Dijital Varlık Fonları ve ICO…

Av. Osman Ataman

– Türkiye, son yıllarda sermaye piyasalarındaki yenilik uygulamaları ile geliştirme ve derinleştirme yapmaya çalışıyor. Kitle fonlama platformu eliyle yatırım alan şirketlerin oluşması bunlardan biri. Yakında, Emlak Konuy eliyle başlamış olan gayrimenkul sertifikası, gayrimenkul token çerçevesine evrilecek. Bu ve benzer yenilikler peşpeşe gelecek. Ancak halen gündeme gelmeyen iki konu daha var: 1 ) Dijital Varlıklar Sermaye Fonu 2 ) Dijital Varlık ile ICO… Bunlar nedir ?

– IPO ( initial public offering ) hisse arz etmenin, yani halka açılmanın adıdır.  ICO, henüz kamuoyunda bilinir hale gelmedi. Bu “ise initial crypto offering” diye açılan, kripto yoluyla o şirketin paya dayalı hissesine yatırım yapılması, al sat işleminin gerçekleşmesidir. Böylece bir şirketin kendi arz ettiği token ile kendine ait hisse senetlerinden al sat yapılabilmesinin yolu açabilecek, konvansiyonel para yerine kendi ihraç ettiği varlıkları takas aracı olarak kullanabilecektir.

Bugünkü Manisa, Uşak civarında yaşayan Lidyalıların tarihte altın ve gümüş ilk parayı kullananlar olduğu kabul edilir. Böylece, insanlığın ‘ güvenilir ‘ ve ‘ standart ‘ değişim aracına bağlı, farklı mal ve hizmetleri ‘ takas ‘ edebilmesinin önü açılmış. Bugünkü Türkiye toprakları kadim bir medeniyetin beşiği olarak ticaretin gelişmesinin de zeminini sağlamış.

Artık çok başka çağdayız. Kervancıların ticaret yaptığı, fillerin lojistik unsuru olduğu, hanlarda konaklanıldığı, kentlerin merkezi yerlerine pazarlar kurulduğu dönemler neredeyse tamamen geçmişte kaldı. Artık kargo uçakları ve hatta daha mikro – dağıtım için dronlar var, yakında lojistik robotlarla karşılaşacağız. Artık “pazaryeri” kentte bir coğrafi nokta değil uygulama ( App ) veya alan adında ( www ) yatay ve dikey geliştirilmiş, dilenildiği oranda uçsuz bucaksız bir yer. İnsanlar ceplerinde cüzdan yerine, telefonlarında e-wallet bulunduruyorlar. Gazetenin, derginin artık kağıtsız ve online olduğu bir dünyada, insanların da para kavramını dijitalleştirerek yaşayacakları bir eşikteyiz.

TÜRKİYE, KRİPTO VARLIK EDİNME, ALMA VE SATMADA DÜNYADA ÖNCÜ PAZARLARDAN BİRİ                    

İşte 10 yılı aşkın süredir Bitcoin ile başlayan ve diğer coinlerle, “şüpheden zirveye” oturan kripto varlıklar, farklı amaç kategorilerindeki “token”larla da artık küresel veya ulusal düzeylerde milyarlarca yatırımcı, kullanıcısı olan bir ‘ varlık ‘ haline dönüştü. Türkiye, anlaşılmaz bir dinamizm ile kripto varlık edinme, alma ve satmada da dünyada öncü pazarlardan biri. Geçtiğimiz yıl Haziran’da konu ile ilgili Kanun çıktı. Sermaye Piyasası Kurulu o ana dek “regülasyonsuz” , adeta kuralsız ve merdivenaltı çalışanların verdiği endişe ( nitekim kaç adet vurgun oldu ) ile devam eden kripto varlık platformu sektörünü düzen altına almaya başladı. Dijital varlıkların çeşitli ana ve ara alanlarında, kullanım yöntemlerinde farklı yönetmelikler peşpeşe yürürlüğe girecek diye beklentiler oluştu.

