PORTEKİZ YATIRIMCILARI BEKLİYOR

Uluslararası Ekonomi/Finans Dergisi Turcomoney’nin geçen ayki durağı Avrupa’nın en uç noktasındaki ülkesi Portekiz’di. Uzak geçmişte Afrika, Asya ve Amerika kıtalarının belli bölümlerine hükmeden kadim imparatorluğun ve aynı zamanda gözü pek denizci ve kâşifler ülkesinin başkenti Lizbon’u gezdik, işadamlarıyla ve bürokratlarla görüştük. Bu ülkenin, bizim sanayi ve ticaret dünyası mensupları ve iş insanları için sunduğu fırsatları tahlil etmeye çalıştık.

Portekiz’in, yaklaşık 8 asır süren imparatorluk dönemi 1910 yılında Cumhuriyet ilanıyla kapandı. çalkantılara sahne olan bu dönem, 1926’da ordunun askeri darbeyle yönetime el koymasının ardından ekonomiyi düzeltmesi için António de Oliveira Salazar görevlendirildi. Ekonomik dengeleri sağlayan Salazar, bu sayede etki alanını arttırdı. Ancak sonraki yıllarda Portekiz, Salazar’ın dikta yönetimi altına girdi. Aynı dönemde İspanya’da Franco ve kısmen İtalya’da da Mussolini ülkelerini demir yumrukla yönetti. Portekiz, faşist yönetimden ancak 1974 yılındaki Karanfil Devrimi ile kurtulmayı başardı.

AVRUPA BİRLİĞİ İLE GELEN TATLI HAYAT

Avrupa Birliği’ne 1986 yılında tam üye olan Portekiz, 1999 yılında da Avroyu para birimi olarak kabul etti. AB’den aldığı fonlarla ekonomisini geliştiren Portekiz, uzun süre tatlı bir hayat sürdürdü. Bu dönemde ücretler arttı, halkın gelir düzeyi yükseldi. Belirtmek gerekir ki; Türkiye’nin, AB üyeliği konusuna da en sıcak yaklaşan, destekleyen ülkelerin başında Portekiz geliyor.

DüNYADA 250 MİLYON KİŞİ PORTEKİZCE KONUŞUYOR

10.4 milyonluk nüfusa sahip Portekiz’in yüzölçümü yaklaşık 92.000 km2… Yani nüfusu az, alanı küçük bir ülke. Avrupa’nın güneybatısındaki en son ülkesi Portekiz, İspanya ile komşu. Portekiz, aynı zamanda Atlantik Okyanusu’na açılan bir ülke. Bütün bu özellikleri nedeniyle, jeo stratejik bir konuma sahip. ülke nüfusunun yüzde 94’ü Hristiyan Katoliklerden oluşuyor. Başkent Lizbon, büyüleciyi bir güzelliğe sahip. Keza ülkenin diğer önemli kenti Porto, en çok nüfusu barındıran kent. Portekiz küçük ve nüfusu az bir ülke ancak bugün Avrupa, Afrika, Amerika ve Asya katısına yayılmış 250 milyon kişinin Portekizce konuşması önemli bir nokta olarak karşımıza çıkıyor.

