“Şeytan Üçgeni”; zengini daha zengin, fakiri daha fakir yapar…

-“Şeytan Üçgeni” üç temel ekonomik göstergeyi bir arada toplar. Enflasyon, faiz ve döviz kuru, şeytan üçgeninin üç temel göstergesidir. “Enflasyon” paranızın alım gücünün ne kadar azalacağını gösterir. “Faiz” paranızın bankada zaman içinde ne kadar kazanabileceğini gösterir. “Döviz Kuru” dövizin Türk lirası karşısında ne kadar değerleneceğini gösterir.

Bu üç önemli göstergeyi birbiriyle uyumlu şekilde tutamazsanız halkın tasarruf tercihleri değişir.

–“Şeytan Üçgeni”; enflasyon, faiz ve döviz kuru ilişkisi mevcut durumda insanları TL’den uzaklaştırıyor. Kur Korumalı Mevduata (KKM) veya dövize yönlendiriyor. Kendi parasını değerli hale getiremeyen ülkelerde enflasyon oranını düşürmek ve halkın gelir dağılımını adil hale getirmek mümkün olmaz. Kendi parasını değerli hale getiremeyen ülkelerde “Şeytan Üçgeni”, zengini daha zengin, fakiri daha fakir yapar.   

“Şeytan Üçgeni” üç temel ekonomik göstergeyi bir arada toplar.

Enflasyon, faiz ve döviz kuru, şeytan üçgeninin üç temel göstergesidir.

“Enflasyon” paranızın alım gücünün ne kadar azalacağını gösterir.

“Faiz” paranızın bankada zaman içinde ne kadar kazanabileceğini gösterir.

“Döviz Kuru” dövizin Türk lirası karşısında ne kadar değerleneceğini gösterir.

Bu üç önemli göstergeyi birbiriyle uyumlu şekilde tutamadığınız zaman halkın tasarruf tercihlerini değiştirirsiniz.

TL mevduat faiz oranı, enflasyon oranından ve kur artışından daha fazla olursa halk bankalarda TL mevduat hesabı açmak ister.

Döviz kur artışı, enflasyon ve TL faiz oranından daha fazla olursa halk döviz almak ve  döviz mevduatı (DTH) yapmak ister.

Enflasyon oranı, hem faizden hem de kurdan daha fazla olursa tasarruflar sermaye piyasasına kağıtlara yönlenebilir.

ENFLASYON, FAİZ VE KUR İLİŞKİSİNİN NE ŞEKİLDE BELİRLENECEĞİNE MERKEZ BANKASI KARAR VERİR

Enflasyon, faiz ve kur ilişkisinin ne şekilde belirleneceğine Merkez Bankası karar verir. Bu konuda siyasi otorite duruma müdahale etmek isteyebilir. Ancak işin doğrusu Merkez Bankası’nın bağımsız olmasıdır. Merkez Bankası kararlarına siyasi otorite karışmamalıdır, müdahale etmemelidir.

Enflasyon oranının 60% olduğu bir ülkede Merkez Bankası gösterge faizini 30% olarak açıklarsa piyasaya vermek istediği mesaj çok açıktır: “Birikimlerinizi TL olarak tutmayın” demektedir.

Enflasyonun 60% olduğu bir ülkede vatandaşın birikimlerini TL’de tutabilmek için bankaların TL mevduata en az 70% faiz vermesi gerekir. Bu olmazsa birikimleri TL’de tutmak akıllıca bir tercih olmaz. Döviz, altın veya sermaye piyasası kağıtlarına yatırım yapmak daha cazip olur.

Ülkemizde Merkez Bankası gösterge faizini 30% olarak açıkladığı için bankalar da mevduata yaklaşık 40% faiz verebileceklerini açıkladı. Bu ise vatandaşı TL mevduattan uzaklaştırdı. Mevduatın dövize kaymaması ve TL mevduatta kalmasını sağlamak için “Kur Korumalı Mevduat” adıyla yeni bir mevduat türü yaratıldı.

KUR KORUMALI MEVDUAT UYGULAMASI…

Türkiye’de döviz mevduat hesaplarına (DTH) olan aşırı talebin önüne geçmek ve döviz kurunun durdurulamayan artışını önleyebilmek amacı ile “Kur Korumalı Mevduat” adıyla dövize endeksli yeni bir TL mevduat hesabı yaratıldı. Bankalarda açılacak bu hesabın kur farkının Hazine tarafından karşılanacağı bankalara söylendi. Türk lirası mevduatın çoğu “Kur Korumalı TL Mevduat” olmaya başladı. Banka bilançolarında görünen TL mevduatın çok büyük bir kısmı “Kur Korumalı TL Mevduat” oldu.

Kur Korumalı Mevduat uygulaması Türk lirası mevduatın dövize endekslenmesi sonucunu yarattı. Bu tür mevduatlar banka bilançolarında TL olarak görünmesine rağmen aslında dövize endekslenmiş TL mevduat olarak banka yükümlülüklerinin döviz kuruna bağlı olarak artmasına neden oldu.

ŞEYTAN ÜÇGENİ, İNSANLARI TÜRK LİRASI’NDAN UZAKLAŞTIRIYOR…

Kur artışının devlet hazinesi tarafından karşılanması ise bankalar için bir avantaj oldu. Daha sonra hazine bu sorumluluğunu Merkez Bankasına devretti. “Kur Korumalı TL Mevduat” devletin sırtına çok büyük bir borç yükünü yüklemiş oldu.

“Kur Korumalı Mevduat” Merkez Bankası’nın sırtına büyük yük yüklediği için bu tür mevduatların azaltılması için yeni tedbirler düşünülmeye başlandı.

“Şeytan Üçgeni”; enflasyon, faiz ve döviz kuru ilişkisi mevcut durumda insanları TL’den uzaklaştırıyor. Kur Korumalı Mevduata (KKM) veya dövize yönlendiriyor.

Kendi parasını değerli hale getiremeyen ülkelerde enflasyon oranını düşürmek ve halkın gelir dağılımını adil hale getirmek mümkün olmaz.

Kendi parasını değerli hale getiremeyen ülkelerde “Şeytan Üçgeni”, zengini daha zengin, fakiri daha fakir yapar.

Bülent Şenver

senver@turcomoney.com

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ŞEYTAN ÜÇGENİ