Türkiye`nin hassasiyetleri artıyor

Rafı Karagöl

Türkiye’de yılın son çeyreğine girilirken bir tarafta büyümenin yavaşlaması ve artan bütçe açığı diğer tarafta cari açık ile enflasyon hassas bir dengede yön bekliyor. Fakat, global piyasalardaki olumlu gelişmelerin etkisi sınırlı kalacak olumsuz gelişmelerin ise etkisi çok daha büyük ve kırılgan olabilecek.

Gerek Avrupa Birliğinde ve gerekse de ABD’de belirsizliklerin ortadan kalkacağına dair olumlu beklentiler iyiden iyiye arttı. Ancak global büyümenin öncüsü olan çin’le ilgili tereddütler zaman zaman gündeme gelse de uluslararası piyasaları şu an için fazlaca rahatsız etmiyor. Ancak yine de çin kaynaklı endişelerin göz ardı edilemeyeceği bir sürece giriliyor. Tüm finansal ve ekonomik gelişmelerle birlikte Suriye, İran ve ilk veya sonbaharını yaşayan Arap ülkelerinde yaşanmakta olan ve gelecekte yaşanacak politik gelişmeler, petrol fiyatlarına etkisi nedeniyle belirleyici olmaya aday.

önümüzdeki dönemde, AB, ABD başta olmak üzere gelişmiş ülkelerin kendi iç düzenlemelerini tamamlamalarını müteakip büyümeyi artırmaya ve istihdam yaratmaya yöneleceği bekleniyor. Bu durum dış satımı artırmak amacıyla bir dizi tedbirlerin alınmasını gerekli kılacağından, kurlar/pariteler üzerinden ciddi tartışmaların yaşanması kaçınılmaz görünüyor.

ülkemiz açısından, yılın son çeyreğine girilirken bir tarafta büyümenin yavaşlaması ve artan bütçe açığı diğer tarafta cari açık ile enflasyon hassas bir dengede yön bekliyor. Fakat, global piyasalardaki olumlu gelişmeler bizde sınırlı etki yapabilecekken olumsuz gelişmelerin ise etkisi çok daha büyük ve kırılgan olabilecek.

Türkiye ekonomisinin hassasiyetlerini şu başlıklar altında toplayabiliriz:
1-Büyümenin %4’ün altında kalması sorunları beraberinde getirmektedir
2012 yılının ilk üç çeyreğindeki yavaşlama giderek etkisini artırarak piyasaları olumsuz etkiliyor ve bu etki bazı sektörlerde yakıcı biçimde hissedilmeye başlandı. Fakat bu olumsuz etki henüz genele yayılmamış ve kısa sürede düzeltilebilir durumda. Ancak, ekonominin daha fazla soğutulması sorunlu kredileri artıracağından bankacılık kesiminde olumsuz etkiler yaratacak. Yılsonu için büyümenin % 4’ün altında olacağı beklenirken reel sektörde sıkıntıların giderek artacağı da göz ardı edilmemeli.

2-Bütçe açığının kapatılmasıyla ilgili tedbirlerin hassasiyeti ve önemi artıyor
Türkiye’nin global krizden bugüne kadar en az etkilenen ülkelerden biri olmasının nedenlerinden biri olan bütçe disiplininin devamı için ilave vergilerin gündemde olması beraberinde ilave soru işaretleri getiriyor. önümüzdeki 2013 seçim yılı olarak görülüyor. Diğer taraftan vergilerin artırılması zaten soğumakta olan ekonomi ve düşen büyüme için önemli bir risk. Ayrıca, bazı sektörler için ise ilave teşviklerin gündeme gelmesi bütçe dengesi açısından bir başka hassasiyet olacak. Bütün bu gelişmelere bağlı olarak da enflasyonun ve faizlerin seyri belirleneceğinden, Merkez Bankası’nın ve Maliye’nin alacağı veya almayacağı kararlar hassas dengelerde önemli değişimlere yol açabilecek.

3-Cari açıkta daralmanın devam edeceği şüpheli
2012 yılında ekonominin soğutulması ve cari açığın azaltılmasına yönelik tedbirler sonucunda cari açıkta sınırlı da olsa düzelme görülmekte. Ancak, ekonomik aktivitenin yavaşlamasının piyasalarda yarattığı olumsuzlukların giderilmesi için büyümenin artacağı beklentisi ve seçim yılına girilmesi cari açıkta daralmanın devam edemeyeceğine işaret ediyor. Türkiye açısından önümüzdeki yıllarda, artan cari açık-yüksek büyüme sebep/sonuç ilişkisinin değiştirilmesi büyük önem taşıyacak. Bu çerçevede, cari açığı düşürerek büyüyebilen bir ülke olmayı başardığımız noktada temel ekonomik sorunları çözmüş ve kişi başına milli geliri on beş bin dolar üzerine çıkarmış olacağız.

Rafi KARAGöL