GLOBAL KRİZ, PORTEKİZ’İ İFLASIN EŞİĞİNE GETİRDİ

2007’de patlak veren ve 2008’de derinleşen, sonraki yıllarda etkisi azalsa da devam eden global ekonomik kizden en çok etkilenen ülkelerden biri Portekiz oldu. Ekonomi küçüldü, işsizlik tavan yaptı. Medyaya yansıyan haberlere göre, Portekiz komaya girmiş, iflasın eşiğine gelmişti. Portekiz’de ekonomi 2012’de yüzde 3,3 ve 2013’te yüzde 1.4 oranında küçüldü. Sonra birçok ülke gibi Portekiz de yardım için arayışa geçti. Sonunda Portekiz Hükümeti, 2010 yılında Avrupa Birliği (AB), Avrupa Merkez Bankası (AMB) ve Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) oluşan “Troyka” ile anlaşma yaptı. Ekonomik Uyum Programı ağır yaptırımlar öngörüyordu. Troyka, 2010-2013 dönemini kapsayacak 4 yıllık dönemde Portekiz’in krizden çıkması için 15 Mart 2010’da 2010-2013 dönemi için dört yıllık büyüme ve istikrar programı uygulamasını istedi. Bütçe açığının azaltılması için öneriler getiren program, yakın ve orta vadede vergi gelirlerini yükseltmeyi ve kamu harcamalarını kısmayı öngörüyordu. Hükümet’in ekonomi politikası AB/IMF kurtarma programındaki koşullara göre şekillendi. Uygulamalar sonucunda ekonomide önemli ölçüde başarı sağlandı. Bunun için işgücü piyasası esnek hale getirildi, özelleştirmelere geçildi, sağlık sektörüde devlet desteği azaltıldı, hastalardan alınan katkı payı artırıldı, eğitim alanında da sağlık sektöründe yapıldığı gibi maliyet düşürücü önlemler alındı. Enerji, ulaştırma ve haberleşme alanında özelleştirmeler yapıldı. Hükümet’in bu uygulamalarına işçi sendakaları, büyük tepki gösterdi.

PORTEKİZ KOMADAN çIKTI, KALKINMA İçİN START VERDİ

Troyka denetimindeki ekonomik uyum programını 2014 Mayıs ayında tamamlayan Portekiz, 4 yıllık süre içinde 78 milyar Avro’yu ekonomisine enjekte ederek yeniden hayata döndü, komadan çıktı. İstatistikler de ekonomideki bu düzelmeyi teyit ediyor. Nitekim 2014 yılında toparlanan Portekiz ekonomisi, tahminlere göre yüzde 0.9 oranında büyüme sağlamış olacak. Banko de Portekiz’in, yani Portekiz Merkez Bankası’nın tahminlerine göre ekonomi, 2015 yılında yüzde 1.5 büyüyecek. Aynı şekilde 2014 yılının ilk yarısında yüzde 14.5 olan işsizlik oranı, yılı yüzde 13 ile kapattı. özetle Portekiz ekonomisi düzelme sinyalleri veriyor. Nitekim başkent Lizbon’u bir uçtan bir uca gezerken, yetkililerle, işadamlarıyla, halkla konuşurken gördükki Portekiz, krizin etkilerini önemli ölçüde üzerinden atmaya başlamış.

PORTEKİZ’İN CAN SİMİDİ: TURİZM…

Parlamenter demokrasi ile yönetilen Portekiz, gelişmiş altyapıya sahip. ülkede karayolu ağı, çok iyi bir konumda. Keza demiryolu ağı da güçlü. Portekiz yüksek dağları, alçak ovaları,tarihi/kültürel mirası ve tabii yemşeyil dokusu ile güzel bir ülke… Bir Akdeniz ülkesi olan Portekiz ekonomisinin en önemli ayaklarından birini turizm oluşturuyor. O kadarki turizm sektörü, deyim yerinde ise ekonominin can simidi. Bu nedenle ılıman kışları ve insana keyif veren yaz mevsimi ile turistlerin en çok rağbet ettikleri bir ülke. Nitekim Dünya Seyahat ve Turizm Organizasyonu (WTTC)’na göre 2014 yılında Portekiz’i 16 milyon kişi ziyaret etti. ülke 14 milyar Avro gelir elde etti. Bu rakam, Portekiz’in milli gelirinin yüzde 6’sı civarında. Turizm sektöründe istihdam, toplam istihdamın yüzde 7’sini oluşturuyor. Sektörde 325 bin kişi istihdam ediliyor.

