Piyasaların gözü bu açıklamalarda ve göstergelerde olacak

Osman Göktan

– Başta Rusya-Ukrayna savaşı olmak üzere risk iştahını etkileyen jeopolitik riskler devam ediyor. 15 Ağustos’ta Alaska’da düzenlenen Trump-Putin zirvesinin devamı olarak Ekim ayının son haftasında Macaristan’da iki liderin bir araya geleceği beklentisi ortadan kalktı. Ardından hem ABD’nin hem de AB’nin Rusya’ya yönelik yeni yaptırımlar açıklaması, savaşın ve jeopolitik risklerin bir süre daha risk iştahı üzerinde baskı unsuru olmaya devam edeceğini gösteriyor.

– TCMB, Eylül ayında 250 baz puan ile indirimlere devam ettikten sonra Ekim toplantısında, dezenflasyondaki yavaşlamaya dikkat çekerek faiz indirimlerini 100 baz puan ile sınırladı. Karar metninde dezenflasyon sürecindeki yavaşlamaya vurgu yapılırken, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarındaki risklere dikkat çekilerek daha şahin bir metin ortaya kondu. 11 Aralık’ta yapılacak yılın son toplantısından önce hem Ekim hem de Kasım enflasyonunu görecek olan TCMB’nin sınırlı da olsa faiz indirimlerine devam etmesini bekliyoruz.

– Teknik açıdan paritede 1.17 seviyesi güçlü bir direnç olarak izlenirken, destek seviyesi olarak 100 günlük hareketli ortalamayla örtüşen 1.1565 seviyesi gündeme gelebilir. Yukarı yönlü ataklarda ise Ekim ayının zirvesi olan 1.1775’in üzerinde kalıcılık sağlanması, pariteyi Ağustos ayının zirvesi olan 1.19 seviyelerine doğru taşıyabilir. Paritede yukarı yönlü kırılmalarda 42.50 seviyesi güçlü bir direnç olarak belirginleşiyor. Aşağı yönlü hareketlerde 50 günlük hareketli ortalamaya denk gelen 41.45 seviyesi ana destek konumunda takip edilebilir.

– Geçen ay sonunda sert bir düzeltme yaşanan ve 3900 seviyelerine geri çekilen altında teknik açıdan bakıldığında, 3900 seviyesinde tutunarak 4000’e yükselen ons altın; bu seviyenin üzerinde kalıcılık sağlanırsa, 4100 bir sonraki direnç noktası olarak tekrar gündeme gelebilir. Aşağı yönlü hareketlerde ise 50 günlük hareketli ortalamanın bulunduğu 3840 seviyesi önemli bir destek olarak izlenirken, daha güçlü bir satış baskısı durumunda 100 günlük hareketli ortalamanın yer aldığı 3645 seviyesi kritik bir eşik olarak takip edilebilir.

– Global piyasalarda, faiz indirimlerine devam eden FED’in 09-10 Aralık tarihlerinde gerçekleştireceği toplantı öncesinde başta enflasyon ve istihdam olmak üzere açıklanacak makro veriler ve FED üyelerin yapacağı açıklamaların içeriği merak ediliyor. Diğer yandan Çin ile devam eden ticaret görüşmeleri, Başkan Trump’ın tarifeler konusunda yapacağı yeni açıklamalar ve Rusya-Ukrayna savaşına yönelik gelişmeler yakından takip edilecektir. Bu durumda yatırımcıların temkinli davranmasında fayda var.

– Eylül ve Ekim aylarında faiz indirimlere devam eden TCMB’nin, yılın son toplantısında da faiz indirimlerine devam etmesini bekliyoruz. Global tarafta ise FED’in Aralık toplantısında faiz indirimlerine devam etmesiyle birlikte gelişmekte olan ülkelere yönelik fon akımlarının artması ve TL varlıklarının da bundan olumlu etkilemesini bekliyoruz. Bu gelişmelerin ışığında BİST’te Kasım ayında pozitif dalgalı bir seyir izlenmesini bekliyoruz. Piyasada dönem dönem geri çekilmeler olsa da orta-uzun vade için kademeli alım önerimizi koruyoruz.

FED Eylül ayında başladığı faiz indirimlerine beklentilere paralel Ekim ayında da 25 baz puan ile devam etti. FED, ayrıca 1 Aralık’tan itibaren bilanço küçültmeyi durduracağını açıkladı. Faiz indirim kararı 2’ye karşı 10 oyla alındı. FED üyesi Stephen Miran, 50 baz puanlık indirimden yana oy kullanırken Kansas FED Başkanı Jeffrey Schmid ise faiz değişimi olmaması yönünde oy kullandı. Karar sonrası basın toplantısında konuşan FED Başkanı Jerome Powell, Aralık ayında bir faiz indiriminin daha yapılmasının “kesin olmadığını” söyledi. Açıklamalar sonrası Aralık ayı faiz indirim beklentileri %70’lere gerilese de piyasalar hala bir faiz indirimini bekliyor.

