İşte gelir dağılımında dünyanın en iyi 10 ülkesi ve en kötü 10 ülkesi

Prof. Dr. Mehmet Yazıcı

-Pandeminin ilk etkisi sağlık alanında hissedilirken, yapılan araştırmalardan da görüleceği üzere gelir dağılımı adaletsizliği artış gösterdi. Gezegendeki en zengin 1000 kişi COVID-19 kayıplarını sadece dokuz ayda telafi etti, ancak dünyanın en yoksullarının pandeminin ekonomik etkilerinden kurtulması on yıldan fazla sürecek.

-TÜİK’e göre, Türkiye’de gelir eşitsizliği 11 yılın en kötü seviyesindedir. Bu katsayının ortalaması dünyada 38,45 olup Türkiye 41,9 ile ortalamadan daha kötü ülkeler kategorisindedir. ABD de bu ligde pek parlak olmayıp 41.1 ile Türkiye ile aynı kategoride yer alıyor.

-İnsanlığın yüzde 99’unun gelirinin düştüğü pandemi süresince, dünyanın en zengin on insanı servetlerini 700 milyar dolardan 1.5 trilyon dolara artırarak ikiye katladı. Bu ortamda 160 milyondan fazla insan yoksulluğa mahkum edildi. Gelir adaletsizliğini daha şiddetli hisseden kadınlar kazançlarının 800 milyar dolarını kaybetti.

Pandemi döneminde uygulanan genişleyici para politikaları, dünya ekonomisinde uzun süreli bir enflasyonist dönemin başlamasına neden oldu, ancak yapılan araştırmalardan da görüleceği üzere gelir dağılımı adaletsizliği artış gösterdi.

2020 yılı Mart ayında yaptığım analizlerde de ifade ettiğim üzere, pandeminin ilk etkisi sağlık alanında hissedilirken, bunun artçı etkileri, ekonomi ve sonrasında da sosyal alanda kendisini göstermeye başladı. Dünya ticaretinin ve serbest dolaşımın kısıtlanması, gelir dağılımı adaletsizliğinin artması, sağlık hizmetlerine ve aşıya ulaşımdaki kısıtların, tüm ülkelerde farklı boyutlarda sosyal etkiler yaratacağı açıktır.

2021 Dünya Ekonomisi

Kaynak: www.visualcapitalist.com

94 TRİLYON DOLARLIK DÜNYA EKONOMİSİNİN YÜZDE 42’SİNİ ABD VE ÇİN OLUŞTURUYOR

IMF rakamlarına göre 94 trilyon dolarlık dünya ekonomisinin yüzde 42’sini ABD ve Çin oluşturmakta olup, 208 ülkeden sadece 18’i dünya ekonomisinden yüzde 1’in üzerinde pay alabiliyor. Bu durum dünya genelinde de gelir adaletsizliğine işaret ettiği gibi ülkeler özelinde de bu adaletsizlik pandemi döneminde giderek belirginleşti.

Gelir adaletsizliği, belirli bir ülke, şehir veya demografik grupta servet dağılımının bir ölçüsüdür. Servet eşitsizliği, insanların kazandığı parayı izleyen gelir eşitsizliği ile yakından ilişkilidir. Gelir adaletsizliği Gini Katsayısı ile ölçülmekte olup 0 ile 1 arasında değişen değer ne kadar yüksekse, eşitsizlik de o kadar yüksek olur, ne kadar düşükse gelir adaletsizliği o kadar düşük olur.

Dünya Gelir Dağılımı Ligi (Gini Katsayısına Göre)

Kaynak: Dünya Bankası

TÜRKİYE GİNİ KATSAYISINDA ORTALAMADAN DAHA KÖTÜ ÜLKELER KATEGORİSİNDE

Türkiye’nin yerini daha iyi görmek için dünya gini katsayı ortalamasına bakmak gerekir. Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması verilerini yayınlayan TÜİK’e göre gelir eşitsizliği 11 yılın en kötü seviyesindedir.

Bu katsayının ortalaması dünyada 38,45 olup Türkiye 41,9 ile ortalamadan daha kötü ülkeler kategorisindedir. ABD de bu ligde pek parlak olmayıp 41.1 ile Türkiye ile aynı kategoride yer alıyor.

Türkiye’de Yıllara Göre Gini Katsayısı

Kaynak: TÜİK Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2020

Oxfam’ın (Oxford Committee For Famine Relief) 79 ülkede 295 ekonomistin katıldığı araştırmadan elde ettiği 2021 Ocak tarihli rapora göre, gezegendeki en zengin 1000 kişi COVID-19 kayıplarını sadece dokuz ayda telafi etti, ancak dünyanın en yoksullarının pandeminin ekonomik etkilerinden kurtulmasının on yıldan fazla sürebileceğini ortaya koyuyor.

17 Ocak 2022 tarihli son rapordan elde edilen bazı çarpıcı başlıklar ise şunlardır:

• İnsanlığın yüzde 99’unun gelirinin düştüğü pandemi süresince, dünyanın en zengin on insanı servetlerini 700 milyar dolardan 1.5 trilyon dolara (saniyede 15.000 dolar veya günde 1.3 milyar dolar) artırarak ikiye katladı.
• Bu ortamda zenginler hükümetlerin teşvik paketlerinin desteğiyle servetine servet katarken 160 milyondan fazla insan yoksulluğa mahkum edildi.
• Gelir adaletsizliğini daha şiddetli hisseden kadınlar kazançlarının 800 milyar dolarını kaybetti.
• 252 erkek, Afrika, Latin Amerika ve Karayipler’deki 1 milyar kadının toplamından daha fazla servete sahiptir.
• Gelir azalışı ile sosyal ve sağlık harcamalarını azaltan gelişmekte olan ülkelerde virüsten ölen COVID-19’lu kişilerin oranı, zengin ülkelerdekinin yaklaşık iki katıdır.
• COVID-19 salgını, hem açgözlülüğün güdüsünü hem de aşırı eşitsizliğin ekonomik şiddetin bir aracı haline gelmesini sağlayan siyasi ve ekonomik fırsatları açıkça ortaya koydu.
• En zengin yüzde 1, dünyanın en alttaki yüzde 50’sinin ürettiğinden iki kat daha fazla karbondioksit emisyonu yaptığından iklim krizini de tetikliyor.

Prof. Dr. Mehmet Yazıcı

Maltepe Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi Dekanı

yazici@turcomoney.com