DOĞAL VE TARİHİ GüZELLİKLER BüYüLüYOR

Portekiz doğası ve tarihi ile ziyaretçilerini mutlu edecek potansiyele fazlasıyla sahip. İmparatorluğun kültürel mirası, Avrupa’nın en görkemli katedral ve meydanları bu küçük ülkede gezilmeyi değer. Portekiz, Türkiye gibi sıcak denizlere sahip değil ama uçsuz bucaksız Atlas Okyanusu sahilleri ve kumsalları, yaz mevsiminde özellikle serin deniz seven turistler için farklı bir alternatif oluyor. Portekiz, sıcak denizlere sahip olmamanın getirdiği bu eksikliği, tarihi mekân ve kültür gezileriyle ve golf turizmine ağırlık vererek tamamlamayı hedefliyor. özetle, turizm Portekiz için hayati önem taşıyan bir sektör. Portekiz ekonomisi, turizmin yanısıra, tarım, ormancılık ve balıkçılık üzerine de yoğunlaşmış. Son 10 yılda ekonomiyi çeşitlendirmek amacıyla yeni sektörlere açılım sağlanmış. Teknoloji ağırlıklı sektörler, büyük bir ivme kazanmış. Otomotiv yedek parçaları sektörü, elektronik, enerji, ilaç, telekomünikasyon, bilgi teknolojileri hız kazanmış.

MANTAR üRETİMİNDE DüNYA LİDERİ

ülkenin üçte biri, yani 3 milyon 640 bin hektarı ormanla kaplı. Ormancılık ve orman ürünleri, Portekiz ekonomisine büyük katkı sağlıyor. İhracat kalemi olarak ülkeye gelir ağlıyor. En önemli ormancılık ürünleri, mantar (özellikle şişe mantarı), odun hamuru, kağıt hamuru, karton, okalüptüs, selüloz v e mobilya için odundur. Bu nedenle en önemli sanayi dalı kağıt üretimidir. Selüloz ve kağıt üretiminde Portekiz, Avrupa’da beşinci ürüteci konumunda.Dünyada da önemli bir üretici olarak dikkat çekiyor. Portekiz’de yılda 157 ton mantar üretimi gerçekleştiriliyor. 850 milyon Avroluk cirosu ve dünya ihracatından yüzde 60’lık payı ile Portekiz, dünya lideri konumunda. Şişe mantarı üretiminde 800 firma faaliyet gösteriyor. Sektörde 12 bin kişi istihdam ediliyor. Fransa, İspanya ve ABD şişe mantarının en önemli pazarı konumunda.

İSTİHDAM üRETİMDE YOĞUNLAŞIYOR

Portekiz ekonomisi her ne kadar hizmet sektörüne yönelse de işgücünün üçte birinden fazlası üretim sektöründe istihdam ediliyor. Sanayi sektörü Portekiz ekonomisinin yüzde 23,4’lük kısmını oluşturuyor. Tekstil ve hazır giyim, aşakkabı üretimi, makine, inşaat, kimya ilaç ve biyoteknoloji, ağaç (özellikle mantar), elektrik, elektronik ve otomotiv üretimi dikkat çekiyor. ülkede üretim iki büyük sanayi bölgesinde yoğunlaşmış. Lizbon-Setubal ve Porta-Aveiro-Braga bögeleri. Bu iki bölge, Portekiz sanayi üretiminin yaklaşık dörtte üçünü gerçekleştiriyor. Lizbon bölgesinde demir ve çelik, gemi inşa ve tamiri, petrol rafineri, kimla, makine, çeminto, elektronik, gıda ve içeçek sanayisi bulunurken, Porta’da tekstil, ayakkabı, mobilya, şarap ve gfıda işlemi tesisleri bulunuyor. Otomotiv sektörü ise tamamen yabancıların elinde. Sektörde 43 bin kişi istihdam ediliyor. Son birkaç on yıldan beri tarımın genel ekonomideki payın düşmesine rağmen, tarım hala en büyük istihdam kaynağı. Tarım sektörü, tarıma ayrılan alanların artırılması ve yeni üretim tekniklerinin kullanılması, gibi birkaç yapılsal değişikliğe gitti. Ancak buna rağmen bölgeler ve sektörler arasında farklılıklar devam edilyor.

