 6 milyon TL olarak uygulanacak.

MAKİNE ALIM DESTEĞİ VERİLECEK

Karar kapsamında desteklenen yatırımlarda gelir ve kurumlar vergisinde de önemli indirimler söz konusu olacak. En yükseği teknoloji ve yerel kalkınma hamlesi programlarında %50 olmak üzere teşvik sistemine göre %20-50 arasında yatırıma katkı oranı üzerinden hesaplanan yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar gelir ve kurumlar vergisi %60 indirimli olarak uygulanacak. Yeni bir destek kalemi olarak getirilen makine desteği ile ilgili olarak da 2 milyon TL ve üzerindeki makine ve teçhizat bedelinin %25’i destek kapsamında olacak. Bu destek programa göre 240 milyon TL’ye ulaşabilecek. Böylece geçmişte ağırlıkla vergi indirimleri şeklindeki uygulanan teşviklerin yanı sıra yatırımcılar yeni sistemde makine alımlarında doğrudan nakit desteği gibi likit imkanlardan da faydalanabilecek.

TUTARLAR YENİDEN DEĞERLEME ORANINDA GÜNCELLENECEK

Teşvik belgesi kapsamında sağlanan desteğin toplam değeri, yeniden değerleme oranıyla hesaplanan sabit yatırım tutarını aşamayacak. Belgedeki TL tutarlar her yıl bir önceki yılın yeniden değerleme oranı dikkate alınarak güncellenecek. Bu da enflasyonist dönemlerde teşvik sisteminin güncelliğini koruması bakımından önemli bir yenilik olarak karşımıza çıkıyor. 30 Mayıs 2025 tarihinden önce düzenlenen teşvik belgeleri eski sistemdeki kararlar çerçevesinde işlem görmeye devam edecek.

2030 YIL SONUNA KADAR GEÇERLİ OLACAK

Önceki teşvik sistemlerinden farklı olarak bu yeni sistemde süreli bir yapı öngörülüyor. Bu kapsamda karar, 2030 yıl sonuna kadar yapılacak yatırım teşvik başvurularını kapsayacak. Karar genel olarak yayımı tarihinde yürürlüğe girdi, bazı maddeleri ise 1 Ocak 2026 tarihinde yürürlüğe girecek. Bu karar ile yatırım teşvik sistemi yeniden yapılandırılıyor. Genel teşvik sistemi değiştirilerek hedef ve dönüşüm odaklı, stratejik ve proje bazlı bir teşvik sistemi getiriliyor. Yeni teşvik sistemin başarısı için uygulamadaki etkilerinin yakından izlenerek gerekli güncellemelerin yapılması önem taşıyor.

Gürdoğan Yurtsever

Mevzuat Uyum Derneği Kurucu Başkanı

yurtsever@turcomoney.com