Fintek ekosistemi güçleniyor…

Gürdoğan Yurtsever

– Finansal teknolojilerin gelişiminin desteklenmesi amacıyla Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından Nisan ayında hazırlanan Türkiye Fintek Ekosistemi Durum Raporu’na göre; 2023 yılında kurulan 26 fintek ile birlikte ülkemizde 696 fintek aktif olarak faaliyet gösteriyor. Türkiye’de 268 ödeme teknolojisi girişimi, 108 bankacılık teknolojileri girişimi, 100 blok zinciri ve kripto varlık girişimi bulunuyor.

– Finansal teknolojiler alanı, genel olarak ülkemizin en dinamik sektörleri arasında yer alıyor. Fintek ekosisteminin önümüzdeki dönemde açık bankacılık, dijital bankacılık, servis bankacılığı ve dijital para yönünde gelişeceği öngörülüyor. Son yıllarda az da olsa Türk fintek girişimlerinin yurtdışında bazı satın alımlar yaptığı görülüyor. 2024 yılında bunların devam etmesi ve diğer girişimlere örnek olması bekleniyor.

Teknoloji ve dijitalleşmenin de etkisiyle tüm dünyada finansal teknolojiler (fintek) alanındaki baş döndürücü gelişmeler hızla sürüyor. Geliştirilen inovatif yeni finansal çözümler finansal işlemlerin daha kolay ve hızla gerçekleştirilmesini mümkün kılıyor. Türkiye de bu gelişmeleri yakından izliyor, bu alanda öncü ve önemli ülkeler arasında yer almayı hedefliyor.

Finansal teknolojilerin gelişiminin desteklenmesi amacıyla Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından Türkiye Fintek Ekosistemi Durum Raporları yayınlanıyor. Daha önce iki defa yayınlanan bu raporların üçüncüsü Nisan ayında yayınlandı. Rapor 2023 yılında ülkemizdeki fintek alanındaki gelişimi ortaya koyuyor.

TÜRKİYE’DE 696 FİNTEK FAALİYET GÖSTERYOR

Rapora göre; 2023 yılında kurulan 26 fintek ile birlikte ülkemizde 696 fintek aktif olarak faaliyet gösteriyor. Türkiye’de 268 ödeme teknolojisi girişimi, 108 bankacılık teknolojileri girişimi, 100 blok zinciri ve kripto varlık girişimi bulunuyor. Bu girişimleri kurumsal finans, sigorta teknolojileri, finansman çözümleri, borsa/yatırım, skorlama/kimlik doğrulama/bilgi güvenliği, kitle fonlama, para transferi, kişisel finans yönetimi ve varlık yönetimi takip ediyor. 81 adet lisanslı elektronik para ve ödeme kuruluşu faaliyet gösteriyor. Kuruluş izni alan 5 dijital banka bulunuyor. Girişim sermayesi fonu ise 82’ye ulaştı.  Ülkemizde, 118 milyon kredi kartı, 90 milyon ön ödemeli kart, 2 milyon POS, 53 bin ATM kullanılıyor. Türkiye kredi kartı işlemlerinde dünyada 5. sırada yer alıyor.

YATIRIM SAYISI VE TUTARINDA AZALMA VAR

Aktif dijital bankacılık kullanıcısı 107 milyon iken, mobil temassız işlem adedi 50 milyon, karekod işlem adedi 35 milyon civarında. 6 milyondan fazla kişi ise şubelere gitmeden uzaktan müşteri edinimi yöntemleri ile müşteri olmuş durumda. Ülkemizdeki bankacılık sektörü; doğrudan yatırımlarla, kendi teknoloji şirketlerini veya girişim sermayesi fonları kurarak, hızlandırma programları başlatarak fintek ekosisteminin büyümesine de etki ediyor.

Bununla birlikte daha önceki yıllar ile kısaylandığında 2022 ve 2023 yıllarında yeni kurulan fintek girişimi ve ekosisteme yapılan yeni yatırımların azaldığı görülüyor. Pandemi döneminde artan yatırımların bölgesel savaşlar başta olmak üzere dünya ekonomisinde yaşanan olumsuzluklar ve daralma nedeniyle olumsuz etkinlendiği anlaşılıyor. Türkiye fintek yatırım sayısında tüm dünyada 15. sırada yer almasına rağmen yatırım miktarında 49. sırada yer alıyor.