ŞARAP VE SALçA üRETİMİNDE İDDİALI

Portekiz’de tarım, küçük ve orta ölçekteki aile işletmelerine dayanıyor. Portekiz, dünyanın en büyük şarap üreticilerinden biri. Netikim toplam tarım ürünleri gelirinin yarısı şarapçılıktan geliyor. Sektörde 13 bin firma faaliyet gösteriyor, tarımsal işgücünün yüzde 28’ini bu alanda istihdam ediliyor. Zeytin ve domates üretiminde iddialı Portekiz, aynı zamanda salça üretiminde dünyanın önde gelen ülkeleri arasında yeralıyor. Başlıca ithal edilen tarım ürünleri, su ürünleri, et ve buğday ve mısır gibi hububat ürünlerindan oluşuyor.

PETROL DOĞALGAZ YOK AMA MADEN ZENGİNİ

Portekiz zengin maden kaynaklarına sahip. Avrupa’nın en büyük bakır ve tungsten üreticisi konumunda. Bu miktar neredeyse AB’nin metalik maden üretiminin dörtte birine eşit. ülkede üretilen belli başlı madenler demir-magmenuzyum, kalay, titanyum, uranyum, kuartz, talk ve kaolinden oluşuyor. Mermer ve dekoratif granift ocakları ülkede önemli bir paya sahip.

HAVAALANLARI FRANSIZLARIN ELİNDE

Lizbon’a yapılması konusunda startı verilen ancak 2009 yılında kriz nedeniyle ertelenen havaalanı hükümet’in gündeminden çıktı. Nisan 2012’de ise havaalanı işletmesi ANA özelleştirildi. Portekiz’deki 14 havaalanı işletme hakkı, 50 yıllığına Fransız Vinci Grubu‘na verildi.

2.8 MİLYAR AVROLUK PROJELER

Portekiz’de 2018 yılına kadar 8 yeni baraj inşaası ve mevcut iki barajın ise yenilenmesi planlanıyor. Bu projelerin toplam maliyetinin 2.6 milyor Avro olacağı hesaplanıyor. Yakın dönemde inşaat sektöründe önemli bir gelişme beklenmiyor. Ancak enerji, çevre ve turizm alanlarında uzmanlaşmış firmalara ihtiyaç duyuluyor. İnşaat sektöründe son dönemlerde kısmi bir canlılık yaşansa da fazla bir durgunluk devam ediyor. Nitekim inşaat sektöründeki firmaların yüzde 30’u ülke dışında proje alarak varlıklarını sürdürüyor.

üLKE EKONOMİSİNİ LİZBON VE PORTO SIRTLIYOR

Portekiz’de nüfus, daha çok sahil şeridinde yoğunlaşmış. Lizbon, Portekiz nüfusunun yüzde 21’ini oluşturuyor. Nüfusun yüzde 63’ü hizmet sektöründe, yüzde 33’ü ise sanayide istihdam ediliyor. Büyük sanayi kuruluşları ve merkez ofisleri, Lizbon’da faaliyet gösteriyor. Lizbon bölgesi, ülkedeki satın alma gücünün en yüksek olduğu bölge. Porto ise en dinamik sanayi bölgesi olarak dikkat çekiyor. Nüfusun yüzde 16’sı Porto’da yaşıyor. Satın alma gücü yüksek olan kentte, ithalatçı ve dağıtıcıların büyük bölümü Porto’da bulunuyor.

PORTEKİZ’DE 3F TUTKUSU

Portekiz’den bahsedince 3F’den bahsetmeden geçmek olmaz. Buradaki 3 F’den birincisi Fado, ikincisi Futbol ve sonuncusu da Fiesta’dır… Fado, 12 telli Portekiz gitarıyla çalınan, kaynağını okyanusa açılan denizcilere yakılan ağıtlardan alan, bizim uzun hava, bozlak diye tanımladığımız müzik formunu andıran bir Portekiz müzik türü. Duygusal ve hüzünlendirici nağmelere sahip bu yerel müzik örneklerini dinlediğinizde uzaklara dalıp gidiyorsunuz. İkinci F harfini simgeleyen futbol sevgisi ve ilgisi de ülke halkı için çok önemli. Portekiz’de başlıca futbol takımlarının Sporting Lizbon, SL Benfica, SC Braga, FC Porto olduğunu anımsatalım. Sonuncu F harfini ifade eden Fiesta ise şenlik, kutlama, eğlence anlamlarına karşılık geliyor. Bununla birlikte Fiesta, Portekizlilerin yanı sıra başta İspanyollar olmak üzere Akdeniz’e kıyısı olan bazı ülke halklarında, ‘‘kendine yetecek kadar kazandıktan sonra rahatına bak, yaşamın tadını çıkar, dinlen, ye, iç ve eğlen‘‘ şeklindeki eylemleri içeren adeta bir yaşam felsefesi olarak dikkat çekiyor.