Çin’in nadir toprak elementlerine getirdiği sıkılaştırmanın ardından ABD’nin Çin’e getirdiği ek %100 gümrük tarifelerinin devreye girmesine sayılı günler kala ABD Başkanı Donald Trump, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile 30 Ekim’de Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği zirvesi kapsamında Güney Kore’de bir araya geldi. Toplantı sonrası Trump, nadir toprak elementleri ve kritik mineraller konusunda Çin ile 1 yıllık erteleme konusunda anlaşmaya vardığını ve Pekin’e uygulanan fentanil gümrük vergilerini %20’den %10’a düşürdüğünü açıkladı. Ayrıca, ticaret tansiyonunu hafifletmek için bir dizi anlaşmaya vardıklarını, Xi’nin de soya fasulyesi alımlarına devam etmeyi kabul ettiğini söyledi. ABD ve Çin’in ticaret görüşmelerine geri dönmesinin risk iştahı üzerinde pozitif etki yapması bekleniyor.

SAVAŞ VE JEOPOLİTİK RİSKLER, BİR SÜRE DAHA RİSK İŞTAHI ÜZERİNDE BASKI UNSURU OLMAYA DEVAM EDECEK

Başta Rusya-Ukrayna savaşı olmak üzere risk iştahını etkileyen jeopolitik riskler devam ediyor. 15 Ağustos’ta Alaska’da düzenlenen Trump-Putin zirvesinin devamı olarak Ekim ayının son haftasında Macaristan’da iki liderin bir araya geleceği beklentisi ortadan kalktı. Ardından hem ABD’nin hem de AB’nin Rusya’ya yönelik yeni yaptırımlar açıklaması, savaşın ve jeopolitik risklerin bir süre daha risk iştahı üzerinde baskı unsuru olmaya devam edeceğini gösteriyor.

Yurt içinde ise; Temmuz toplantısında 300 baz puan ile faiz indirimlerine tekrar başlayan TCMB, Eylül ayında 250 baz puan ile indirimlere devam ettikten sonra Ekim toplantısında, dezenflasyondaki yavaşlamaya dikkat çekerek faiz indirimlerini 100 baz puan ile sınırladı. Karar metninde dezenflasyon sürecindeki yavaşlamaya vurgu yapılırken, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarındaki risklere dikkat çekilerek daha şahin bir metin ortaya kondu. 11 Aralık’ta yapılacak yılın son toplantısından önce hem Ekim hem de Kasım enflasyonunu görecek olan TCMB’nin sınırlı da olsa faiz indirimlerine devam etmesini bekliyoruz. Ekim ayında muhalefet partisinin kurultay davaları ile dalgalı bir seyir izleyen BIST 100 Endeksi, ay sonuna doğru TCMB’nin sınırlı da olsa faiz indirimlerine devam etmesi ve mahkemenin ana muhalefet partisinin kurultay davasını reddetmesi ile toparlansa da ayı %1,5 sınırlı düşüşle ile 10.900 puan seviyelerinden tamamlamaya hazırlanıyor. Sınai endeks ayı %0,85 düşüşle tamamlamaya hazırlanırken Bankacılık Endeksi ise %6,40 düşüşle negatif ayrışıyor.

FED, BİLANÇO KÜÇÜLTME SÜRECİNİ DE SONLANDIRACAĞINI AÇIKLADI

Ekim ayında EURUSD paritesi, geçtiğimiz aylara oranla dar bir bantta dalgalı bir seyir izlerken sene başından beri aylık bazda ikinci defa, sınırlı da olsa, bir değer kaybı gözlemlendi. Geçtiğimiz aya 1.1715 seviyesinde başlangıç yapan parite ay sonunda 1.16’nın biraz üstünde kapanışını gerçekleştirdi. Ayın başında ABD Hükümetinin kapanması sonucunda veri akışında kesinti yaşandı. Haftalık açıklanan İşsizlik maaşı ve istihdam verileri bu ay açıklanmadı ve FED’in faiz indirimi için incelemesi gereken verilerde belirsizlik yaşandı. Enflasyon verisi ise hükümet kapalı olmasına rağmen gecikmeli olarak açıklandı ve aylık bazda beklentilerin altında kalarak %0.3 değerini aldı. ABD Başkanı Donald Trump’ın Çine yönelik yeni gümrük vergisi adımları etkili oldu. ABD tarafı, Çin’in nadir toprak elementleri ihracatına getirdiği kısıtlamalara karşılık olarak Çin menşeili ürünlere ek %100 gümrük vergisi uygulayacağını açıkladı. Ancak, ayın sonunda Güney Kore’nin Busan kentinde gerçekleşen Trump – Xi görüşmesi sonrası iki ülkeni bazı konularda anlaşmaya vardığı ve görüşmelere devam edileceği açıklandı. Ayın sonuna doğru FED faiz oranını beklentiler doğrultusunda 25 baz puan indirerek %3.75 – %4.00 seviyesine çekti. Faiz kararıyla birlikte FED, bilanço küçültme sürecini de sonlandıracağını açıkladı, tarih olarak ise 1 Aralık 2025’i işaret etti. FED Başkanı Jerome Powell, hükümetin kapalı kalmaya devam etmesi halinde Aralık toplantısında faiz indiriminin kesin olmadığını söyledi.

