AB’nin 2025 yılında “Döngüsel Ekonomi Yolculuğu”: Kritik adımlar ve zorluklar

– Avurapa Birliği, döngüsel ekonomide küresel bir lider olmak için iddialı hedefler belirledi. Bunun için atıkları azaltmayı, geri dönüşüm sistemlerini iyileştirmeyi ve sürdürülebilir ürünler tasarlamayı planlıyor. Avrupa Komisyonu’nun Döngüsel Ekonomi Eylem Planı (CEAP), bu geçişi yönlendirmede önemli bir adım olarak niteleniyor. Plan, karbon emisyonlarının azaltılmasına ve endüstrilerin döngüsel üretime öncelik vermesine odaklanıyor.

-AB’nin döngüsel ekonomi hedefleriyle uyum sağlamak için şirketlerin bu yıl proaktif adımlar atması gerekiyor. İşletmelerin şu yollarla döngüselliğe ulaşabileceği belirlendi: Döngüsel iş modellerinin benimsemek. Sürdürülebilir malzemeler kullanmak. Dijital ürün kimliklerini uygulamak. Tek kullanımlık plastikleri azaltmak. Atık yönetimini iyileştirmek.  İnovasyon için ortaklık yapmak. Avrupa’nın döngüsel ekonomi geçişini hızlandırmak.

Avrupa Birliği (AB), 2050 yılına kadar tamamen döngüsel bir ekonomiye ulaşmayı hedefliyor. Ancak, yolda devam etmesi için içinde bulunduğumuz 2025 yılında önemli bir ilerleme kaydetmesi gerek. Gerekli ilerlemeyi görmek için belirlenen kritik eylemlere yazımızda özetle yer vereceğiz. Öncelikle belirtmek gerekirse; kaynak kıtlığı, atıkların oluşturduğu kirlilik ve iklim değişikliği konusunda endişelerin arttığı bir ortamda, sürdürülebilir bir ekonomik modele geçmek her zamankinden daha fazla önem ifade ediyor. ( Kaynak: CSE, Jan 31,2025).

AB’NİN 2050 YILINA KADAR DÖNGÜSEL EKONOMİ VİZYONU

AB, döngüsel ekonomide küresel bir lider olmak için iddialı hedefler belirlemiş durumda. Bu vizyon; atıkları azaltmayı, geri dönüşüm sistemlerini iyileştirmeyi ve en başından itibaren sürdürülebilir ürünler tasarlamayı kapsıyor. Avrupa Komisyonu’nun Döngüsel Ekonomi Eylem Planı (CEAP), bu geçişi yönlendirmede önemli bir adım olarak niteleniyor. Plan, sürdürülebilir kaynak yönetimine, karbon emisyonlarının azaltılmasına ve endüstrilerin döngüsel üretime öncelik vermesine odaklanıyor. Bunu başarmak için AB, ürün yaşam döngüleri konusunda katı düzenlemeler uygulamaya yöneldi. Üreticiler artık onarılabilir, geri dönüştürülebilir ve uzun ömürlü ürünler tasarlamakla yükümlü oldular. Ek olarak bu eylem planı, dijital ürün kimliklerinin kullanımını teşvik ederek malzemelerin daha iyi izlenmesini ve sürdürülebilirlik yönünde etki yapmalarını amaçlıyor.

TÜKETİM VE GERİ DÖNÜŞÜM KONUSUNDA DAHA SIKI AB KURALLARI

AB Parlamentosu döngüsel ekonomiyi hızlandırmak için daha katı tüketim ve geri dönüşüm politikaları çağrısında bulundu. Bu çağrı, atıkları azaltmak için yeni ve daha iddialı hedefler belirlemeyi ve ikincil hammadde kullanımını önemli ölçüde artırmayı içeriyor. Parlamento ayrıca planlanmış eskimeye karşı konan yasakları savunuyor ve üreticilerin ürünlerini kullanım ömrü sonunda nasıl yöneteceklerine dair sorumluluklarını artırıyor. Ayrıca AB, döngüsel uygulamaları benimseyen işletmeler için teşviklere öncelik veriyor. Döngüsel iş modellerine yatırım yapan şirketler, atıkları azaltma ve kaynak verimliliği konularında yapacakları yenilikler için teşvik edilecekler. Böylece finansal ve düzenleyici destekler alacaklar.

