2025 yılının ilk 8 ayındaki otomotiv üretimi ve ihracatı ümit ver

İbrahim Aybar

Merhabalar,
Bu yazımda sizlere; OSD tarafından yeni açıklanan ilk sekiz aylık otomotiv üretim ve ihracat durumumuzu yorumlamak istedim.
OSD verilerine göre şimdilik tablo fena değil. Toplam taşıt üretimimiz %3,5 artarak 908.238 adede ulaştı. Binek otomobil üretimimiz ise 564.482 adet ile henüz geçen yılki ilk sekiz aylık üretimin %1,2 gerisinde. Üretim artışını ağırlıkla hafif ticari taşıt üretiminden sağlıyoruz.

İhracata gelince; toplam taşıt ihracatımız 682.743 adet ile geçen yılın %6,8 üzerinde. Ancak binek otomobil ihracatımız 388.462 adet ile geçen yılın %5,6 gerisinde. Sadece Ağustos ayına bakarsak, ürettiğimiz binek otomobilleri geçen yılın Ağustos ayına nazaran %13 daha az ihraç etmişiz.
İlk sekiz ayda otomotivden elde ettiğimiz toplam ihracat geliri ise 26 milyar $ üzerine çıktı. %12,1 artışı ifade eden bu başarıda otomotiv yan sanayimizin de payı olduğunun altını çizmek istiyorum. Binek otomobil ihracatımız adet olarak düşse de ihracat geliri ilk sekiz ayda 7.5 milyar $ ile %10,6 arttı. Yani, ihraç ettiğimiz birim otomobil başına daha fazla gelir elde ettik.

Otomotiv iç pazarımız ise bildiğiniz gibi bu yıl da canlı. Çeşitli sosyoekonomik sorunlara karşın 844.761 taşıt satışıyla %6,6 artışı yakaladı. Ancak pazarımıza giren ithal taşıtların adedi ilk sekiz ayda %10 artışla 603.051 adede çıktı.

Bu rakamlar tabii ki bizlere çok şey söylüyor. Bir kere binek otomobil üretimimizi giderek daha çok iç pazar için yapmaya başladık. Çünkü büyük çoğunlukla fosil yakıt tüketen içten yanmalı motora sahip otomobiller ile benzin motoru da olan hibrit otomobiller üretiyoruz. Dolayısıyla en büyük ihracat pazarımız olan AB ülkeleri giderek taleplerini azaltıyor. Buna mukabil AB ülkelerinde üretilen bataryadan elektrikli otomobilleri daha fazla ithal ediyoruz. Çin başta olmak üzere diğer uzak doğu üretimi otomobiller de buna eklenince ithalatçı ülke durumuna düşüyoruz.

Üstüne üstlük önümüzdeki 2026 yılından itibaren AB ülkelerine ihracat yaparken karşılaşacağımız sınırda karbon vergisi uygulaması ile içten yanmalı motorlara sahip taşıt ihracatında rekabetçi fiyat tutturma riskimiz de olacak.

Yeni nesil dediğimiz bataryadan elektrik enerjisiyle çalışan otomobil üretimimiz bir tek yerli ve milli otomobiliz TOGG ile mümkün şimdilik. Gerçi önümüzdeki yıl bitmeden Hyundai ve BYD fabrikalarından bataryadan elektrikli ve yerli üretilmiş otomobiller bekliyoruz. Umarız Toyota Sakarya fabrikası da açıklandığı gibi yeni nesil bir bataryadan elektrikli plug-in yerli otomobil ile gecikmeden bu yarışa katılır. Ama ne Oyak Renault, ne de Tofaş ve Otosan fabrikalarında bataryadan elektrik kullanan bir otomobil üretimi haberi yok. Ford Otosan’ın ürettiği e-Transit elektrikli van ticari taşıt şimdilik tek tesellimiz. Tofaş ta Stellantis çatısı altında bir yeni nesil ticari minivan üreteceğini açıkladı ama binek otomobil beklentisi sürüyor.

Sonuç olarak üretim ve ihracatta sürdürülebilir yükseliş ancak yeni nesil elektrik enerjisi ile çalışan yerli modelleri çeşitlendirmekle olur. En büyük ihracat pazarımız AB ülkeleri 2035 te fosil yakıt tüketen hiç bir taşıtı satmayacaklar. AB Komisyonu bu konuda kararlı görünüyor. O zaman sadece 10 yılımız var. Gurur duyduğumuz otomotiv sanayimiz bu süreyi çok ama çok iyi değerlendirmeli. Gereken dönüşümü zamanında yapmalı.

Bu arada yeni bir atama haberi aldık. 17 yıla yakın üst düzey yönetici olarak hizmet verdiğim Renault MAİS’te meslektaşım Bahaeddin Tatoğlu, Berk Çağdaş’tan görevi devraldı ve genel müdür oldu. Kendisine engin başarılar diliyorum.

İbrahim AYBAR

Vesiile A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı

aybar@turcomoney.com