AVRUPA MERKEZ BANKASI’NDAN ENFLASYON AÇIKLAMASI

Euro Bölgesi’nde ise enflasyon aylık bazda %0.1, yıllık bazda ise %2.2 açıklanarak yükseliş kaydetti. Avrupa Merkez Bankası mevduat faizini %2 seviyesinde sabit bıraktı. Karar metninde AMB’nin enflasyon beklentilerine dair genel değerlendirmesinin değişmediği ve orta vadede enflasyonun %2 hedefinde stabilize olmasını sağlamakta kararlı olduğu belirtildi. Metinde enflasyonun hedefe yakın fakat ileri görünümünün belirsiz olduğuna da değinildi. Teknik açıdan bakıldığında, paritede 1.17 seviyesi güçlü bir direnç olarak izlenirken, destek seviyesi olarak 100 günlük hareketli ortalamayla örtüşen 1.1565 seviyesi gündeme gelebilir. Yukarı yönlü ataklarda ise Ekim ayının zirvesi olan 1.1775’in üzerinde kalıcılık sağlanması, pariteyi Ağustos ayının zirvesi olan 1.19 seviyelerine doğru taşıyabilir.

ALTINDA DİRENÇ VE DESTEK NOKTALARI

Geçtiğimiz ayda da altın, önceki ayın güçlü rallisini sürdürecek şekilde değer kazandı. Ay başında ons başında 3850 dolardan açılış yapan sarı metal ilerleyen günlerde %14’e yakın bir yükseliş gösterdi ve 4381 dolara kadar yükselip rekor kırdı. Bu yükselişin makro temeli üç unsurda yoğunlaştı. Birincisi, ABD FEDeral hükümetinin kapanmasının yaratmış olduğu veri akışlarındaki eksiklikler sonucunda yatırımcıların güvenli varlık talebi güçlendi. İkinci olarak piyasalar Ekim boyunca FED’den daha fazla gevşeme bekledi. Üçüncü olarak da jeopolitik gerilimler ve Trump’ın ticaret tarifeleri gibi faktörler de altını güvenli liman olarak öne çıkardı. Ay sonunda sert bir düzeltme yaşanan ve 3900 seviyelerine geri çekilen altında teknik açıdan bakıldığında, 3900 seviyesinde tutunarak 4000’e yükselen ons altın; bu seviyenin üzerinde kalıcılık sağlanırsa, 4100 bir sonraki direnç noktası olarak tekrar gündeme gelebilir. Aşağı yönlü hareketlerde ise 50 günlük hareketli ortalamanın bulunduğu 3840 seviyesi önemli bir destek olarak izlenirken, daha güçlü bir satış baskısı durumunda 100 günlük hareketli ortalamanın yer aldığı 3645 seviyesi kritik bir eşik olarak takip edilebilir.

