Dünya Bankası’dan ürkütücü Gazze ekonomisi raporu

WASHINGTON (AA) – Dünya Bankası, İsrail’in saldırıları nedeniyle Gazze ekonomisinin geçen yılın son çeyreğinde yüzde 80’in üzerinde küçüldüğünü bildirdi.

Dünya Bankası, İsrail’in saldırılarının Filistin ekonomisi üzerindeki etkilerine ilişkin hazırladığı raporu yayımladı.

Raporda, Ekim 2023’ten bu yana Gazze’ye yönelik saldırıların büyük can kayıplarına yol açtığı, saldırıların Filistin ekonomisi üzerinde de önemli etkileri olduğu anlatıldı.

Çatışmaların bölgedeki nüfus üzerinde kalıcı etkiler bırakmasının beklendiği belirtilen raporda, Gazze’de önceden var olan insani krizi daha da şiddetlendirdiği, hem Gazze hem de Batı Şeria’daki ekonomik zorlukları önemli ölçüde artırdığı kaydedildi.

– “Yıkım düzeyi felaket”

Raporda, Gazze’de yaşayan yaklaşık 1,7 milyon Filistinlinin birçok kez ülke içinde yerinden edildiği ve Gazze’nin 2,3 milyonluk nüfusunun tamamın yiyecek, su, elektrik, yakıt ve ilaç sıkıntısı çektiği bildirildi.

Bankanın raporunda, “Gözlemlenen sabit varlıkların hasarı ve yıkım düzeyi felakettir.” değerlendirmesinde bulunuldu.

Çatışmanın on binlerce konutun yıkılmasıyla sonuçlandığı ve 1,2 milyondan fazla kişinin evsiz durumda olduğuna dikkati çekilen raporda, çatışmanın sağlık sektörünü de etkilediği, Gazze’deki 36 hastanenin yalnızca 3’te 1’inin kısmen işlevsel olduğu, geri kalanının hasar veya elektrik arzında yaşanan sıkıntı nedeniyle kapandığı ifade edildi.

– Gazze’nin GSYH’si 670 milyon dolardan 90 milyon dolara düştü

Raporda, çatışmanın başlangıcından bu yana Filistin ekonomisinin yakın tarihinde kaydedilen en büyük şoklardan birini yaşadığı belirtilerek, Gazze ekonomisinin 2023’ün 4’üncü çeyreğinde yüzde 80’den fazla daraldığı, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYİH) yaklaşık 670 milyon dolardan 90 milyon dolara düştüğü kaydedildi. Ayrıca Gazze ekonomisinin 2023 genelinde ise yüzde 24 daraldığı vurgulandı.

Gazze’de neredeyse tüm ekonomik faaliyetlerin durma noktasına geldiğine işaret edilen raporda, özel sektörün çatışmanın ilk 2 ayında toplam 1,5 milyar dolarlık üretim kaybıyla karşı karşıya kaldığının tahmin edildiği, bunun günde yaklaşık 25 milyon dolarlık kayba denk olduğu belirtildi.

Raporda, Filistin topraklarındaki ekonomik gerilemenin halihazırda 2008, 2012, 2014 veya 2021’deki çatışmaların etkisini aştığı ifade edildi.

– “En az 4 kişiden 1’i felaket düzeyinde açlık yaşıyor”

Çok boyutlu yoksulluğun göstergesi olan parasal olmayan refah koşullarının son 4 ayda hızla kötüleştiği anlatılan raporda, bu durumun çocukların eğitime erişimindeki aksamalara ve Gazzelilerin temel sağlık ile diğer temel hizmetlere erişiminin önündeki zorluklara da yansıdığı vurgulandı.

Raporda, “Şu anda Gazze’deki herkes yoğun gıda güvensizliğiyle karşı karşıya, en az 4 kişiden 1’i felaket düzeyinde açlık yaşıyor ve artan kıtlık riski var.” ifadesi kullanıldı.

Geleneksel ekonomi politikası araçlarına erişimin olmadığı bir ortamda tek alternatif finansman kaynağının ek borç tahakkukları ve dış yardımlar olmaya devam ettiği belirtilen raporda, ekonomik görünümün büyük ölçüde çatışmanın yoğunluğuna ve kısıtlamaların düzeyine bağlı olduğu kaydedildi.