MEVZUAT DÜZENLEMELERİ VE GÖZETİM MEKANİZMALARI SIKILAŞIYOR

Fintek alanında gelişmenin ileri aşamalara taşınması, mevcut risklerin etkili yönetilmesi, güvenilir ve şeffaf bir sektör için bu alanda inovatif ve çağdaş düzenlemeler yapılması, düzenleyici otoritelerin etkin gözetim ve denetimi büyük önem taşıyor. Ülkemizde fintek alanında 2010’lu yıllarda başlayan düzenlemelerin bugüne kadar hızlanarak sürdüğü görülüyor. Son dönemlerde açık bankacılık, servis modeli bankacılığı/dijital bankacılık, uzaktan kimlik tespiti, paya/borca dayalı kitle fonlaması, sözleşmelerin dijital olarak onaylanabilmesi, NFC doğrulama, TR karekod standartları gibi önemli düzenlemeleri bu kapsamda belirtmek yanlış olmayacak. 2023 yılında da tüzel kişiler için kimlik tespiti kurallarının belirlenmesi, dijital cüzdan tanımının mevzuata dahil olması, birlikte çalışabilir kart saklama hizmetinin lisansa tabi olması gibi gelişmeleri bu kapsamda belirtmek mümkün. Bu düzenlemeler fintek ekosisteminin güçlenmesine katkı sağlıyor.

ÜLKEMİZİN EN DİNAMİK SEKTÖRLERİ ARASINDA YER ALIYOR

Finansal teknolojiler alanı, genel olarak ülkemizin en dinamik sektörleri arasında yer alıyor. Fintek ekosisteminin önümüzdeki dönemde açık bankacılık, dijital bankacılık, servis bankacılığı ve dijital para yönünde gelişeceği öngörülüyor. Son yıllarda az da olsa Türk fintek girişimlerinin yurtdışında bazı satın alımlar yaptığı görülüyor. 2024 yılında bunların devam etmesi ve diğer girişimlere örnek olması bekleniyor.

Fintekler, dijital ekonominin ve finansal sistemin gelişmesi için kritik bir rol oynuyor. Bu nedenle bir çok ülke bu alandaki rekabet güçlerini geliştirmek, finteklerin sürdürülebilir büyümesini desteklemek amacıyla stratejiler ve sistematik uygulamalar geliştiriyor. Ülkemizde de bu alanda Milli Fintek Strateji Belgesi bulunuyor. Bu strateji; 9 stratejik amaç, 24 hedef ve 58 eylem maddesini içeriyor.

FİNTEKLERİN REKABET GÜÇLERİNİN ARTMASI ÖNEM TAŞIYOR

Fintek ekosisteminin güçlendirilmesi, açık finans altyapısının oluşturulması, fintek şirketlerinin uluslararasılaştırılması, ödeme yöntemlerinin kamu yararına yerlileştirilmesi, düzenlemelerin güncelliğinin sağlanması ve finansal inovasyona açık hale getirilmesi, yatırım ortamı ve süreçlerinin iyileştirilmesi, teknolojik altyapının güvenliğinin sürdürülmesi, nitelikli insan kaynağının geliştirilmesi, teşviklerin ve finansman kaynaklarının artırılması stratejik amaçlar arasında yer alıyor.

Yeni fintek sayısı ve yatırımlarında son yıllarda bir yavaşlama olsa da ülkemizde bu alandaki dinamik altyapı dikkate alındığında gelecek yıllarda bu gelişimin hızlanması bekleniyor. Bu alandaki stratejik desteğin hızlanarak devam etmesi, yatırımların artırılması ve finteklerin uluslararası rekabet güçlerini yükseltici uygulamaların yaygınlaştırılması ekosistemin daha fazla gelişmesi ve güçlenmesi için önem taşıyor.

Gürdoğan Yurtsever

Mevzuat Uyum Derneği Başkanı

yurtsever@turcomoney.com