ABD DOLARI’NDA 40.70 SEVİYESİ, SONRAKİ KRİTİK EŞİK OLARAK GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMALIDIR

Ekim ayı boyunca USDTRY paritesi, 41.50 ile 42.06 aralığındaki dar bir bantta dalgalanarak ay sonunda 42.00 seviyesine yakın bir kapanış gösterdi. Küresel piyasalarda FED’in Ekim’deki 25 baz puanlık faiz indirimi beklentileri ve Dolar Endeksi’ndeki zayıflama, gelişmekte olan ülke para birimlerine genel bir destek sağladı. Buna rağmen, küresel risk iştahındaki ani dalgalanmalar ile jeopolitik ve iç siyasi belirsizlikler, Türk Lirası’na olan talebi baskıladı. Ülke içinde, TCMB’nin Eylül Para Politikası Kurulu toplantısında uyguladığı 100 baz puanlık faiz indirimi, politika faizini %39,5’a düşürdü. Merkez Bankası rezervlerindeki kısmi toparlanma, ekonomik normalleşme sürecine dair umut verici sinyaller olarak yorumlandı. Diğer yandan, ABD’de hükümetin kapanması, küresel risk iştahının dalgalı seyri, doların diğer para birimleri karşısındaki seyri ve Türkiye’nin jeopolitik konumu, USD/TRY hareketini zaman zaman etkiledi. Teknik bakımdan, paritede yukarı yönlü kırılmalarda 42.50 seviyesi güçlü bir direnç olarak belirginleşirken, aşağı yönlü hareketlerde 50 günlük hareketli ortalamaya denk gelen 41.45 seviyesi ana destek konumunda takip edilebilir. Daha derin bir geri çekilme yaşanması halinde ise 100 günlük hareketli ortalamanın bulunduğu 40.70 seviyesi, sonraki kritik eşik olarak göz önünde bulundurulmalıdır.

TRUMP’IN AÇIKLAMALARI VE RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI İLE İLGİLİ GELİŞMELER TAKİP EDİLECEK

Kasım ayında başta FED olma üzere büyük merkez bankalarının toplantısı bulunmuyor. Dolayısıyla global piyasalarda ana gündemi; kapalılık durumu devam eden ABD hükümeti nedeniyle kısıtlı veriler ile Ekim ayında 25 baz puan ile faiz indirimlerine devam eden FED’in 09-10 Aralık tarihlerinde gerçekleştireceği toplantı öncesinde başta enflasyon ve istihdam olmak üzere açıklanacak makro veriler ve FED üyelerin yapacağı açıklamalar oluşturuyor. Diğer yandan Çin ile devam eden ticaret görüşmeleri, Başkan Trump’ın tarifeler konusunda yapacağı yeni açıklamalar ve Rusya-Ukrayna savaşına yönelik gelişmeler yakından takip edilecektir.

7 KASIM’DA YILIN SON ENFLASYON RAPORU VE 28 KASIM’DA FİNANSAL İSTİKRAR RAPORU AÇIKLANACAK

Yurt içinde ise; başta 3 Kasım’da açıklanacak Ekim ayı enflasyon verisi olmak üzere gelecek makro veriler, TCMB’nin 7 Kasım’da açıklayacağı yılın son Enflasyon Raporu ve 28 Kasım’da açıklayacağı Finansal İstikrar Raporu’nda başta enflasyon olmak üzere ileriye dönük vereceği mesajlar yakından takip edilecektir. Ayrıca, yolsuzluk soruşturmaları kapsamında ortaya çıkabilecek haber akışları ve başta Rusya-Ukrayna savaşı, Orta Doğu ve Suriye’deki gelişmeler olmak üzere jeopolitik riskler de yakından takip edilecektir.

MERKEZ BANKASI’NIN FAİZ İNDİRİMLERİNE DEVAM EMESİNİ BEKLİYORUZ

Temmuz toplantısıyla birlikte faiz indirim döngüsüne başlayan, Eylül ve Ekim aylarında da indirimlere devam eden TCMB’nin, yılın son toplantısında da faiz indirimlerine devam etmesini bekliyoruz. Global tarafta ise FED’in Aralık toplantısında faiz indirimlerine devam etmesiyle birlikte gelişmekte olan ülkelere yönelik fon akımlarının artması ve TL varlıklarının da bundan olumlu etkilemesini bekliyoruz.

BORSADA ORTA-UZUN VADE İÇİN KADEMELİ ALIM ÖNERİMİZİ KORUYORUZ

FED’in faiz indirimlerine devam etmesi, tarifeler konusunda belirsizliklerin azalması ve yurt içinde ise enflasyonda mevsimsel etkiler nedeniyle aylık bazda bir yükselişler görülse de enflasyonun ana eğiliminin dezenflasyon sürecine işaret etmesi nedeniyle TCMB’nin gevşeme döngüsüne devam etmesini bekliyoruz. TCMB’nin faiz indirimlerinin devam edeceği beklentisiyle ekonomide dengelenme dönemine girileceği, bunun da başta bankacılık sektörü olmak üzere faiz hassasiyeti yüksek sektörleri, sonrasında ise reel kesimi olumlu etkilemesini bekliyoruz. Bu gelişmelerin ışığında BİST’te Kasım ayında pozitif dalgalı bir seyir izlenmesini bekliyoruz. Piyasada dönem dönem geri çekilmeler olsa da orta-uzun vade için kademeli alım önerimizi koruyoruz.

Osman GÖKTAN

Şeker Yatırım Genel Müdürü

goktan@turcomoney.com