29 Ekim Cumartesi günü ulusça coşku içinde Cumhuriyetimizin 99. yıl dönümünü kutladık.

Aynı gün ayrıca ülkemizin ilk yerli ve milli otomobili olan TOGG‘un ilk örneklerinin Gemlik Fabrikası’ndaki üretim bandından iniş törenini izledik. Elbette her Türk vatandaşı gibi hepimiz heyecan ve gurur duyduk.

Öncelikle birbirine karıştırılan iki kavramı net olarak açmak istiyorum: Yerli diyoruz, çünkü ülkemizde üretiliyor.
Milli diyoruz, çünkü fikri ve sınai mülkiyet hakkı bizde. Yani otomobilin dizayn hakları, nerede üretileceği, nerelere ve hangi fiyata satılacağı gibi tüm kararlar bize ait.

Şimdi yapılan açıklamalar doğrultusunda Şubat 2023 içinde sipariş verilmesini ve Mart 2023 bitmeden teslimatın başlamasını bekleyeceğiz.

OTOMOBİL ÜRETME KONUSUNDA HİÇ BİR SORUNUMUZ YOK

TOGG otomobili gündeme geldiği yıldan bu yana çeşitli tartışmalar, söylemler sürüp gidiyor. Hatta ilk kez 2011 yılında babayiğitlerin göreve çağırılmasından itibaren ben de kendi fikrimi açıklamaya başlamıştım. Dileyenler Google arşivlerinden bulup bakabilir. Geçen 10 yıldan fazla süre içinde hep söylediğim gibi; otomobil üretme konusunda hiç bir sorunumuz yok. Türkiye’de otomobil üreten uluslararası markaların en kaliteli otomobilleri ülkemizdeki fabrikalarından çıkıyor. Prodüktivite en yüksek yine bizdeki fabrikalarında sağlanıyor.

TOGG İÇİN ZORLUK NEREDE?

Peki TOGG için zorluk nerede? Yine hep söylediğim gibi bence zorluk, şimdi pazarlama ve satış tarafında başlıyor.

Yıllarca AB menşeli ve uluslararası bir otomotiv markasının Türkiye’deki satış ve pazarlama şirketinde Genel Müdür olarak görev yaptım. Dolayısıyla satış ve pazarlama tarafındaki zorlukları iyi biliyorum.

Neden zorluklar şimdi başlıyor diyorum?

Çünkü 2025 yılına kadar 175,000 adet yıllık üretim kapasitesine ulaşılacak ve fabrikanın gelecek modelleri hazırlaması, faaliyetinin sürdürülebilir olması için kar üretmesi de gerekli. Bunun için de yeterli adette satış gerekli.

2023 yılında 15 – 16 bin adet satış yapılması planlansa da sonraki yıllarda yeterli satış volümü olmazsa kar üretilemez. Volüm derken yıllık 100 binli satışlardan söz ediyorum. Kolay değil, 4 milyar dlara yakın yatırım bedeli olan, 4 bin 500 civarında doğrudan istihdam edilecek kalifiye personele haiz bir fabrikayı çalıştıracağız.

TOGG’U AB ÜLKELERİNE SATMAK GEREKLİ

Ülkemizdeki pazar büyüklüğü böylesine satış adetlerine uygun değil. Üstelik TOGG otomobili SUV ve elektrik enerjisi tüketiyor. Unutmayalım ki ülkemizde SUV gövdeli olup da en çok satan içten yanmalı motora sahip otomobil modeli yılda en fazla 19 bin kadar satabildi. O zaman yurt dışına, özellikle en büyük ihracat pazarımız olan AB ülkelerine satmak gerekli.

Bir kere markayı tanıtmak ve tutundurmak gerekiyor. Milli gururumuz olarak TOGG isminin ülkemiz içinde hiç sorunu yok. Ama yurt dışı pazarlarında bu iş nasıl olacak? Kolay olabilecek mi? Ne yapılıyor? Yurt dışındaki potansiyel müşteriler yepyeni bir marka olan TOGG otomobilini neden satın almak istesin? Bu isteği oluşturmak için ne yapacağız? Rekabetçi bir fiyat ve cazip finansal satış koşulları nasıl oluşacak?