VİZE SORUNU, çöZüM BEKLİYOR…

Lizbon ziyaretimiz kapsamında görüştüğümüz Portekiz Turizm Ofisi Başkanı João Cotrim de Figueiredo, yaşanan ekonomik kriz sonrasında bacasız sanayi turizme ülke olarak daha fazla önem verdiklerini fakat tanıtım için yeterli bütçelerinin bulunmadığını belirtiyor. Ziyaretimizde, Portekiz’e turist olarak gelmek isteyen Türk vatandaşlarının vize sorunu da yaşadığını gündeme getirdik. João Cotrim de Figueiredo, bu konuda kolaylık sağlayıcı bazı düzenlemeler yapmak istediklerini, vizenin daha önceleri sadece Ankara Büyükelçiliği tarafından verilirken, şimdi İstanbul’dan da Macaristan Başkonsolosluğu aracılığıyla verildiğini belirtiyor. 2014 yılı mayıs ayında Başbakan Pedro Passos Coelho’nun, Türkiye’ye yaptığı ziyaret sonrasında varılan mutabakat çerçevesinde ikili ilişkilerin geliştirilmesi konularına önem verildiğini ifade ediyor.

İki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesine yönelik hızlandırılan çalışmaları, ziyaret ettiğimiz Lizbon Büyükelçimiz Ebru Barutçu Gökdenizler’den de teyid ettik. Büyükelçimiz Gökdenizler, geçtiğimiz ekim ayında Portekiz Başbakan Yardımcısı Sn.Paula Portas ve Ekonomi Bakanımız Sn. Nihat Zeybekci tarafından imzalanan Ekonomik ve Ticari Ortaklık Komisyon (JETCO) anlaşması ile ilaç, gıda-et-hayvancılık, enerji, turizm, gayrimenkul geliştirme ve taşımacılık sektörlerinde detaylı şekilde görüşmelere başlanması konusunda mutabakata varıldığını ifade ediyor. Sonuç olarak Portekiz tarihi olarak, insan dokusu olarak benzerliklerimizin bulunduğu, buna karşılık ticari ilişkilerimizin zayıf olduğu bir ülke. Portekiz’in yakın zamanda yaşadığı ekonomik krizden çıkmak için yaptığı çalışmalar, Türk girişimciler için önemli fırsatlar sunabilir.

SERBEST BöLGELERDE VERGİ AVANTAJI…

Portekiz’de iki serbest bölge bulunuyor. Madeira ve Santa Maria. Bu serbest bölgelerdeki yerleşik yabancı firmalar, gelir vergisinden muaf. Amaç serbest bölgelerin cazibesini artırmak. Portekiz’de KDV oranı 1 Ocak 2011’dan bu yana yüzde 23 olarak uygulanıyor. Azaltılmış KDV oranı ise yüzde 13 ve yüzde 6 olarak uygulanıyor. Birçok üründe standart KDV oranı uygulanırken, restoran gibi yerlerde KDV oranı yüzde 13. Temel gıda maddeleri için uygulanan KDV oranı ise yüzde 6. Portekiz’e ithalatta, varlık ve hizmetler üzerinden KDV ödeniyor. İhracat KDV’den muaf tutuluyor. Serbest bölgelerde uygulanan KDV oranları da farklı. Madeira’da standart KDV oranı yüzde 22, azaltılmış KDV oranı ise yüzde 12 ve yüzde 5 olarak uygulanıyor. Buna karşılık Azorlar’da standart KDV oranı yüzde 16, azaltılmış KDV oranı ise yüzde 9 ve yüzde 4 olarak uygulanıyor. 1 Ocak 1996 yılında Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği’nin yürürlüğe girmesiyle, Türkiye ve Portekiz arasında gümrük vergileri, sanayi ürünleri ve işlenmiş tarım ürünleri için sıfırlanmış durumda.

