Avrupa’da sürücüsüz taksi denemeleri başlıyor. Türkiye’de ise…

İbrahim Aybar

Merhabalar,

Otomotiv endüstrisinde yaşamakta olduğumuz yeni nesil enerji taşıtlarına (NEV) dönüşüm güçlü adımlarla sürüyor. Bunun yanında sürücüsüz, yani otonom taşıtlar da hızla pazarlara giriş yapmaya hazırlanıyorlar.

Özellikle Çinli ve Amerikalı otonom sürüş şirketleri, gerek otonom sürüş alanında, gerekse kullanıcılar için yeni sürücü destek sistemleri getiren teknolojileri ile pazarlarda yer alma yarışına girdiler.

Bu şirketlerden birisi hiç kuşkusuz Çinli teknoloji devi Baidu. Otonom sürüş servisi olarak lanse ettiği Apollo Go ile Avrupa’ya çıkarma yapmak üzere.

The Wall street Journal’in verdiği habere göre Baidu, Apollo Go‘yu lanse etmek için İsviçre’nin PostAuto şirketiyle görüşüyor. PostAuto, İsviçre’nin posta idaresine bağlı bir şirket ve otobüslerle kamu hizmeti veriyor. Bu amaçla İsviçre’de birkaç ay içinde yerel bir şirket kurulacak ve otonom sürüş testleri başlayacak.

Lansman aynı zamanda Türkiye’de de gerçekleşecek. Baidu yetkililerinin bu yönde yaptığı açıklamalar heyecan verici doğrusu. Ancak, Avrupa genelinde ve ülkemizde henüz yasal düzenlemelerin tamamlanmamış olması şimdilik lansman için soru işareti.
Bu arada Tesla da Haziran ayı içinde ABD’nin Teksas eyaletindeki Austin kentinde robotaksi hizmetini başlatacağını duyurdu. Rekabet etkisiyle Tesla‘nın otonom taşıtları 2026 dan önce pazara sürmesi önemli bir gelişme olacak.

Çinli ve ABD’li otonom sürüş şirketlerinin pazar kapma yarışının Ortadoğu, Japonya ve Singapur’da da sürdüğünü belirtelim. Çinliler uygulamada ciddi rekabet avantajını kendi ülkelerinde yakalamış olsalar da ABD ve Avrupa’da uygulanan tarife engelleri Çinlilerin faaliyetini genişletmesini olumsuz etkileyecek görünüyor.

İçinde bulunduğumuz Mayıs ayının başında UBER, Çinli Momenta ile birlikte Avrupa pazarında robotaksi işletimine 2026 yılının ilk haftaları içinde başlayacağını açıklamıştı. 2023 yılından beri UBER, Google Waymo ile birlikte bazı ABD kentlerinde sürücüsüz taksi hizmeti vermeye devam ediyor.

Baidu’dan önce Çinli WeRide, 440,5 milyon $ yatırımla ABD içinde geçen Ekim ayında otonom sürüş girişimi başlatmıştı. Bunun yanında geçen Ocak ayında da İsviçre’de otonom taşıtlar programını pilot olarak başlattı. Geçen Mart ayında da Fransa’da otonom otobüslerle ring seferleri yapmaya başladı.

Diğer bir rekabet alanı ise Ortadoğu pazarı olacak gibi duruyor. Bu pazarda UBER, Baidu’nun Çinli rakipleriyle robotaksi işini başlatmak üzere ortaklık kurdu. WeRide ise Abu Dhabi’de UBER ile birlikte bu yılın ortalarında en az 50 robotaksi ile işletmeye başlayacağını duyurdu. Dahası, önümüzdeki 5 yıl içinde bu ortaklığı Avrupa şehirleri dahil 15 ayrı şehire daha yayacak. Toyota‘nın da yatırımcısı olduğu Pony AI ise UBER ile ortak robotaksi işletmesini başlatma planları yapıyor.

Tekrar Baidu‘ya dönersek; bu yıl sonuna kadar Dubai’de 100 tam otonom taşıtı işletmeye alacağını geçtiğimiz Mart ayında duyurmuştu. Filosundaki robotaksi sayısı 2028 yılına kadar 100 adedi geçecek. Halen Hong Kong kentinde geçen Aralık ayından bu yana sürücüsüz taksileri başarıyla yolcu taşıyor.

Bu kadar hızla robotaksi pazarı boşuna kızışmıyor. Yapılan araştırmalar; 2030 yılına kadar yıllık %60 büyüme ile robotaksi pazarının 40 milyar $ büyüklüğe çıkacağını gösteriyor. Ayrıca bu sürede yollardaki robotaksilerin 2,5 adedi bulacağı, robotaksi işletiminin geleneksel taksilere oranla %70 e kadar ucuzlayacağı, taşıt sahipliğini %25 düşüreceği, robotaksi deneyimi yapan yolcuların %65 inin robotaksileri benimsediği, robotaksilerin kent ulaşımında CO2 salımını %40 azaltacağı ve trafik kazalarının en az %80 azalacağı araştırmalarda ortaya çıkıyor. O zaman robotaksi işletiminde bu hızlanma boşuna değil.

Biz de karayolu ulaşımında yeni paradigmaya hoş geldin diyoruz.

İbrahim AYBAR

Vesiile A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı

aybar@turcomoney.com