TOGG OTOMOBİLE DENEME VE TEŞHİR MERKEZLERİ NASIL OLUŞACAK?

Yurt içinde satışın on-line yapılacağını, Tesla modelinin uygulanacağını anlıyoruz. Peki yurt dışında bu iş nasıl olacak? TOGG otomobili deneme ve teşhir merkezleri nasıl oluşacak?

Servis ve bakım hizmetleri için nasıl bir servis ağı düşünülüyor? Özellikle yürüyen bir bilgisayar haline gelen otomobillerden birisi olacak TOGG otomobilinde veri güvenliği ve gizliliği yurt içinde ve yurt dışında nasıl sağlanacak? Hacker ordusuna karşı mücadele planları hazır mı?

Avrupa, Uzakdoğu ve ABD menşeli bir çok uluslararası marka TOGG otomobilinin bulunduğu C SUV segmentinde bir çok yeni ve bataryadan elektrikli modelini geçen yıldan bu yana lanse etmeye başladı. Yurt içi ve özellikle yurt dışı pazarlarda bu markalarla nasıl rekabet edebileceğiz? Onlara karşı yurt dışındaki müşteri TOGG otomobilini neden tercih etmeli? Bunun yanıtı hazırlanıyor mu?

Amacım, buna benzer aklıma gelen bir çok detay teknik soru ile canınızı sıkmak değil elbette. Ben yerli ve milli otomobilimiz TOGG otomobilinin sürdürülebilir ve gelişen bir yaşam döngüsü içinde olması için söylüyorum.

TOGG İÇİN ÖNERİM…

Madem ki yurt dışı pazarlara 18 ay sonra adım atacağız deniyor, o zaman şimdiden şu öneriyi yapıyorum:

Tesla geçen yıl Kasım ayında Berlin fabrikasını açtı. Batarya hücreleri ve Model Y üretimi yapıyor. Görenler bilirler. Tesla Model Y otomobili de SUV tipte ve TOGG otomobilinin muadili. Bu ay başında Berlin fabrikasında haftalık satış adedi 2000’i buldu ve ilk kez VW markalı rakibinin satışını geçerek Almanya’da pazar lideri oldu.Eğer bu performansla giderse yıllık satışı 100 bin adede yaklaşacak. Halbuki fabrika kapasitesi yıllık 500 bin adet. Yani alınacak daha çok yol var.

Ancak Elon MUSK‘un büyük bir derdi de var. Berlin fabrikasında üretim maliyeti yüksek. İşçilik pahalı. Enerji pahalı ve kısıtlı. Rusya ambargosu var. Üstelik çevre örgütleri ikide bir üretimi sekteye uğratıyor. O nedenle, geçenlerde Elon MUSK; ‘Berlin fabrikamız bizi yakıyor!’ ifadesini kullandı.

TESLA’NIN ARADIĞI PRODÜKTİVİTE BİZİM TOGG GEMLİK FABRİKASI’NDA FAZLASIYLA VAR

Tesla‘nın AB pazarında imajı ve teşkilatı kuvvetli. Ama maliyeti düşük üretim yapamıyor. Aradığı prodüktivite bizim TOGG Gemlik fabrikasında fazlasıyla var. Biz de AB ülkelerine nasıl ihracat yaparız endişesini mutlaka taşıyoruz.

Ayrıca Elon MUSK ile ilişkilerimiz iyi. Uzay çalışmalarımızda ona ait Space X üssünü kullanarak iş birliği yapıyoruz.

Peki o zaman neden TOGG Gemlik fabrikasında da işbirliği yapmayalım?

Fabrikamızın kapasitesi çok uygun. Tesla ,Gemlik’teki fabrikada TOGG ile birlikte yüksek prodüktivite ve yüksek kalite ile üretim yapar, TOGG da kolayca Tesla‘nın AB pazarındaki teşkilatı üzerinden kendisine satış imkanı bulur. Böylece büyük bir sinerji yakalanmış olur. Her iki marka için de sürdürülebilir bir gelecek temin edilir.

Ne dersiniz?

İbrahim Aybar

Vesiile A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı

aybar@turcomoney.com