TEKSTİL ATIKLARI: ARTAN ENDİŞE KAYNAĞI

Tekstil atıkları, döngüselliğe ulaşmanın karşısında en acil çözüm bekleyen zorluklardan bir tanesi olarak ortaya çıkıyor. AB, her yıl büyük miktarda tekstil atığı üretiyor ve bunların çoğu çöplüklere atılıyor. Bu konuyu çözüme kavuşturmak için AB yönetimi, tekstil atıklarının toplanması, tasnifi ve geri dönüşümünün daha yüksek oranlarda gerçekleşmesine odaklanan proje girişimlerini başlatmış durumda.

Döngüsel Ekonomi Eylem Planı, moda markalarının sürdürülebilir tasarım ilkelerini uygulamalarını ve döngüsel üretim tekniklerini benimsemelerini gerektiren üretici sorumluluğu almalarını önemsiyor. Kumaş atıklarının çevreyi kirletmesini önlemek için tekstil ürünlerine yönelik geri dönüşüm altyapısı da geliştiriliyor.

ATIK SONRASI KRİTERLERİ İÇİNDE PLASTİK VE TEKSTİL

Plastik ve tekstil, AB’nin atık sonrası kriterleri kapsamında kritik odak alanları olmaya devam ediyor. Avrupa Komisyonu, atık malzemelerin ikincil hammadde olarak piyasaya ne zaman yeniden girebileceğini belirlemek için yeni kurallar koyuyor. AB yönetimi açık kriterler belirleyerek geri dönüşüm endüstrisini güçlendirirken, bakir kaynaklara bağımlılığı azaltmayı ve çevresel zararı en aza indirmeyi amaçlıyor.

AB’NİN GREEN WEEK 2025 ETKİNLİĞİ: REKABETÇİ BİR AVRUPA İÇİN DÖNGÜSEL ÇÖZÜMLER

AB’nin sürdürülebilirlik takviminde en çok beklenen etkinliklerden birisi de önümüzdeki haziran ayında yapılması planlanan AB Green Week 2025 olacak. Bu yılki etkinliğin teması: “Rekabetçi Bir Avrupa için Döngüsel Çözümler” olarak belirlendi. Döngüsel ekonomi ile ilgili artan stratejileri geliştirmenin aciliyeti vurgulanacak.

Etkinlikte düzenlenecek toplantılarda;

Döngüsel iş modellerini ölçeklendirme,

Atıkların azaltılması çalışmalarında yenilikçiliği artırma,

Sürdürülebilir bir tedarik zinciri için politikalar geliştirme,

Endüstrileri ve tüketicileri döngüsel çözümlere dahil etme,

Konularının ele alınacağı bekleniyor.

Bu etkinlik politika yapıcılarını, endüstri liderlerini, araştırmacıları ve çevrecileri bir araya getirerek çözümler üretmeyi hedefliyor. Ek olarak büyük ölçekte döngüselliği uygulamak için yapılan en iyi uygulamaların paylaşılması bekleniyor.

ŞİRKETLER BU YIL DÖNGÜSELLİĞE NASIL ULAŞABİLECEK?

AB’nin döngüsel ekonomi hedefleriyle uyum sağlamak için şirketlerin bu yıl proaktif adımlar atması gerekiyor. İşletmelerin şu yollarla döngüselliğe ulaşabileceği belirlendi:

Döngüsel iş modellerinin benimsenmesi: Şirketlerin onarım, yenileme ve yeniden üretime öncelik vererek döngüsel tedarik zincirlerine geçmesi.