Bugün, özellikle sosyal token alanında en bilinenler doğal olarak spor kulüplerinin ( Galatasaray, Fenerbahçe ) tokenlarıdır. Bir çok ülkede ( utility olanlar dahil ) tokenların yeri ve kullanımı amaçlanan düzeye ulaşmadı. Dijital varlıkları yatırım aracı olarak gören ve değerlendirenler ile denetimsiz ve coğrafyadan bağımsız varlık transferi için kolaylık sayanlar ( illegal konular veya yaptırım altındaki ülke vatandaşları ) arasındaki bakış farkı açıktır.

GAYRİMENKUL SERTİFİKASI, GAYRİMENKUL TOKEN ÇERÇEVESİNE EVRİLECEK

Türkiye, son yıllarda sermaye piyasalarındaki yenilik uygulamaları ile geliştirme ve derinleştirme yapmaya çalışıyor. Kitle fonlama platformu eliyle yatırım alan şirketlerin oluşması bunlardan biri. Yakında, geçtiğimiz günlerde Emlak Konuy eliyle başlamış olan gayrimenkul sertifikası, gayrimenkul token çerçevesine evrilecek. Bu ve benzer yenilikler peşpeşe gelecek.

Ancak halen gündeme gelmeyen iki konu daha var :

1 ) Dijital Varlıklar Sermaye Fonu

2 ) Dijital Varlık ile ICO

Bunlar nedir ?

Birçok banka mobil platformuna entegre ettiği hizmetler arasına dijital varlık alım – satımını yerleştirmeye başladı. Böylece en azından dijital varlık edinme ve saklamada güven derecesi yükseldi. Hisse senedi piyasalarında yatırımcının ilgisi tam, ancak takip ve bilgisi eksik diye, kolaylık sağlayan çeşitli fonlar mevcut değil mi ? Yatırımcı içindeki sepet dağılımı, risk derecesi ve kimin yönettiğine bakarak bu fonlardan pay alarak, hızla likitleştirme imkanını elinde elinde tutuyor. İşte hisse senedindeki bu seçenek zenginliği ve kolaylık henüz dijital varlıklara yansımadı. Yakın dönemde farklı dijital varlık fonları ile karşılaşacağız; Küresel listeli temel coinler fonu, sosyal token fonu, coin – utility fonu gibi. Yatırımcı satın alabileceği “temel coinler fonu” ile izahnamesindeki yatırım stratejisine bağlı olarak günlük hatta anlık takip zorunluluğu duymadan, sepet dağıtımı ile yatırım imkanından faydalanacak.  Bu fonların talep patlaması ile piyasalarda yer edineceğine inanıyorum.

DİJİTAL VARLIKLARI ANLAYAMAYAN ŞİRKETLERİN GELECEKTE YERİ OLMAYACAK

ICO konusuna gelirsek … IPO ( initial public offering ) hisse arz etmenin, yani halka açılmanın adıdır.  ICO, henüz kamuoyunda bilinir hale gelmedi. Bu “ise initial crypto offering” diye açılan, kripto yoluyla o şirketin paya dayalı hissesine yatırım yapılması, al sat işleminin gerçekleşmesidir. Böylece bir şirketin kendi arz ettiği token ile kendine ait hisse senetlerinden al sat yapılabilmesinin yolu açabilecek, konvansiyonel para yerine kendi ihraç ettiği varlıkları takas aracı olarak kullanabilecektir. Bu imkan bir çok “start up” girişimin büyüme ( scale up ) aşamasına yaklaştığında kullanabileceği iki sermayeye erişim yönteminin temeli olacaktır. O şirket önce token çıkartacak, ardından da token ile ICO yapılabilirlik gerçekleşecektir.

Artık finansman konularında uzmanlıklar çok farklılaşıyor. Dijital varlıkları anlayamayan ve finansal yaşamına doğru yerleştiremeyen şirketlerin gelecekte yeri olmayacak.

Not: Kapak görseli, yapay zeka asistanı ChatGPT tarafından oluşturulmuştur.

Av. Osman Ataman

ataman@turcomoney.com