YATIRIMCILARA VATANDAŞLIK HAKKI

Geçen yılın sonunda AB, IMF ve Mali Yardım Programı’nı tamamlayarak makro ekonomik göstergelerinde düzelme sağlayan Portekiz yönetimi, şimdi yabancı sermaye yatırımlarıyla ülkeyi ayağa kaldırmayı planlıyor. Portekiz, bunun için özelleştirmelere ağırlık verecek. Ayrıca ülkeye döviz getirerek, yatırım yapan şahıslara vatandaşlık hakkı veilecek. Bu uygulama, AB Schengen duvarını aşmak isteyen çinlilerin ilgisini çekiyor. Edindiğimiz bilgilere göre bu uygulama ile beklenenin üzerinde bir fon sağlanmış.Ancak düzenleme ile bazı yabancıların fon girişi uğruna kayırıldığı, bu işlemlerde usülsüzlük yapıldığı iddiaları medyaya yansımış. O kadar ki bu yöntem, bir siyasi krizi de beraberinde getirmiş, hatta bazı siyasilerin tutuklanmasına neden olmuş. Portekiz’in dış ekonomik ilişkilerinde, AB ülkelerinin önemli yeri var. Dış ticaretin 3/4‘ü AB ülkeleri ile gerçekleştiriliyor. Benzer şekilde Portekiz’e gelen yabancı yatırımların önemli kısmı da, başta İspanya, Fransa ve Almanya olmak üzere AB kaynaklı. AB dışında Brezilya’nın, dış ticarette ağırlığı olduğu ve yatırım için tercih edilen ülke olduğu görülüyor.

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARINA YATIRIM

Portekiz, doğalgaz ve kömür kaynakları bakımından büyük oranda dışa bağımlı. Ancak son yıllarda yenilenebilir enerjiden elektrik üretimi konusunda gelişme gösteriyor. ülke konumu gereği rüzgâr ve güneş enerjisi gibi alternatif enerji kaynakları üzerine yatırım yapıyor. Dünyanın en gelişmiş güneş paneli fabrikası ve dünyanın en büyük güneş enerji panellerinden biri Portekiz’de bulunuyor. çatılarda güneş kiremitleri kullanılıyor. Portekiz’in Renault-Nissan’ın yeni elektrikli araçlarını kabul eden ilk ülkelerden biri olması bekleniyor. Portekiz firması CaetanoBus tam elektrikli otobüs geliştiriyor. Portekiz, hidroelektrik ve rüzgar enerjisi sayesinde ithal etitğinden daha fazla enerjiyi ihraç ediyor. Enerji sektörünün 2020 yılına kadar 121 bin kişiye iş imkânı sağlaması bekleniyor.

TURİZM VE ENERJİ SEKTöRüNDE YATIRIM FIRSATI

Krizin etkilerini yavaş yavaş atan Portekiz, ekonomisini güçlendirmek için bir dizi çalışma yürütüyor. Bu noktada en büyük beklenti, yabancı yatırımcıların ülkeye daha çok giriş yapması. Bu noktada Türk firmaları da Portekiz pazarına girebilir. Portekiz, turizm, tarım ve ormancılık ülkesi. Dolayısıyla Türk firmaları, ülkede otel, tatil köyü açabilir, pansiyon işletebilir. Aynı şekilde tarım sektöründeki fırsatları değerlendirebilir. Portekiz önümüzdeki dönemde özellikle yenilenebilir enerji alanında bir dizi yatırımı devreye almak istiyor. Bu noktada Türk yatırımcılar da pazara girebilir.

