Karbon ayak izini hesaplayacak GreenTİM ile ihracatçı 500 milyon dolar tasarruf edecek

İSTANBUL (AA) – Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından geliştirilen yapa zeka destekli GreenTİM Platformu sayesinde 150 bin ihracatçının karbon ayak izi ücretsiz bir şekilde hesaplanarak, toplamda yaklaşık 500 milyon dolar tasarruf sağlanacak.

İhracatın Yeşil Dönüşümü tanıtım töreni, TİM Başkanı Mustafa Gültepe ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal'ın katılımıyla TİM Dış Ticaret Kompleksi'nde yapıldı.

Tanıtım töreninde konuşan TİM Başkanı Gültepe, Avrupa Birliği'nin (AB) Türkiye için en büyük ve alternatifsiz pazar olduğunu belirterek mayıs ayında Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 41’ini AB ülkelerine yaptığını söyledi.

AB pazarında Türkiye'yi büyük bir sınavın beklediğini ifade eden Gültepe, "Yeşil Mutabakat’a uyum konusundaki kararlılığımız ve hızımız sınavdaki başarımızda belirleyici olacak. İlk aşamada karşımıza çıkacak başlıklardan birini Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) oluşturuyor. Bu düzenlemeye uymayan ihracatçılar AB pazarına ürün gönderdiklerinde ek maliyetlere katlanmak durumunda kalacak." diye konuştu.

Gültepe, Türkiye'nin rekabet gücünü koruması ve artırması için Yeşil Mutabakat’a uyum sağlamaktan başka çıkar yolu olmadığını vurgulayarak, şunları kaydetti:

"SKDM kapsamında demir-çelik, çimento, alüminyum, gübre ve elektrik sektörleri özelinde raporlama süreci geçen yıl başlatıldı. AB’ye yıllık yaklaşık 10 milyar dolarlık ihracat yapan bu beş sektörümüz için 2026'dan itibaren karbon vergisi devreye girecek. İhracatçılarımızın yüzde 21’i uygulamadan doğrudan etkilenecek. Eğer gerekli hazırlıkları tamamlayamazsak 2027’de 138 milyon avro karbon vergisi ödemek zorunda kalacağız. 2032’de ise maliyet 2,5 milyar avroya çıkacak."

– "Yaklaşık 500 milyon dolarlık tasarruf sağlayacağız"

Mustafa Gültepe, GreenTİM'in yaklaşık bir yıldır devam eden titiz bir çalışmanın sonunda ortaya çıkan yapay zeka destekli bir sürdürülebilirlik platform olduğunu belirterek, her ölçekteki firmanın platform sayesinde kurumsal karbon ayak izini hesaplayabileceğini, raporlayacağını ve gerekirse azaltılmasını kolaylaştıracağını kaydetti.

Firmaların, yoğun emek gerektiren ulusal ve uluslararası standartlara uygun analizlerini yapıp, kendilerine özel raporlar oluşturabileceğini ifade eden Gültepe, şöyle devam etti:

"Karbon ayak izi ve sürdürülebilirlik raporlaması hem ihracatta hem de finansman kaynaklarına erişimde birçok firma için daha şimdiden zorunlu hale getirildi. Halka açık olan ve belirli koşulları sağlayan firmalar bu raporlamaları hazırlamak zorunda. Bankalar da yeşil dönüşüm projelerine kredi vermek için bu raporlamaları görmek istiyor. GreenTİM ile firmaların raporlamaları kolayca yapabilmelerinin önünü açıyoruz. 150 bin ihracatçımızın karbon ayak izini GreenTİM Platformunda hesapladığımızda yaklaşık 500 milyon dolarlık tasarruf sağlayacağız. Hem sürdürülebilirliği hem de israfın önlenmesini konuştuğumuz bir dönemde bu ölçekte bir tasarrufun çok anlamlı olduğunu düşünüyorum. GreenTİM’de önceliği karbon düzenlemesinden doğrudan etkilenecek 32 bin firmamıza vereceğiz. Bu firmalarımızın hızlı bir şekilde karbon ayak izi hesaplamalarını tamamlamalarını istiyoruz."

– "TÜBİTAK, KOBİ’lere, yüzde 90 oranında hibe desteği sağlayacak"

Gültepe, Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından akredite edilen GreenTİM Platformu'nun ihtiyaçlar doğrultusunda sürekli güncelleneceğini anlatarak, platformun dijital altyapısını AB fonlarıyla güçlendireceklerinin altını çizdi.