Sürdürülebilir malzemeler kullanmak: Biyolojik olarak parçalanabilen, geri dönüştürülmüş veya yenilenebilir malzemelere yönelerek, israfı azaltmaya ve bakir kaynakları korumaya yardımcı olması.

Dijital ürün kimliklerinin uygulanması: Dijital araçlarla izlenebilirliğin artırılması, böylece malzeme tedariği ve geri dönüştürülebilirlik konularında şeffaflık sağlanması.

Tek kullanımlık plastiklerin azaltılması: İşletmelerin alternatif ambalaj çözümlerine yatırım yaparak yeniden kullanılabilir malzemeleri teşvik etmesi.

Atık yönetiminin iyileştirilmesi: Geri toplama planlarının yapılması ve kapalı döngü geri dönüşüm sistemlerinin oluşturulması. Böylece ürün yaşam döngülerinin uzatılması.

İnovasyon için ortaklık: Araştırma kurumları, politika yapıcıları ve sektör paydaşlarıyla iş birliği yapılarak sürdürülebilir uygulamalarda inovasyonun teşvik edilmesi. Bu sayede şirketlerin yukarıdaki yolları benimseyerek, verimli kaynak yönetimi yapabilmesi ve gelecekte daha rekabetçi olması hedefleniyor. Aynı zamanda Avrupa’nın döngüsel ekonomi vizyonuna önemli ölçüde katkıda bulunmaları bekleniyor.

Geleceğe Giden Yol: Avrupa’nın döngüsel ekonomi geçişini hızlandırmak

AB’nin döngüsel bir ekonomiye doğru cesur adımlar attığını söyleyebiliriz. Ancak, 2025 hedeflerine ulaşmak için acil eyleme ihtiyaç olduğu görülüyor. Avrupa daha katı düzenlemeler uygulayarak, sürdürülebilir üretimi teşvik ederek ve yeniliği teşvik ederek dünyayı döngüsel bir geleceğe götürebilir. AB Green Week 2025 gibi etkinlikler, görüşleri şekillendirmede yarar sağlayabilir. Hatta, daha fazla sürdürülebilir bir ekonomiye ait somut eylemlere ilham verebilir.

Daha fazla öğrenmek için planlanan eğitimler:

Bilgilerini derinleştirmek ve sürdürülebilirlik stratejilerini geliştirmek isteyen şirketler yada profesyoneller için yapılan duyuruya göre, Avrupa Sürdürülebilirlik ve Mükemmellik Merkezi (CSE),  22-23 ve 26 Mayıs 2025 tarihlerinde Avrupa ve Asya’ya odaklanan kapsamlı bir eğitim programı olan Advanced Edition eğitimleri düzenliyor ve eğitim sonunda uygulayıcılara kapsamlı bir yeterlilik sertifikası veriyor. AB kaynakları, bu eğitimlere katılmayı tavsiye ediyorlar. Eğitim programında Avrupa ve Asya’dan seçilmiş en iyi uygulamaların ve düzenlemelerin bulunduğunu ifade ediyorlar.

AVRUPA BİRLİĞİ’NİN AMACI, DÖNGÜSEL EKONOMİ KONUSUNDA DÜNYAYA LİDERLİK ETMEK

Avrupa Birliği’nin döngüsel ekonomi konusunda dünyaya liderlik etme amacını taşıdığı net. Ancak bunun için önce AB üyesi ülkelerin ödevlerini yapması ve tüm dünyaya döngüsel ekonominin daha verimli bir gelecek için şart olduğunu rakamlara daha güçlü yansıtması gerekiyor. Bu yıl sağlanacak gelişmeler çok önemli. Yakından izleyeceğiz.

İbrahim AYBAR

Vesiile Yönetim Kurulu Başkanı

aybar@turcomoney.com