PORTEKİZ’DE TüRK FİRMALARI

Birçok ülkenin aksine Portekiz’de faaliyet gösteren Türk firmaların sayısı çok az. ülkede daha çok restoran, market vb gibi esnaf düzeyinde Türk firma hizmet veriyor. Büyük çaplı firma sayısı ise sadece ikiyle sınırlı. Bunlar liman işletmesi ihalesini kazanan Global Holding iştiraklerinden Global Liman İşletmeleri ve Abdi İbrahim İlaç Sanayi. Portekiz’de 250 Türk’ün yaşadığı tahmin ediliyor. Bu rakam, Avrupa ülkelerindeki en düşük sayıya tekabül ediyor. Vize konusunda yaşanan zorluklar, mesafenin uzak olması Türklerin bu ülkeyi gelmesini güçleştirmiş. Ancak önümüzdeki dönemde vize sorununun giderilmesiyle Portekiz’e daha çok Türk girişimcinin gitmesi bekleniyor.

NE ALINIR,NE SATILIR?

Türkiye ile Portekiz arasındaki ticari ilişkiler, inişli-çıkışlı seyir izliyor. 2000 yılında sadece 275 milyon Dolar seviyesinde olan ikili ticaret hacmi 2012 yılında 1 milyar Dolar barajını aştı ve 2013 yılında da 1.3 milyar Dolar seviyesine yaklaştı. Türkiye’nin 2013 yılında Portekiz’e olan ihracatı, bir önceki yıla göre yüzde 40’a yakın arttı, ithalatımız ise yüzde 5.5 yükseldi. 2014 yılınınilk 10 ayında Türkiye’nin Portekiz’e ihracatı 519 milyon Dolar oldu. Portekiz’den yapılan ithalat rakamı ise 701 milyon Dolara çıktı. Türkiye Portekiz’e, binek otomobilleri, motorlu taşıtlar, pamuk ipliği, pamuklu mensucat ürünleri, demir-çelik ürünleri, bozdolapları, derin dondurucular, cam eşya, karayolu taşıtları için aksam ve parçalarını satıyor. Buna karşılık Portekiz’den petrol yağları, minerallerden elde edilen yağlar, sıvanmamış kağıt, karton ve delikli şerit kağıt, odun hamuru, radyo yayınları için alıcı cihazları, amino reçeller, binek otomobilleri, hava ve vakum pompaları, dış tabanlı kauçuklar, hidrokarbonları satın alıyor. İki ülke arasındaki ithalat ve ihracat ürün çeşitlerinin önümüzdeki yıllarda daha da artması bekleniyor. Dolayısıyla Türkiye’den Portekiz’e mal satmak isteyenler için de, bu ülkeden ithalat yapmak isteyenler için de fırsatlar söz konusu. Ancak Portekiz pazarına girmek isteyenlerin, ürün kalitesine dikkat etmesi, Avrupa standartlarına uyması gerekiyor.

KAMU İHALELERİNİ TAKİP EDİN

Portekiz ve diğer Avrupa ülkelerinde açılan ihalelerle ilgili arama yapmak ve bilgi almak için http://ted.europa.eu/TED/main/HomePage.do adresinde yer alan AB ülkeleri kamu İhaleleri Elektronik Veritabanı”ndan (Tenders Electronic Daily-TED) ücretsiz olarak yararlanabilirsiniz.

TüRK İŞADAMLARI BUNLARA DİKKAT ETMELİ!

Portekiz, iş dünyası için oldukça resmi özellik taşıyor. Doktor, mühendis ve mimar gibi resmi unvanlar sık kullanılıyor. Görüşülen kişinin unvanını sormak ve soyadından önce kullanmak önemli. Tanışmalarda el sıkışmak uygun bir davranış olarak görülüyor. Portekizliler, randevu zamanına uymak konusunda özen gösteriyor. Aynı davranışı karşıdan da bekliyorlar. Birçok Portekizli iki, hatta üç dil konuşuyor. Anadilden sonra İngilizce geliyor. ülkede kredi kartı kullanımı hayli yaygın.