Yakın zamanda GreenTİM'e ürün karbon ayak izi ve su ayak izi hesaplama modüllerini de ekleyeceklerini bildiren Gültepe, "Platformdan elde edilen raporlar ışığında karbon emisyonlarını azaltmaları için şirketlerimize mentörlük desteği vereceğiz. TÜBİTAK tarafından yürütülen ve çözüm ortağı olduğumuz Yeşil İnovasyon Teknoloji Mentörlük Programı bize yol gösterecek. Mentör havuzumuzu oluşturmaya başladık." açıklamasında bulundu.

Gültepe, 12 ilden 66 KOBİ ve 98 mentör başvurusu aldıklarını aktararak, "KOBİ’leri sürdürülebilirlik alanında uzman mentörlerle eşleştireceğiz. Böylece KOBİ’lerimiz, GreenTİM Platformu’nu kullanarak yeşil dönüşüm konusunda mevcut durumlarını belirleyecekler. Ardından da mentorlarımız ile birlikte yol haritalarını çıkaracaklar. TÜBİTAK, program kapsamında KOBİ’lere, yüzde 90 oranında hibe desteği sağlayacak. Tüm ihracatçı KOBİ’lerimizi bu programlarımızdan yararlanmaya davet ediyoruz." şeklinde konuştu.

– "İhracatçıların yeşil dönüşümünü daha büyük bütçelerle desteklemeye devam edeceğiz"

TÜBİTAK Başkanı Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal da Dünya Bankası desteğiyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın koordinasyonunda TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından yürütülen Türkiye Yeşil Sanayi Projesi çerçevesinde KOBİ’lerin yeşil dönüşüm mevzuatlarına uyum kapsamında gereklilikleri karşılamak üzere alacağı teknik yardım hizmetlerini Yeşil İnovasyon Teknoloji Mentörlük ile desteklediklerini söyledi.

Mandal, 25 kuruluş ile çalıştıklarını, bunlardan birinin de TİM olmasından dolayı memnuniyet duyduklarını ifade ederek, Cumhuriyet tarihi rekorları kırılan ihracatın sürdürülebilir ve zorlu şartlara uyum içerisinde artmasının önemine değindi.

TİM ile yaptıkları işbirliğinin geleceğin dünyası adına önemli olduğunu vurgulayan Mandal, "Mevcut durum hem karamsar senaryoları hem de olumlu yönleri birlikte değerlendirmemizi gerektiriyor. Gün esasında baktığımızda gecikmiş bir zaman dilimine doğru gittiğini söyleyebiliriz. Diğer taraftan bakarsak da bu konuda dünyada henüz başarı ödülü hikayeleri oluşmuş değil." değerlendirmesinde bulundu.

Mandal, Türkiye'nin salgın sürecinde nasıl öne çıktıysa sürdürebilirlikte de başarı hikayeleri yazabileceğini ifade ederek, zorlayıcı koşulların bulunduğunu ancak Türkiye'nin doğru zamanda doğru adımlar attığını belirtti.

Yeşil dönüşümde "ne" ve "niçin" başlıklarının konuşulduğu, şimdi sıranın "nasıl" başlığına geldiğine dikkati çeken Mandal, "nasıl" başlığını ise iş insanları ile akademisyenlerin birlikte değerlendirmesi gerektiğine vurgu yaptı.

Mandal, yeşil dönüşüm meselesinin çok boyutlu ele alınması gerektiğini dile getirerek, şunları kaydetti:

"Mentörlük vasıtasıyla TÜBİTAK olarak ilk kez Dünya Bankasıyla çalışıyoruz. Teklif de kendilerinden geldi. Dünya Bankası geleneksel bir destek vermekten ziyade, daha iddialı hedeflere destek vermek istedi. Çünkü bu kompleks problemi çözümü tecrübeyle, kazanımlarla çözmek mümkün değil. Yeni bir bakış açısına, bilimsel temelli bir bakış açısına ihtiyaç olduğunu çok net bir şekilde görebiliyoruz. Bizim açımızdan Dünya Bankası ile yaptığımız işbirliğindeki rakamın büyüklüğü önemli değil. Enstrümanlar ve araçlar bizim açımızdan kritik, üç tane araç üzerine birlikte çalışıyoruz kendileriyle. Bunlardan bir tanesi 25 kurumla yola çıktığımız Yeşil İnovasyon Teknoloji Mentörlük Programı. Bu programda demir-çelik, alüminyum, çimento, gübre, kimyasal ve plastik olmak üzere 6 sektörün yol haritası hazırlandı."

Mentörlük programının farkındalık oluşturma açısında önemli olduğunu vurgulayan Mandal, TÜBİTAK olarak sağladıkları 1832 ve 1833 kodlu diğer destek programlarıyla ihracatçıların yeşil dönüşümünü daha büyük bütçelerle desteklemeye devam edeceklerini sözlerine ekledi.